raport PL, pomoce naukowe
[ Pobierz całość w formacie PDF ]
OCENA ZASOBÓW WYDOBYWALNYCH GAZU ZIEMNEGO
I ROPY NAFTOWEJ W FORMACJACH ŁUPKOWYCH
DOLNEGO PALEOZOIKU W POLSCE
(BASEN BAŁTYCKO - PODLASKO – LUBELSKI)
RAPORT PIERWSZY
Warszawa, marzec 2012 r.
Państwowy Instytut Geologiczny składa podziękowania zespołowi Amerykańskiej
Służby Geologicznej pod kierownictwem Donalda L. Gautier oraz Christophera J.
Schenka, za pomoc w analizie danych z basenu bałtycko-podlasko-lubelskiego w
Polsce oraz szkolenie w zakresie metodyki obliczeń zasobów gazu łupkowego.
2
Spis treści
1. Podsumowanie raportu
4
2. Wstęp
6
3. Charakterystyka geologiczna basenu
9
4. Metodyka
16
5. Założenia geologiczne do obliczeń zasobów
18
6. Zasoby wydobywalne gazu ziemnego
25
7. Zasoby wydobywalne ropy naftowej
26
8. Referencje
27
3
1. Podsumowanie raportu
Jest to pierwszy polski raport nt. oszacowania zasobów gazu ziemnego i ropy naftowej w
formacjach łupkowych i obejmuje utwory dolnego paleozoiku wyłącznie w basenie bałtycko –
podlasko - lubelskim w Polsce.
Raport jest wynikiem badań przeprowadzonych w od października 2010 roku do lutego 2012
roku przez Państwowy Instytut Geologiczny – Państwowy Instytut Badawczy, który pełni
funkcję państwowej służby geologicznej w Polsce. Badania były wykonane dzięki pomocy
Amerykańskiej Służby Geologicznej (USGS - U.S. Geological Survey) w zakresie szkoleń i
oceny danych analitycznych z Polski. Służba ta realizuje własny projekt dedykowany ocenie
globalnych zasobów węglowodorów w złożach niekonwencjonalnych, który obejmuje również
obszar Polski.
Niniejszy raport powinien być traktowany jako raport otwarcia, ponieważ opracowany został
na podstawie danych archiwalnych, uzyskanych z 39 otworów rozpoznawczych wykonanych
w latach 1950-1990 i omówionych we wcześniejszych publikacjach. Wraz z napływem
danych i opracowaniem informacji z wierceń poszukiwawczych i rozpoznawczych za gazem
z formacji łupkowych, prowadzonych od 2010 r., oszacowanie zasobów węglowodorów
w złożach niekonwencjonalnych będzie weryfikowane, a kolejne raporty będą publikowane
co dwa lata.
Założenia przyjęte przy szacowaniu
Raport jest próbą oszacowania technicznie wydobywalnych zasobów gazu ziemnego i ropy
naftowej występujących w formacjach łupkowych /shale gas, shale oil/ na terytorium Polski
na obszarze basenu bałtycko – podlasko - lubelskiego tj. na linii od morskich obszarów na
północ od Słupska i Wejherowa do okolic Hrubieszowa i Tomaszowa Lubelskiego.
Raport nie obejmuje zasobów węglowodorów ze złóż konwencjonalnych, ani zasobów
węglowodorów ze złóż w innych formacjach geologicznych (np. tzw. gazu zamkniętego /ang.
tight gas/, czy gazu z pokładów węgla /ang. CBM – Coal Bed Methane/). Raport nie
obejmuje pozostałych, perspektywicznych rejonów Polski. np. Dolnego Śląska czy
Wielkopolski.
Do oceny wielkości zasobów wydobywalnych węglowodorów pod uwagę bierze się szereg
czynników obejmujących szeroki zakres danych geologicznych, geochemicznych,
geofizycznych i geomechanicznych. Na obszarze analizowanego basenu szereg danych jest
jeszcze niedostępnych. Dotyczy to tak istotnych danych jak porowatość i przepuszczalność
skał łupkowych, skład chemiczny gazu, ciśnienie złożowe i początkowe wydatki gazu z
otworu. Stąd ocena zasobów oparta została na założeniach i analogiach do innych
obszarów, co wpływa na dokładność wyników. W celu oszacowania potencjalnych zasobów,
jako analogów dla danych archiwalnych polskich użyto danych z basenów w USA o znanej
charakterystyce złóż.
Zasoby wydobywalne określono w Raporcie poprzez przyjęcie dla całego basenu
określonego współczynnika Szacunkowego Całkowitego Wydobycia (SCW) /ang. EUR
– Estimated Ultimate Recovery/) gazu ziemnego z poszczególnego otworu za cały okres
jego eksploatacji, z określonej średniej powierzchni strefy eksploatowanej danym otworem.
Podstawowym kryterium, określającym dla danego otworu możliwość zakwalifikowania go w
obliczeniach do strefy złożowej, jest obecność formacji łupków o miąższości (grubości
jednolitej warstwy) co najmniej 15 m i zawierającej 2 % całkowitego węgla organicznego
(ang. Total Organic Carbon - TOC) wagowo.
Kluczowe parametry kryteriów niezbędnych do obliczeń zasobów przyjęto w kilku
alternatywnych wariantach. Skutkuje to określeniem w Raporcie wyników potencjalnych
zasobów jako najbardziej prawdopodobnych przedziałów wielkości takich zasobów, a nie ich
pojedynczej wielkości.
4
Potencjalny błąd oszacowania będzie minimalizowany w miarę napływu opracowanych
informacji geologicznych po wykonaniu kolejnych odwiertów rozpoznawczych, które
prowadzą firmy posiadające koncesje poszukiwawczo-rozpoznawcze na całym obszarze
występowania.
Wyniki oszacowania i ich interpretacja
GAZ ZIEMNY
Oszacowane w wyniku badań łączne zasoby wydobywalne gazu ziemnego z formacji
łupkowych dla polskiej lądowej i szelfowej (morskiej) części basenu bałtycko
- podlasko - lubelskiego mogą wynosić maksymalnie:
1920 miliardów m
3
(tj. 1,92 biliona m
3
)
Biorąc pod uwagę parametry oszacowania, zasoby te mieszczą się z największym
prawdopodobieństwem w przedziale:
346 - 768 miliardów m
3
Są to więc
zasoby od 2,5 do 5,5 krotnie większe od udokumentowanych do tej pory
zasobów
ze złóż konwencjonalnych (ok. 145 mld m
3
).
Przy obecnym rocznym popycie na gaz ziemny w Polsce (ok. 14,5 mld m
3
),
wliczając
wcześniej oszacowane zasoby wydobywalne gazu ziemnego ze złóż konwencjonalnych,
łączne zasoby:
- wystarczają na 35 -
65 lat pełnego zapotrzebowania polskiego rynku na gaz ziemny
,
lub
- odpowiadają 120 – 200 - letniej produkcji gazu ziemnego w Polsce na
dotychczasowym poziomie bez zmiany poziomu i proporcji podaży z importu i z
wydobycia krajowego
ROPA NAFTOWA
Oszacowane w wyniku badań łączne zasoby wydobywalne ropy naftowej z formacji
łupkowych dla polskiej lądowej i szelfowej (morskiej) części basenu bałtycko
- podlasko - lubelskiego mogą wynosić maksymalnie:
535 milionów ton
Biorąc pod uwagę parametry oszacowania, zasoby te mieszczą się z największym
prawdopodobieństwem w przedziale:
215 – 268 milionów ton
Są to więc
zasoby od 8,5 do 10,5 krotnie większe od udokumentowanych do tej pory
zasobów
ze złóż konwencjonalnych (ok. 26 mln ton).
Przy obecnym rocznym popycie na ropę naftową w Polsce (24 mln ton), wliczając wcześniej
oszacowane zasoby wydobywalne ropy naftowej ze złóż konwencjonalnych, łączne zasoby:
- wystarczają na 10 - 12 lat pełnego zapotrzebowania polskich rafinerii na ropę
naftową
,
lub
- odpowiadają 360 - 440 - letniej produkcji ropy naftowej w Polsce na
dotychczasowym poziomie bez zmiany poziomu i proporcji podaży z importu i z
wydobycia krajowego.
5
[ Pobierz całość w formacie PDF ]