Raport GIS, Artykuły z zakresu dezynfekcji, Aktualności z zakresu dezynfekcji
[ Pobierz całość w formacie PDF ]
AKTUALNA SYTUACJA EPIDEMIOLOGICZNA
W POLSKICH SZPITALACH
Podsumowanie raportów wg Wytycznych Głównego Inspektora
Sanitarnego z maja 2004 w sprawie
rejestracji i raportowania zakażeń szpitalnych
Warszawa, 27 czerwca, 2005 roku
Aktualna sytuacja epidemiologiczna w polskich szpitalach
Podsumowanie raportów wg Wytycznych Głównego Inspektora
Sanitarnego z maja 2004 dotyczących rejestracji i raportowania
zakażeń szpitalnych
Autorzy:
Dr n.med. Paweł Grzesiowski
współpraca Alicja Rychlewska
Warszawa, 27 czerwca, 2005 roku
2
Wprowadzenie
Monitorowanie i ograniczenie zagrożeń epidemiologicznych ze strony drobnoustrojów
chorobotwórczych zostało uznane w ostatnim dzięsięcioleciu za jeden z priorytetów programów
polityki zdrowotnej na całym świecie. Obok zagrożeń bioterrorystycznych, najpoważniejsze
niebezpieczeństwo wiąże się z występowaniem zakażeń wywołanych drobnoustrojami
niewrażliwymi na antybiotyki (np. MRSA, VRE, Acinetobacter), szybko rozprzestrzeniające się
zakażenia epidemiczne, takie jak wirusy (np. SARS, grypa ptasia), bakterie (np. meningokoki,
pneumokoki) oraz zakażenia związane z opieką zdrowotną, w szczególności z pobytem w
zakładzie opieki zdrowotnej.
Uwarunkowania epidemiologiczne Wytycznych GIS
Zagrożenia związane z zakażeniami występującymi w szpitalach i innych zakładach
opieki zdrowotnej występują z różnym nasileniem we wszystkich krajach na całym świecie.
Średni wskaźnik częstości występowania tych zakażeń szacuje się na około 10% wszystkich
hospitalizowanych pacjentów, co w Polsce oznacza co najmniej 600.000 osób rocznie.
Najbardziej narażone są grupy pacjentów z tzw. czynnikami ryzyka, jak np. chorzy
hospitalizowani w oddziałach intensywnej opieki medycznej, pacjenci ze skrajnych grup
wiekowych (powyżej 65 roku życia, poniżej 1 roku życia), pacjenci obciążeni przewlekłymi
schorzeniami (np. dializowani, z cukrzycą, z niewydolnością serca), chorzy z poważnymi
zaburzeniami odporności (np. leczenie immunosupresyjne, choroba nowotworowa) oraz po
urazach wielonarządowych czy oparzeniach.
Nowoczesne rozwiązania problemu zakażeń związanych z hospitalizacją (zw.
zakładowych, szpitalnych) wymagają precyzyjnych uregulowań prawnych, interdyscyplinarnego
podejścia, udziału wyspecjalizowanego profesjonalnego personelu oraz zmiany orientacji działań
z naprawczych na zapobiegawcze. Niezbędne narzędzia systemowe obejmują między innymi:
•
regulacje ustawowe i rozporządzenia wykonawcze,
•
wyspecjalizowane jednostki edukacyjne realizujące programy szkolenia dla personelu
medycznego,
•
bieżące monitorowanie i analizę sytuacji epidemiologicznej,
•
szybkie i niezawodne metody identyfikacji zakażeń i drobnoustrojów o szczególnym
potencjale epidemicznym,
3
•
racjonalne stosowanie antybiotyków i szczepień ochronnych,
•
precyzyjne i szybkie rozpoznawanie i unieszkodliwianie ognisk epidemicznych w
zakładach opieki zdrowotnej.
Ze względu na duże znaczenia dla zdrowia publicznego, systemy rejestracji i
monitorowania zakażeń zakładowych i drobnoustrojów alarmowych, są jednym z priorytetów
Unii Europejskiej w zakresie polityki zdrowotnej. Jednak w wielu krajach brak szczegółowych
rozwiązań prawnych, nakładających obowiązek monitorowania i raportowania sytuacji
epidemiologicznej w zakładach opieki zdrowotnej. Sytuacja ta ulega stopniowym zmianom,
niektóre kraje wprowadzają pierwsze przepisy dotyczące monitorowania jakości i
bezpieczeństwa w szpitalach (Niemcy, Anglia), jak również oczekiwana jest w tym zakresie w
najbliższych miesiącach rekomendacja Komisji Europejskiej. Należy podkreślić, że w tym
momencie, prawodawstwo polskie jest jednym z najdalej idących wśród krajów europejskich w
zakresie rejestrowania i zgłaszania przez szpitale i inne zakłady opieki zdrowotnej zagrożeń
epidemiologicznych.
Uwarunkowania prawne Wytycznych GIS
Do 2004 roku dane na temat sytuacji epidemiologicznej w szpitalach, a w szczególności o
występowaniu zakażeń zakładowych, mimo obowiązującej od 2001 ustawy o zakażeniach i
chorobach zakaźnych, były fragmentaryczne, pochodziły przede wszystkim z informacji
uzyskiwanych w związku z prowadzonymi w zakładach opieki zdrowotnej dochodzeniami
epidemiologicznymi, rutynowymi czynnościami kontrolnymi oraz programami naukowymi
koordynowanymi przez jednostki badawczo-rozwojowe i organizacje pozarządowe.
Zgodnie z upoważnieniem ustawowym określonym w przepisie art. 11 ust. 2 ustawy z
dnia 6 września 2001 r. o chorobach zakaźnych i zakażeniach, minister właściwy do spraw
zdrowia został obowiązany do określenia w drodze rozporządzenia sposobu prowadzenia
rejestrów zakażeń zakładowych, sposobu sporządzania raportów o występowaniu tych zakażeń,
wzorów tych dokumentów oraz trybu ich przekazywania państwowemu powiatowemu
inspektorowi sanitarnemu. Jednak ze względu na przedłużający się proces legislacyjny, do maja
2004 roku powyższe rozporządzenie nie zostało opublikowane.
4
Uzasadnieniem opracowania i wydania Wytycznych Głównego Inspektora Sanitarnego
dotyczących rejestracji i raportowania zakażeń szpitalnych w maju 2004 roku było wypełnienie
luki prawnej, wynikającej z braku powyższego rozporządzenia Ministra Zdrowia do art. 11.
Głównym celem Wytycznych GIS było jak najszybsze zapewnienie nadzoru nad zakażeniami
zakładowymi i drobnoustrojami alarmowymi w zakładach opieki zdrowotnej w chwili wejścia
Polski do Unii Europejskiej. Wytyczne GIS zostały opracowane na podstawie projektu
powyższego rozporządzenia, opracowanego przez zespół powołany w Głównym Inspektoracie
Sanitarnym i zaopiniowany przez ekspertów z różnych jednostek zewnętrznych. W maju 2004
roku Wytyczne GIS otrzymały wszystkie jednostki Państwowej Inspekcji Sanitarnej, a za ich
pośrednictwem wszystkie szpitale w Polsce.
Podstawy prawne Wytycznych GIS
USTAWA O ZAKAŻENIACH I CHOROBACH ZAKAŹNYCH z 2001r
Art. 11. 1. Kierownicy zakładów opieki zdrowotnej udzielających całodobowych lub
całodziennych świadczeń zdrowotnych obowiązani są do bieżącej oceny sytuacji
epidemiologicznej w zakładzie, do prowadzenia rejestrów zakażeń zakładowych oraz
sporządzania i przekazywania powiatowemu inspektorowi sanitarnemu raportów o
występowaniu tych zakażeń. Do rejestrów stosuje się przepisy o dokumentacji medycznej.
2. Minister właściwy do spraw zdrowia określi, w drodze rozporządzenia, sposób
prowadzenia rejestrów zakażeń zakładowych oraz sposób sporządzania raportów o
występowaniu zakażeń zakładowych i tryb ich przekazywania, a także wzory tych
dokumentów, uwzględniając w szczególności rodzaje informacji o występowaniu zakażeń
zakładowych oraz drobnoustrojów chorobotwórczych o szczególnej oporności i oporności
wielolekowej;
USTAWA O PAŃSTWOWEJ INSPEKCJI SANITARNEJ z 1985 r
Art. 5. Do zakresu działania Inspekcji Sanitarnej w dziedzinie zapobiegania i zwalczania
chorób, należy:
1) dokonywanie analiz i ocen epidemiologicznych,
5
[ Pobierz całość w formacie PDF ]