Raport o konsekwencjach zablokowania prywatyzacji w latach 2006 2007 FINAL, Polityka, Forum Obywatelskiego ...
[ Pobierz całość w formacie PDF ]
SpiS treści
1. WSTĘP
4
2. TEMPOPRYWATYZACJIWLATACH2006-2007
5
3. PRYWATYZACJAAKOSZTYOBSŁUGIDŁUGU
IDOCHODYZDYWIDEND
6
4. KOSZTYOBSŁUGIDŁUGUPUBLICZNEGO
ACZYSTASTRATASPOŁECZNA
13
5. POGORSZENIEPERSPEKTYWROZWOJOWYCH
POLSKIEJGOSPODARKI
14
raport o konsekwencjach zablokowania prywatyzacji w latach 2006-2007
1.
Wstęp
prywatyzacja oznacza ograniczenie zaangażowania państwa w prowadzenie działalności go-
spodarczej. W raporcie koncentrujemy się na prywatyzacji transformacyjnej, czyli sprzedaży
przedsiębiorstw kontrolowanych przez Skarb państwa irmom prywatnym.
Na przestrzeni ostatnich
dwóch lat prywatyzacja
została praktycznie
zatrzymana…
tak rozumiana prywatyzacja została w 2 ostatnich latach praktycznie zatrzymana. Najpierw
przyjęto mało ambitne plany, a potem … ich nie zrealizowano, mimo doskonałej koniunktu-
ry na międzynarodowych rynkach kapitałowych. Niskich wpływów z prywatyzacji nie można
tłumaczyć wysokim stopniem jej zaawansowania w naszym kraju. Już bowiem przed rokiem
2006 była ona prowadzona wolniej niż w innych krajach naszego regionu i to nie tylko u li
-
derów reform takich jak estonia, ale i u maruderów, jak rosja. Gdyby nadal miała być pro
-
wadzona tak wolno jak w 2 ostatnich latach, to nie skończyłaby się nawet za sto kilkadziesiąt
lat, nawet jeśli przyjąć, że istnieją jakieś strategiczne przedsiębiorstwa, których nie można
wyprowadzić poza kontrolę polityków. Szerzej o tempie prywatyzacji w 2 ostatnich latach
piszemy w części drugiej tego raportu.
… co przy rozdętych
wydatkach publicznych
oznaczało konieczność
zwiększania zadłużenia.
Od narosłych w ten sposób
długów państwo musi
płacić odsetki
Zablokowanie prywatyzacji przy rozdętych wydatkach publicznych, nie mających pełnego
pokrycia w dochodach państwa z podatków, oznaczało konieczność zaciągania długów. Od
tych długów państwo musi płacić odsetki, które już teraz pochłaniają prawie dwa razy wię-
cej środków z podatków niż wydatki na policję i wymiar sprawiedliwości łącznie, ponad trzy
i pół razy więcej niż wydatki na budowę i utrzymanie dróg, a prawie 8 razy więcej niż wydatki
na polską naukę. W części trzeciej raportu przedstawiamy szacunki, o ile niższe mogłyby być
koszty obsługi długu publicznego, gdyby przyjęto bardziej ambitne, ale realistyczne plany
prywatyzacyjne i je zrealizowano. pokazujemy, że uzyskane w ten sposób oszczędności by-
łyby około dwukrotnie większe niż ewentualny ubytek dochodów państwa z dywidend wy-
płacanych przez przedsiębiorstwa kontrolowane przez Skarb państwa, do którego mogłoby
dojść na skutek prywatyzacji.
Z kolei wysokie wydatki na
obsługę długu oznaczają
konieczność podwyższania
podatków
Aby sfinansować odsetki od długu publicznego, państwo musi nakładać na ludzi podat-
ki (w przeciwnym razie, tj. gdyby państwo dopisywało odsetki do długu, dług w końcu
by eksplodował). podatki zaś osłabiają bodźce do pracy, do oszczędzania i do innowacji.
W części czwartej raportu przedstawiamy szacunki czystej straty społecznej z tytułu po-
datków na sfinansowanie kosztów obsługi długu podbitych przez zablokowanie prywaty-
zacji. Strata ta odzwierciedla wielkość produkcji dóbr utraconej na skutek tych zwiększo-
nych podatków.
Brak prywatyzacji
jest równoznaczny
z utrzymywaniem
nieefektywnego sektora
publicznego, któremu brak
perspektyw rozwojowych
Ale blokada prywatyzacji hamuje rozwój nie tylko dlatego, że oznacza wyższe podatki ko-
nieczne do sinansowania kosztów obsługi podbitego długu. Jest ona przede wszystkim
równoznaczna z utrzymywaniem dużego sektora publicznego, który praktycznie się nie roz-
wija. W 2 ostatnich latach produkcja przemysłowa wytwarzana przez ten sektor praktycz-
nie się nie zmieniła, mimo doskonałej koniunktury. Wydajność pracy w przedsiębiorstwach
kontrolowanych przez państwo nieco wzrosła, ale głównie dlatego, że zwalniały one ludzi
lub ludzie z nich uciekali. podwyżki wynagrodzeń w tym sektorze były większe od wzrostu
wydajności pracy, pogarszając tym samym ich perspektywy rozwojowe, a więc i stabilność
zatrudnienia, ale mniejsze niż w sektorze prywatnym. te i inne różnice w wynikach ekono-
micznych osiąganych przez irmy publiczne i prywatne dokładniej opisujemy w części piątej
raportu. przedstawiamy w niej kanały, za których pośrednictwem blokada prywatyzacji ha-
muje rozwój polskiej gospodarki.
raport o konsekwencjach zablokowania prywatyzacji w latach 2006-2007
2.
Tempoprywatyzacjiwlatach2006-2007
przychody z prywatyzacji w 2006 i 2007 roku wyniosły odpowiednio 0,6 mld i 1, mld zł.
Wykres 1. Przychody z prywatyzacji w latach 1991-2007 w cenach z 2006 roku
Źródło:
obliczenia własne na podstawie danych Ministerstwa Skarbu Państwa
Przychody z prywatyzacji
w trakcie minionych dwóch
lat były nie tylko niższe od
planowanych…
•
Okazały się one niższe odpowiednio prawie dziewięciokrotnie i dwukrotnie od wielkości
przychodów zaplanowanych na te lata.
1
tak dużej różnicy między planowanymi a fak-
tycznymi przychodami z prywatyzacji jak w 2006 roku nie zanotowano w całym okresie
transformacji i to pomimo obniżenia planu przychodów w stosunku do roku poprzed-
niego. W latach 1991-2006 faktyczne przychody były przeciętnie nieco (tj. o 0,1 proc.)
wyższe od planowanych.
przychody w 2006 roku były najniższe od początku prywatyzacji. przychody z 2007 roku
przekroczyły jedynie te z 1991 roku, kiedy rozpoczynano sprzedaż przedsiębiorstw kontro-
lowanych przez państwo.
przychody z prywatyzacji w 2006 i 2007 roku ustępowały odpowiednio prawie 9 krotnie
i ponad krotnie przychodom z lat 2002-200, czyli okresu rządów SLD, w których skąd-
inąd proces prywatyzacji został wyraźnie zahamowany.
Stanowiły one odpowiednio mniej niż jedną dwunastą i jedną piątą przeciętnych rocznych
przychodów z prywatyzacji w latach 1991-200.
Były one odpowiednio ponad 26 i 12 razy mniejsze od średniej z lat 1998-2001, w których
proces prywatyzacji postępował najszybciej, oraz ponad 0 i 23 razy mniejsze niż w 2000
roku, w którym osiągnięto największe przychody.
Usprawiedliwianie niskich przychodów z prywatyzacji wyczerpywaniem się majątku Skarbu
państwa jest nieuzasadnione. Na koniec 200 roku odsetek zatrudnionych w przedsiębior-
stwach kontrolowanych przez Skarb państwa był u nas prawie dwukrotnie wyższy niż na
Łotwie, ponad dwukrotnie niż w czechach i na Litwie, prawie trzykrotnie niż na Węgrzech
i ponad czterokrotnie niż w estonii. przekształcenia własnościowe były bardziej zaawan-
sowane niż u nas także na Słowacji, w Słowenii, chorwacji i Bułgarii, a nawet w rosji. U nas
… ale także najniższe od
początku prywatyzacji…
•
•
…stanowiąc zaledwie
niewielki ułamek wpływów
realizowanych w latach
wcześniejszych
•
•
Dla tak niskich wpływów
z prywatyzacji brak
ekonomicznego
uzasadnienia
•
1 Gdyby w okresie wrzesień-grudzień br. przeciętne miesięczne przychody z prywatyzacji były takie same, jak średnio w okre-
sie styczeń-sierpień, to plan przychodów w tym roku zostałby zrealizowany nie w 6 proc., a w 61 proc. W związku z wyborami
i trwającą kampanią wyborczą przyjęliśmy, że takie założenie jest mniej prawdopodobne niż brak jakichkolwiek wpływów
z prywatyzacji do końca roku. to założenie znalazło odzwierciedlenie w obliczeniach, które przygotowano na potrzeby tego
raportu. transakcja z wtorku 16 października w wysokości 0,6 mld zl w związku z inalizacją sprzedaży pakietu 2,2 proc. akcji
społki Mitkal Steel poland podniosła stopień wykonania planu przychodów do 62 proc. Skala tej transakcji jest jednak na tyle
nieduża, że nie ma większego wpływu na szacunki przedstawione w raporcie.
[ Pobierz całość w formacie PDF ]