raport nt.osoby starsze w polsce, Geriatria, geriatria, promocja zdrowia
[ Pobierz całość w formacie PDF ]
//-->Instytut Pracy i Spraw SocjalnychWarszawaRaport na temat sytuacji osób starszych w PolsceOpracował zespół w składzie:prof. IPiSS dr hab. Piotr Błędowski – kierownikprof. UW dr hab. Barbara Szatur-Jaworskadr Zofia Szweda-Lewandowska IPiSSdr Paweł Kubicki, SGHWarszawa, grudzień 2012 r.2SPIS TREŚCIStreszczenie........................................................................................................................................... 51.2.2.1.2.2.2.3.2.4.2.5.3.Wprowadzenie.................................................................................................................... 13Starzenie się i starość – ogólna charakterystyka........................................................... 15Starość i starzenie się – definicje.................................................................................. 15Starzenie się ludności Polski na tle innych krajów..................................................... 18Społeczne konsekwencje starzenia się........................................................................ 28Podstawowe cechy zbiorowości osób starszych........................................................ 30Podsumowanie................................................................................................................ 31Konsekwencje procesu demograficznego starzenia się ludności jako zadanie dlaadministracji publicznej..................................................................................................................... 333.1.3.2.Oczekiwane zmiany w strukturze demograficznej Polski do roku 2035................ 35Konsekwencje demograficznego starzenia się dla warunków bytu ludności ipolityki społecznej.......................................................................................................................... 403.3.3.4.4.4.1.4.2.4.3.4.4.5.5.1.5.2.5.3.6.Badania nad starzeniem się i starością w Polsce........................................................ 46Podsumowanie i rekomendacje................................................................................... 47Sytuacja rodzinna i potrzeby opiekuńcze ludzi starych w Polsce................................ 49Stan cywilny ludzi starych.............................................................................................. 49Skład rodzin mieszkających z seniorami...................................................................... 53Potrzeby opiekuńcze ludzi starych w Polsce............................................................... 56Podsumowanie i rekomendacje................................................................................... 63Sytuacja materialna seniorów.......................................................................................... 67Dochody i ocena warunków gospodarowania nimi................................................... 67sytuacja mieszkaniowa i Wyposażenie gospodarstw domowych osób starszych. 79Wnioski i rekomendacje................................................................................................. 82Wyzwania dla systemu pomocy społecznej ze względu na demograficzne starzeniesię ludności.......................................................................................................................................... 856.1.6.2.Reforma systemu opieki długoterminowej................................................................. 86Standardy pracy i rola pracowników socjalnych........................................................ 9036.3.6.4.Standardy w pomocy...................................................................................................... 94Osoby starsze jako partnerzy i inicjatorzy działań pomocowych – wybrane dobrepraktyki........................................................................................................................................... 957.7.1.7.2.7.3.7.4.7.5.7.6.7.7.8.8.1.8.2.8.3.8.4.8.5.8.6.8.7.8.8.9.9.1.9.2.9.3.Mikrodeterminanty samodzielności ‒ perspektywa teoretyczna i praktyczna......... 99Mikrodeterminanty samodzielności ‒ perspektywa teoretyczna............................ 99Zasoby kulturowe.......................................................................................................... 104Stan zdrowia osób starszych....................................................................................... 107Status rodzinny jako determinanta korzystania z opieki......................................... 114Pozarodzinne nieinstytucjonalne sieci wsparcia...................................................... 120Czynniki ekonomiczne.................................................................................................. 124Podsumowanie.............................................................................................................. 128Uczestnictwo ludzi starych w życiu środowiska lokalnego......................................... 130Aktywne starzenie się – dyskusja nad nowym paradygmatem.............................. 131Global age-friendly cities – dyskusja.......................................................................... 135Gminy przyjazne seniorom – strategie i przykłady.................................................. 146Rady seniorów i formy aktywności lokalnej.............................................................. 148Wybrane przykłady działań......................................................................................... 157Uwarunkowania aktywności – perspektywa osób starszych.................................. 159Miejsca i miasta przyjazne osobom starszym – wyniki badań z 2009 r............... 163Od problemów i kosztów do partnerów i korzyści – rekomendacje..................... 166Polityka wobec osób starych – cele i zasady................................................................ 173Polityka wobec starzenia się i osób starych – definicja i cele................................. 174Zadania polityki wobec starzenia się i wobec osób starszych................................ 181Podsumowanie i rekomendacje................................................................................. 188Bibliografia......................................................................................................................................... 191Aneks............................................................................................................................................ 1984STRESZCZENIEWzrost odsetka osób starych w społeczeństwie Polski nabiera coraz większego tempa. Doroku 2035 udział osób w wieku 65 i więcej lat (65 lat powszechnie przyjmuje się jakoumowną granicę starości) zbliży się do ¼. Proces demograficznego starzenia się ludnościprzebiegaćbędzienierównomiernie,wwiększymstopniukształtującstrukturędemograficzną mieszkańców miast. Zgodnie z prognozą GUS, w miastach będzie znaczniewyższy odsetek osób w wieku 80 i więcej lat. Wskazuje to na potencjalnie większezapotrzebowanie na różne pomocy i wsparcia dla najstarszych mieszkańców miast.Tabela 1. Odsetek ludności w wieku 65+ w Polsce w 2035 r. według miejsca zamieszkaniai płciogółemMiastowieśgrupawiekuOgółemMężczyźniKobietyOgółemMężczyźniKobietyOgółemMężczyźni65+23,219,726,524,320,127,921,719,175+12,59,515,313,810,216,910,78,580+7,25,09,28,15,610,45,84,185+3,11,94,23,52,24,72,41,5Źródło:GUS (2008): Prognoza ludności na lata 2008-2035;5840_8708_PLK_HTML.htmKobiety24,312,87,43,3Do najważniejszych przyczyn wzrostu odsetka osób starych w społeczeństwie należą przedewszystkim wydłużanie czasu trwania ludzkiego życia oraz spadek liczby urodzeń. Tenpierwszy czynnik wpływa ponadto bezwzględny wzrost liczby ludzi starych. Procesdemograficznego starzenia się społeczeństwa, jaki wyraża się wzrostem odsetka ludzistarych, charakteryzuje się ważnymi z punktu widzenia polityki społecznej cechami. Należądo nich między innymi:Feminizacja starości,wyrażająca się powiększającą się wraz z przechodzeniem dokolejnych grup wieku przewagą liczby kobiet. Udział mężczyzn w ogólnej liczbie osóbw wieku 65 i więcej lat będzie się stopniowo zwiększał, ale nie należy oczekiwaćspektakularnych zmian. W 2015 r. ma on wynieść 38,7%, na zakończenie kolejnychpięcioletnich okresów osiągnąć 39,7%, 40,4%, 40,7%, a w 2045 r. 40,9% (GUS 2011b).W grupie osób w wieku 80 i więcej lat udział mężczyzn będzie znacznie mniejszy –5
[ Pobierz całość w formacie PDF ]