raport modzi 2011 copy2, SOCJOLOGIA UJ
[ Pobierz całość w formacie PDF ]
2011
REDAKCJA NAUKOWA I REKOMENDACJE DLA POLITYK PUBLICZNYCH:
Michał Boni
AUTORKA:
Krystyna Szafraniec
KOORDYNACJA PROJEKTU:
Piotr Arak
RAPORT POWSTAŁ W WYNIKU PRAC ZESPOŁU SEMINARYJNEGO, KTÓRY SPOTYKAŁ SIĘ
NA PRZESTRZENI LAT 2010-2011. W JEGO PRACACH W RÓŻNYCH FAZACH PROJEKTU
BRALI UDZIAŁ:
Piotr Arak, Anna Atłas, Przemysław Biliński, Michał Boni, Tomasz Bratek, Piotr Burda,
Michał Czyżewski, Paweł Dębek, Roman Dolata, Krzysztof Dresler, Jan Dworak,
Barbara Fatyga, Zbigniew Fijałek, Bogusława Grabowska, Tomasz Harasimowicz,
Piotr Jabłoński, Aleksandra Karlińska, Krzysztof Koseła, Beata Łaciak, Artur Łega,
Andrzej Matejuk, Anna Olszówka, Łukasz Osiński, Jolanta Rogala-Obłękowska,
Aleksandra Rusielewicz-Wachowicz, Zbigniew Rykowski, Mirosław Sielatycki,
Janusz Sierosławski, Marcin Sińczuch, Krystyna Szafraniec, Tomasz Szlendak,
Teresa Szopińska, Aldona Wiktorska-Święcka, Klaudia Wojciechowska, Gabryjela Zielińska
WSPÓŁPRACA:
Paweł Kaczmarczyk, Michał Miąskiewicz, Kamil Rakocy, Aleksandra Rusielewicz-
-Wachowicz, Alek Tarkowski, Jakub Wojnarowski
Dokument powstał przy współudziale Departamentu Analiz Strategicznych KPRM
PROJEKT GRAFICZNY I SKŁAD:
Elżbieta Skrzypek – Brand New Idea
ISBN 978-83-933627-0-7
WYDAWCA:
Kancelaria Prezesa Rady Ministrów, Warszawa 2011
Wydrukowano na ekologicznym papierze Arctic
certyfi kowanym przez Forest Stewardship Council
MICHAŁ BONI
Pod koniec 2009 roku, już po dyskusji nad raportem „POLSKA 2030”, zrodził się pomysł
rozpoczęcia debaty nad sytuacją młodej generacji. Towarzyszyła temu intuicja, że
z młodym pokoleniem Polaków dzieje się coś szczególnego, doświadcza ono na so-
bie wielu przemian cywilizacyjnych. Zrozumienie tego zjawiska i towarzyszących mu
procesów mogło okazać się pożyteczne z wielu powodów. Było jasne, że drugi powo-
jenny wyż demograficzny ma do odegrania swoją rolę – i ją odgrywa, samodzielnie
budując warunki dla lepszego startu życiowego i zawodowego, by odpowiedzieć na
zmieniające się, nowe potrzeby życiowe, konsumpcyjne, kulturowe. I było też jasne,
jak trudno jest generacji rządzącej, uformowanej w czasach misji „Solidarności”, zde-
finiować rolę historycznych następców i stworzyć przesłanki dla międzygeneracyjnej
solidarności.
Spotykaliśmy się na nietypowym seminarium. W Kancelarii Premiera odby-
wały się dyskusje ekspertów i pasjonatów, analityków i animatorów działań obywa-
telskich. Ciekawiło nas wszystko, co pozwalało zamieniać intuicyjny obraz młodej
generacji na rzetelną wiedzę. Rozmawialiśmy więc o rynku pracy oraz problemach
edukacyjnych, ale także o sposobach spędzania czasu wolnego, nowych wzorcach
seksualności i porządku sentymentalnym. Interesowały nas zachowania praktyczne
oraz orientacja na wartości. Przedmiotem debat stawały się zarówno kwestie, któ-
re pozwalają na łączenie cech i wspólną, pokoleniową charakterystykę młodych, jak
i sprawy, które wyraźnie dzielą różne odłamy szeroko pojmowanego pokolenia – ze
względu na status rodziców, geografię zamieszkania, płeć, a nawet wiek, czyli to, czy
jest się w grupie młodszej, czy starszej danej generacji.
Od początku chcieliśmy, by w efekcie naszych spotkań i dyskusji powstał
raport. Sama dyskusja jednak nad strukturą tego raportu, zakresem tematycznym
różnych obszarów, wątkami problemowymi oraz porównaniem sytuacji młodych
w Polsce oraz w innych krajach – zajęła nie tylko czas, lecz także wymusiła w sensie
pozytywnym jeszcze głębszą pracę analityczną, badawczą. Zaczynaliśmy od intuicji,
ale skończyć się musiało na wiedzy. I to wiedzy o charakterze wielowymiarowym,
dotyczącej zarówno cech socjologicznych młodego pokolenia, jak i sytuacji eduka-
cyjnej, zdrowotnej, nastawienia związanego z budowaniem własnej pozycji na rynku
pracy czy wobec rodziny. Wykorzystując różne źródła, staraliśmy się dotrzeć do jak
najpełniejszego obrazu młodych, a zarazem – charakteryzując problemy generacyjne
– uciec od prostych komentarzy światopoglądowych, politycznych. To ważne, jeśli
chce się uzyskać obraz prawdziwy, w sensie pokazania skali olbrzymich przeobrażeń,
wielości zachodzących procesów, zmienności, którą z jednej strony dyktuje przeobra-
żający się świat i Polska, z drugiej natomiast – rozwijające się, rosnące aspiracje.
Zadaliśmy sobie jednak w którymś momencie pytanie: Co z raportem, jaką
rolę mógłby odegrać w debacie publicznej nad przyszłością kraju? Przecież od 2009
roku, od raportu „POLSKA 2030”, w rządzie dokonała się wielka przemiana, jeśli chodzi
o prace programowe i perspektywę strategicznego myślenia. Uporządkowano doku-
menty i relacje między nimi. Właśnie teraz, latem 2011 roku, kończą się prace nad stra-
tegią długookresową „POLSKA 2030. TRZECIA FALA NOWOCZESNOŚCI”, dokumentem
7
> MICHAŁ BONI
średniookresowym – z horyzontem do 2020 roku, oraz 9 zintegrowanymi strategiami
skoncentrowanymi na różnych obszarach, kluczowych dla polskiego rozwoju.
Przedstawiany raport „MŁODZI 2011” jest częścią wspólną tego nowego spoj-
rzenia strategicznego. Pokazuje bowiem, jak ważne są relacje międzypokoleniowe
w rozwoju i budowaniu polskich, nowych przewag konkurencyjnych, gdzie energia
i aspiracje młodych tworzyć mogą swoiste „turbodoładowanie”. Ale pokazuje także,
że politykę publiczną tworzy się w oparciu o wiedzę, a to oznacza, iż zdecydowaliśmy
się nadać raportowi specjalne znaczenie, obarczyć go misją. Dlatego w efekcie – obok
charakterystyki pokolenia – mamy też praktyczne rekomendacje dla polityki.
Można więc powiedzieć, iż pracując nad raportem, przeszliśmy drogę: od intu-
icji przez wiedzę do propozycji rozwiązań praktycznych w polityce na rzecz młodego
pokolenia, każdego młodego pokolenia. Z tego wynika kluczowe przesłanie: potrzeb-
na jest nam debata, by dokonywać właściwych wyborów oraz wskazywać rozwojowe
priorytety. I jeszcze jedno – by stworzyć dobry klimat dla przekazywania z pokolenia
na pokolenie nie tylko tego, co jest dziedzictwem, lecz także i tego, co może być do-
robkiem otwartego i sprawnego rządzenia.
7 sierpnia 2011
8
Spis treści
MŁODZI 2011
Wprowadzenie
11
1.
Czas na młodych.
O konieczności wymiany pokoleniowej w Polsce
19
2.
Jacy są młodzi?
Sprawy w życiu ważne, aspiracje, oczekiwania
35
3.
Demografia
65
4.
Edukacja i nowe wyzwania
87
5.
Praca i wchodzenie na rynek pracy
133
6.
Obszary wspólnotowości i intymności:
małżeństwo, rodzina, wybory alternatywne
181
7.
Konsumpcja, czas wolny, nowe media
– obszary manifestacji statusu i kreacji własnego JA
221
8.
Młode pokolenie i nowy ustrój – poglądy,
postawy i obecność w publicznej sferze życia
263
9.
Zdrowie i zachowania ryzykowne młodzieży
301
10.
Młodzi i spójność społeczna
339
Rekomendacje dla polityk publicznych
389
Bibliografia
405
9
[ Pobierz całość w formacie PDF ]