Raport Koncowy ex post SAPARD BIP, obrona WPR
[ Pobierz całość w formacie PDF ]
Ocena ex-post realizacji Programu
SAPARD w Polsce w latach 2000-2006
UMOWA nr BDGzp-2910B-8/07
RAPORT KOŃCOWY
Zamawiający
Ministerstwo Rolnictwa i Rozwoju Wsi
ul. Wspólna 30
00-930 Warszawa
KONSORCJUM PROJEKTOWE:
Instytut Ekonomiki Rolnictwa i Gospodarki Żywnościowej - PIB
12 grudnia 2007
Ocena ex-post realizacji Programu SAPARD w Polsce w latach 2000-2006, Raport Końcowy, 12.12.2007 r.
-----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Spis treści
............................................................................................................................
.............................................................................................................................
.............................................................................................................................
...............................................................................
.............................................................................
............................................................
............................................................................................................
..................................
...............................................................
........................................................................................................................
.......................
...................
....................................................................................................
................................
3.3.1 Poprawa przetwórstwa i marketingu artykułów rolnych i rybnych (Działanie 1) .. 78
3.3.2. Inwestycje w gospodarstwach rolnych (Działanie 2)............................................. 92
3.3.3 Rozwój i poprawa infrastruktury obszarów wiejskich (Działanie 3) .................... 122
3.3.4 Różnicowanie i rozwój i działalności gospodarczej na obszarach wiejskich
(Działanie 4) ................................................................................................................... 157
3.3.5 Szkolenia zawodowe (Działanie 6) ....................................................................... 176
3.3.6 Pomoc techniczna (Działanie 7)............................................................................ 181
3.4 Ocena wpływu Programu SAPARD ............................................................................ 191
3.4.1 Ocena wpływu Programu SAPARD na przyczynienie się do wdrożenia
acquis
communautaire
dotyczącego wspólnej polityki rolnej................................................... 191
3.4.2 Ocena wpływu Programu SAPARD na rozwiązanie specyficznych i
priorytetowych problemów związanych ze zrównoważonym dostosowaniem sektora
rolniczego i obszarów wiejskich w krajach kandydujących .......................................... 207
4. Ocena globalna .................................................................................................................. 236
4.5.1. Poprawa przetwórstwa i marketingu artykułów rolnych i rybnych (Działanie 1)
.................................................................................................................................... 250
4.5.2. Inwestycje w gospodarstwach rolnych (Działanie 2)....................................... 258
Wnioski i rekomendacje......................................................................................................... 279
-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Konsorcjum: Agrotec Polska Sp. z o. o., Agrotec S.p.A., IERiGŻ-PIB
2
Ocena ex-post realizacji Programu SAPARD w Polsce w latach 2000-2006, Raport Końcowy, 12.12.2007 r.
-----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Spis skrótów
ARiMR
Agencja Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa
BOW
Biuro Obsługi Wniosków
DROW
Departament Rozwoju Obszarów Wiejskich
DWSiFS
Departament Wsparcia SAPARD i Funduszy Strukturalnych
EFOiGR
Europejski Fundusz Orientacji i Gwarancji Rolnej
FAPA
Fundacja Programów Pomocy dla Rolnictwa
KE
Komisja Europejska
KKS
Krajowy Komitet Sterujący
KM
Komitet Monitorujący (dokładnie Zespół – Komitet ds. Monitorowania
Programu SAPARD)
MF
Ministerstwo Finansów
MRiRW
Ministerstwo Rolnictwa i Rozwoju Wsi
OR ARiMR
Oddział Regionalny Agencji Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa
OLAF
Europejskie Biuro ds. Zwalczania Oszustw
PAOW
Program Aktywizacji Obszarów Wiejskich
Poland and Hungary: Assistance for Restructuring their Economies -
bezzwrotna pomoc przedakcesyjna
PHARE
PROW
Plan Rozwoju Obszarów Wiejskich
RKS
Regionalny Komitet Sterujący
SAPARD
Specjalny Przedakcesyjny Program na Rzecz Rolnictwa i Rozwoju Obszarów
Wiejskich
SPO ROL
Sektorowy Program Operacyjny „
Restrukturyzacja i modernizacja sektora
żywnościowego oraz rozwój obszarów wiejskich 2004 - 2006
”
UKIE
Urząd Komitetu Integracji Europejskiej
UOKiK
Urząd Ochrony Konkurencji i Konsumentów
WoP
Wniosek o Płatność
WoPF
Wniosek o Pomoc Finansową
ZPORR
Zintegrowany Program Operacyjny Rozwoju Regionalnego 2004-2006
-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Konsorcjum: Agrotec Polska Sp. z o. o., Agrotec S.p.A., IERiGŻ-PIB
3
BK
Beneficjent Końcowy
ODR
Ośrodek Doradztwa Rolniczego
RM
Rada Ministrów
UE
Unia Europejska
Ocena ex-post realizacji Programu SAPARD w Polsce w latach 2000-2006, Raport Końcowy, 12.12.2007 r.
-----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Streszczenie
Niniejsze badanie ewaluacyjne dotyczące oceny ex-post realizacji Programu SAPARD w
Polsce było prowadzone w okresie od 25 maja do końca października 2007 roku. Jego celem
było dokonanie podsumowania i oceny realizacji Programu SAPARD po jego zakończeniu,
poprzez analizę i ocenę stopnia wykorzystania środków finansowych, ocenę skuteczności i
sprawności pomocy oferowanej w ramach Programu oraz ocenę oddziaływania tej pomocy na
beneficjentów i ich otoczenie.
Na potrzeby realizacji oceny ex-post Programu SAPARD opracowano specjalną metodologię,
dostosowaną do charakterystyki Programu i specyfiki obszaru objętego jego oddziaływaniem.
Zakres badania objął następujące elementy:
•
Analizę wyników wcześniejszych ocen.
•
Analizę stopnia wykorzystania środków finansowych oraz analizę czynników mających
wkład w powodzenie bądź niepowodzenie realizacji poszczególnych
działań/schematów/komponentów Programu oraz osiągnięte wyniki i rezultaty
Programu, włączając w to trwałość tychże wyników.
•
Ocenę skuteczności wsparcia oferowanego w ramach Programu oraz jego
oddziaływania na beneficjentów i ich otoczenie.
•
Ocenę efektywności i sprawności wdrażania Programu, w tym ocena systemu
wdrażania.
•
Ocenę jakości oraz organizacji monitorowania realizacji Programu.
•
Analizę wkładu Programu SAPARD we wdrażanie acquis communautaire w
odniesieniu do Wspólnej Polityki Rolnej oraz polityk pokrewnych.
Badanie ewaluacyjne zostało przeprowadzone w oparciu o badania empiryczne, w trakcie
których zgromadzone zostały dane ilościowe i jakościowe. Zgromadzone dane ilościowe
poddane zostały analizie statystycznej, zaś dane jakościowe analizie poprzecznej i podłużnej
w celu analizy cech specyficznych i zintersubiektywizowanych. Dane ilościowe i jakościowe
zostały potraktowane jako komplementarne, wzajemnie się weryfikujące i uzupełniające.
Dzięki tak zastosowanej triangulacji możliwe było uzyskanie pełnego obrazu ewaluowanego
przedmiotu. Na podstawie przeanalizowanych danych ilościowych i jakościowych zostały
sformułowane wyczerpujące i poparte dowodami empirycznymi odpowiedzi na postawione
pytania ewaluacyjne.
W trakcie realizacji badania ewaluacyjnego zastosowano następujące metody i techniki
badawcze:
•
Analiza danych zastanych;
•
Analiza dokumentów strategicznych;
•
Indywidualne wywiady pogłębione (IDI);
-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Konsorcjum: Agrotec Polska Sp. z o. o., Agrotec S.p.A., IERiGŻ-PIB
4
Ocena ex-post realizacji Programu SAPARD w Polsce w latach 2000-2006, Raport Końcowy, 12.12.2007 r.
-----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
•
Badania ankietowe (metoda CATI);
•
Badanie kwestionariuszowe (e-mailowe);
•
Studium przypadku;
•
Panel ekspertów;
•
Grupowy wywiad zogniskowany (
focus
).
Analizując wyniki uprzednio przeprowadzonych badań ewaluacyjnych Programu SAPARD
(ocena ex-ante oraz ocena średniookresowa/mid-term), a także oceniając ich wpływ i
oddziaływanie na przebieg i usprawnienie procesu wdrażania Programu oraz jego wewnętrzną
spójność i dopasowanie do potrzeb polskiego rolnictwa i zagadnień związanych z
problematyką rozwoju obszarów wiejskich, stwierdzono, że:
•
W obydwu badaniach wysoko oceniono stopień dostosowania celów Programu
SAPARD do potrzeb polskiego rolnictwa i zagadnień rozwoju obszarów wiejskich;
•
Wysoko oceniony został wybór działań i obszarów priorytetowych, które uznano za
adresujące zasadnicze obszary dla rolnictwa i rozwoju obszarów wiejskich w Polsce;
•
Wskazane w ocenie ex-ante niespójności zostały usunięte;
•
Uwagi dotyczące Działania 5 okazały się być bezprzedmiotowe – z powodu
rezygnacji z realizacji tego Działania;
•
Częściowo potwierdziły się zidentyfikowane w ocenie średniookresowej obawy, że
Program SAPARD może nie osiągnąć wszystkich zakładanych celów fizycznych.
Obawy te, mimo bardzo dobrych końcowych wyników finansowych realizacji
Programu SAPARD, okazały się zasadne i w niektórych Działaniach nie zrealizowano
zakładanych celów operacyjnych. Jednocześnie należy jednak podkreślić, ze w innych
Działaniach określone cele w znacznym stopniu przekroczono.
Wyniki oceny ex-ante i średniookresowej przyczyniły się do poprawy spójności wewnętrznej
Programu SAPARD, a wdrożenie sformułowanych w nich zaleceń i rekomendacji
przyczyniło się do usprawnienia procesu wdrażania Programu SAPARD.
Do końca 2006 roku Agencja Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa (ARiMR) dokonała
należnych płatności na rzecz beneficjentów Programu SAPARD. Łącznie z tytułu Rocznych
Umów Finansowych 2000-2003 (RUF 2000-2003), tytułu odsetek i środków Planu Rozwoju
Obszarów Wiejskich 2004-2006 wypłacono beneficjentom prawie 1,068 mld euro (około
4,512 mld złotych), co stanowiło prawie 113% środków pierwotnej alokacji przeznaczonej na
Program SAPARD w ramach RUF 2000-2003. Stwierdzono zatem, że nie sprawdziły się
wyrażone m.in. w ocenie średniookresowej obawy, że w ramach Programu SAPARD nie
zostaną wykorzystane przyznane Polsce środki.
Zgodnie z zapisami Programu Operacyjnego SAPARD Ministerstwo Rolnictwa i Rozwoju
Wsi odpowiedzialne było za ogólną koordynację i wdrażanie Programu SAPARD w Polsce.
W ramach MRiRW powyższe funkcje powierzone zostały Departamentowi Pomocy
Przedakcesyjnej i Funduszy Strukturalnych (obecnie Departament Rozwoju Obszarów
Wiejskich).
-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Konsorcjum: Agrotec Polska Sp. z o. o., Agrotec S.p.A., IERiGŻ-PIB
5
[ Pobierz całość w formacie PDF ]