Raport - Kierunki rozwoju ochrony konkurencji i konsumentów w sektorze wod-kan, prawo
[ Pobierz całość w formacie PDF ]
Kierunki ochrony konkurencji
i konsumentów w sektorze
wodoci¹gowo-kanalizacyjnym
Raport UOKiK
Listopad 2011
2
Spis treści
Słownik specjalistycznych pojęć użytych w raporcie............................................................ 6
Wprowadzenie i uwagi metodologiczne ................................................................................. 8
1. Organizacja sektora usług wodociągowo-kanalizacyjnych w Polsce ............................ 10
1.1. Zbiorowe zaopatrzenie w wodę i zbiorowe odprowadzanie ścieków jako domena
lokalnych władz samorządowych ......................................................................................... 10
1.1.1. Zagadnienia wstępne ............................................................................................................ 10
1.1.2. Zbiorowe zaopatrzenie w wodę i zbiorowe odprowadzanie ścieków jako zadanie własne
gminy .............................................................................................................................................. 10
1.1.3. Formy gospodarki komunalnej w sektorze wodociągowo-kanalizacyjnym ......................... 12
1.2. Specyfika sektora usług wodociągowych i kanalizacyjnych oraz rola gminy jako
jego regulatora ...................................................................................................................... 16
1.3. Zasady kształtowania opłat i taryf na wodę i ścieki ...................................................... 25
1.3.1. Alokacja kosztów ................................................................................................................. 27
1.3.2. Kryteria różnicowania cen i stawek opłat i zasady konstruowania taryf .............................29
1.3.3. Tryb zatwierdzania taryf ...................................................................................................... 33
1.3.4. Umowa o zaopatrzenie w wodę i/lub odprowadzanie ścieków ............................................ 38
1.3.5.Warunki prowadzenia rozliczeń za zbiorowe zaopatrzenie w wodę i zbiorowe
odprowadzania ścieków .................................................................................................................39
1.4. Inwestycje w sektorze wodociągowo-kanalizacyjnym a zasady przyłączania nierucho-
mości do sieci ....................................................................................................................... 41
1.4.1. Obowiązki przedsiębiorstwa wodociągowo-kanalizacyjnego w zakresie zapewnienia
budowy urządzeń wodociągowych i kanalizacyjnych ...................................................................41
1.4.2.Realizacja inwestycji infrastrukturalnych przez przedsiębiorstwa wodociągowo-
kanalizacyjne objęte badaniem ankietowym .................................................................................42
1.4.3. Opłata adiacencka ................................................................................................................ 43
1.4.4. Przyłączenie nieruchomości do sieci....................................................................................49
1.4.5. Finansowanie budowy przyłączy i urządzeń wodociągowo-kanalizacyjnych .....................51
1.4.6. Służebność przesyłu .............................................................................................................54
2. Organizacja sektora usług wodociągowo-kanalizacyjnych i ochrona konkurencji
w innych krajach Unii Europejskiej i OECD ...................................................................... 57
2.1. Struktura geograficzna i właścicielska rynków wodociągowo-kanalizacyjnych .......... 59
2.2. Regulacja ekonomiczna sektora wodociągowo-kanalizacyjnego .................................. 62
2.3. Kreowanie konkurencji.................................................................................................. 65
3
2.3.1. Anglia i Walia ...................................................................................................................... 65
2.3.2. Szkocja ................................................................................................................................. 66
2.3.3. Francja.................................................................................................................................. 67
2.3.4. Wyniki działań z zakresu kreowania konkurencji................................................................68
2.4. Finansowanie inwestycji w infrastrukturę ..................................................................... 68
2.5. Aktywność organów antymonopolowych ..................................................................... 71
3. Ochrona konkurencji w sektorze usług wodociągowo-kanalizacyjnych w Polsce ....... 73
3.1. Prezes UOKiK jako organ antymonopolowy ................................................................ 73
3.2. Liczba naruszeń ............................................................................................................. 74
3.3. Rodzaje naruszeń ........................................................................................................... 76
3.3.1. Wyłączanie odpowiedzialności ............................................................................................76
3.3.2. Ograniczenie maksymalnego rabatu za dostawę wody o pogorszonych parametrach .........78
3.3.3. Niezgodne z prawem i nieproporcjonalne sankcje za niewywiązywanie się z umowy .......80
3.3.4. Zabezpieczanie interesów przedsiębiorstwa w sposób sprzeczny z obowiązującymi
regulacjami ..................................................................................................................................... 81
3.3.5. Naruszenia związane z własnością i rozbudową infrastruktury wodociągowo-
kanalizacyjnej ................................................................................................................................. 82
3.3.6. Stosowanie cen nieuczciwych i nadmiernie wygórowanych ...............................................87
3.3.7. Przeciwdziałanie rozwojowi konkurencji ............................................................................90
3.4. Motywy naruszeń i ich dotkliwość ................................................................................ 93
4. Ochrona konsumentów w sektorze wodociągowo-kanalizacyjnym w Polsce ............... 96
4.1. Informacja o warunkach świadczonych usług ............................................................... 96
4.2. Ceny w rozliczeniach za usługi wodociągowo-kanalizacyjne ..................................... 100
4.3. Prezes UOKiK jako organ właściwy w sprawach z zakresu ochrony konsumentów.. 100
4.4. Orzecznictwo Prezesa UOKiK w zakresie naruszania zbiorowych interesów
konsumentów w sektorze wodociągowo-kanalizacyjnym .................................................. 102
4.4.1. Brak w umowach uregulowań bezwzględnie wymaganych przez prawo ..........................104
4.4.1.1. Brak informacji na temat ilości i jakości świadczonych usług ................................................. 105
4.4.1.2. Brak informacji na temat sposobu i terminów wzajemnych rozliczeń ..................................... 106
4.4.1.3. Brak informacji na temat praw i obowiązków stron umowy .................................................... 107
4.4.1.4. Brak określenia warunków usuwania awarii przyłączy ........................................................... 109
4.4.1.5. Brak procedur i warunków kontroli urządzeń .......................................................................... 110
4.4.1.6. Brak ustaleń zawartych w zezwoleniu na prowadzenie działalności ....................................... 111
4.4.1.7. Brak postanowień dotyczących okresu obowiązywania umowy oraz odpowiedzialności stron
za niedotrzymanie jej warunków .......................................................................................................... 112
4
4.4.2. Nieuprawnione odcięcie dostawy wody i/lub zamknięcia przyłącza kanalizacyjnego......113
4.4.3. Nieprawidłowe rozliczanie należności w przypadku stwierdzenia niesprawności
wodomierza ................................................................................................................................. 115
4.4.4. Nieprawidłowe określenie terminów płatności .................................................................. 116
4.4.5. Nieprawidłowe ustalanie ilości dostarczonej wody...........................................................117
4.4.6. Obciążanie odbiorców kosztami wodomierza głównego oraz bezprawnymi opłatami za
przyłączenie ................................................................................................................................. 118
4.4.7. Stosowanie we wzorcach umownych niedozwolonych postanowień ................................ 120
5.Problemy w funkcjonowaniu sektora wodociągowo-kanalizacyjnego w Polsce
i postulaty zmian................................................................................................................... 122
5.1. Rozdrobnienie sektora wodociągowo-kanalizacyjnego i jego struktura
własnościowa ..................................................................................................................... 122
5.2. Regulacja sektora wodociągowo-kanalizacyjnego w Polsce....................................... 124
5.2.1. Problemy instytucjonalne ................................................................................................... 125
5.2.1.1. Konflikt interesów.................................................................................................................... 125
5.2.1.2. Słabość regulatora .................................................................................................................... 126
5.2.1.3. Rozdrobnienie sektora.............................................................................................................. 128
5.2.1.4. Prezes UOKiK jako regulator
ad hoc
....................................................................................... 128
5.2.1.5. Proponowane zmiany dotyczące regulacji ............................................................................... 129
5.2.2. Procedury obowiązujące w sektorze wodociągowo-kanalizacyjnym ................................132
5.2.2.1 Niewystarczająco precyzyjne regulacje dotyczące przejmowania infrastruktury od inwestorów
prywatnych ............................................................................................................................................ 132
5.2.2.2. Niewystarczająco elastyczne regulacje związane z finansowaniem rozbudowy
infrastruktury......................................................................................................................................... 134
5.3. Problemy związane ze standardem ochrony praw konsumentów i indywidualnych
finalnych odbiorców usług ................................................................................................. 136
ANEKS I
Struktura próby przedsiębiorców objętych badaniem przez UOKiK w 2011 roku ...... 139
ANEKS II
Wynik analizy porównawczej taryf przedsiębiorstw wodociągowo-kanalizacyjnych ... 140
5
[ Pobierz całość w formacie PDF ]