Raport Czego nie ucza polskie szkoly, Polityka, Forum Obywatelskiego Rozwoju
[ Pobierz całość w formacie PDF ]
Autorzy:
Urszula Sztanderska
Wiktor Wojciechowski – rozdział 2 i 6
Raport zawiera tezy, odzwierciedlające osobiste poglądy autorów.
Warszawa, wrzesień 2008
www.for.org.pl
2
SPIS TREŚCI
Wprowadzenie............................................................................................................................ 5
1. Jak wykształcenie wpływa na decyzje o pracy zawodowej? ............................................. 7
1.1. Bilans korzyści i kosztów z tytułu podejmowania prac ................................................. 7
1.2. Wpływ wykształcenia na poziom naszych dochodów ................................................... 8
2. Jak czynniki instytucjonalne wpływają na zatrudnienie osób młodych? – ustalenia z
badań empirycznych................................................................................................................. 13
3. Jak edukacja wpływa na sytuację na rynku pracy osób młodych? .................................. 15
3.1. Wpływ wykształcenia na aktywność zawodową ......................................................... 15
3.2. Wpływ wykształcenia na zatrudnienie ......................................................................... 18
3.3. Wpływ wykształcenia na bezrobocie ........................................................................... 26
3.4. Znaczenie kształcenia ustawicznego w określaniu pozycji na rynku pracy................. 29
4. Czego (nie) uczą polskie szkoły? ..................................................................................... 30
5. Co wpływa na jakość i ofertę systemu edukacji w Polsce? ............................................. 34
5.1. Szkoły ponadgimnazjalne ............................................................................................ 34
5.2. Szkoły policealne i wyższe .......................................................................................... 39
5.3. Jak rynek pracy zależy od jakości i kierunków edukacji? ........................................... 44
5.4. Czego nie wiemy o wpływie edukacji na rynek pracy? ............................................... 48
6. Jak uczyć, aby absolwenci szybko znajdowali pracę?-doświadczenia międzynarodowe 49
8. Rekomendacje dla polityki gospodarczej......................................................................... 51
9. Bibliografia....................................................................................................................... 53
3
4
Wprowadzenie
W grupie wieku 20-24
lat, Polska ma
najwyższy odsetek
osób uczących się …
W 2005 r. w Polsce ponad 62 proc. osób w wieku 20-24 lat
kontynuowało naukę. Był to najwyższy odsetek wśród wszystkich krajów
OECD. Jednocześnie, wśród młodych Polaków w tej grupie wieku,
którzy już zakończyli edukację szkolną, jedynie 46 proc. miało pracę,
najmniej w porównaniu do wszystkich krajów należących do tej
organizacji (nie licząc Turcji). Przeciętnie w krajach OECD pracuje aż 76
proc. osób w wieku 20-24 lat, które się już nie uczą. Niewiele lepiej
kształtuje się udział pracujących w grupie 25-29 lat, w której
zdecydowana większość zakończyła już naukę. Także wśród tych osób
odsetek pracujących, którzy się już nie uczą jest jednym z najniższych
wśród krajów rozwiniętych. To zestawienie pokazuje, że choć bardzo
wiele młodych osób w Polsce uczy się, to zdobyta wiedza słabo pomaga
im w przejściu z edukacji do pracy zawodowej.
… i najniższy odsetek
osób, które się już nie
uczą i jednocześnie
nie pracują.
Dobrze wykształceni
absolwenci podejmują
pracę łatwiej niż
osoby o
kwalifikacjach nie
pasujących do popytu
na pracę.
O wielkości zatrudnienia poza edukacją decydują także inne czynniki,
np. wysokość opodatkowania dochodów z pracy. Dopasowanie systemu
kształcenia do potrzeb rynku pracy ma jednak znaczący wpływ na
perspektywy zawodowe absolwentów. W szczególności, dobrze
wykształceni absolwenci, dysponujący poszukiwanymi umiejętnościami i
kompetencjami zawodowymi, mogą łatwiej podjąć pracę niż osoby
młode, którym brakuje tych atutów. Ponadto, dzięki wysokiej
wydajności, osoby młode, które są dobrze przygotowane do wejścia na
rynek pracy, słabiej niż pozostali doświadczają negatywnego wpływu,
jaki na wielkość zatrudnienia wywierają np. wysokie pozapłacowe koszty
pracy.
Wybór kierunku
kształcenia jest jedną
z bardziej istotnych
decyzji życiowych.
Wybór kierunku kształcenia jest jedną z bardziej istotnych decyzji
życiowych. Takie decyzje podejmuje niemało osób – głównie uczniów
ostatnich klas gimnazjów i maturzystów. Ale obok nich także absolwenci
zasadniczych szkół zawodowych, osoby, które kończą szkołę średnią bez
matury, absolwenci szkół policealnych i studiów licencjackich (od
2006/07 określanych jako studia I stopnia). Muszą oni zdecydować, czy
kontynuować naukę, a jeśli tak, to w jakim kierunku i gdzie.
Zarobki absolwentów
są tym większe, im
lepsze dopasowanie
kwalifikacji do popytu
na pracę.
Te decyzje są istotne ekonomicznie, ponieważ przesądzają, czy młody
człowiek w najbliższym okresie będzie mógł pracować, a więc i zarabiać,
oraz czy i jakie koszty będzie ponosił w związku z kształceniem się.
Indywidualne skutki decyzji edukacyjnych nie wyczerpują wszystkich
ich następstw. W efekcie tych decyzji powstaje bowiem (po zakończeniu
kształcenia się) podaż pracy i kształtują się jej cechy strukturalne oraz
jakościowe. Na rynek pracy wychodzą osoby dysponujące konkretnymi
kompetencjami i kwalifikacjami. Tych osób jest tym więcej (z każdego
rocznika) im większe korzyści zapewnia im praca zawodowa, czyli, jak
dużo mogą zarobić. Zarobki z kolei są tym większe, im cechy młodych
osób są bardziej dopasowane do popytu na pracę. Oczywiście to nie jest
jedyny, ale za to bardzo istotny czynnik określający możliwości wzrostu
5
[ Pobierz całość w formacie PDF ]