Raport 2011 Rozdzial 17, Biblioteka Elektor. 2016
[ Pobierz całość w formacie PDF ]
//-->Zagrożenie terroryzmem i ekstremizmem(Rozdział zRaportu o stanie bezpieczeństwa w Polsce w 2011 roku,opracowanego w Ministerstwie Spraw Wewnętrznych)(Na podstawie materiałów własnych Ministerstwa Spraw Wewnętrznychoraz informacji Komendy Głównej Policji, Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego,Głównego Inspektora Informacji Finansowej, Prokuratury Generalnej)Podstawowe przepisy związane z penalizacją przestępstw o charakterze terrory-stycznym w ustawie z 6 czerwca 1997 roku Kodeks karny:Art. 115 § 20. Przestępstwem o charakterze terrorystycznym jest czyn zabronionyzagrożony karą pozbawienia wolności, której górna granica wynosi co najmniej 5 lat,popełniony w celu:1) poważnego zastraszenia wielu osób,2) zmuszenia organu władzy publicznej Rzeczypospolitej Polskiej lub innego pań-stwa albo organu organizacji międzynarodowej do podjęcia lub zaniechania określo-nych czynności,3) wywołania poważnych zakłóceń w ustroju lub gospodarce Rzeczypospolitej Pol-skiej, innego państwa lub organizacji międzynarodowej - a także groźba popełnieniatakiego czynu.Art. 165a. Kto gromadzi, przekazuje lub oferuje środki płatnicze, instrumenty fi-nansowe, papiery wartościowe, wartości dewizowe, prawa majątkowe lub inne mienieruchome lub nieruchomości w celu sfinansowania przestępstwa o charakterze terrory-stycznym, podlega karze pozbawienia wolności od lat 2 do 12.Art. 255a. Kto rozpowszechnia lub publicznie prezentuje treści mogące ułatwić po-pełnienie przestępstwa o charakterze terrorystycznym w zamiarze, aby przestępstwotakie zostało popełnione, podlega karze pozbawienia wolności od 3 miesięcy do lat 5.Art. 258 § 1. Kto bierze udział w zorganizowanej grupie albo związku mającychna celu popełnienie przestępstwa lub przestępstwa skarbowego, podlega karze pozba-wienia wolności od 3 miesięcy do lat 5.§ 2. Jeżeli grupa albo związek określone w § 1 mają charakter zbrojny albo mają nacelu popełnienie przestępstwa o charakterze terrorystycznym, sprawca podlega karzepozbawienia wolności od 6 miesięcy do lat 8.§ 3. Kto grupę albo związek określone w § 1, w tym mające charakter zbrojny, zakła-da lub taką grupą albo związkiem kieruje, podlega karze pozbawienia wolności od rokudo lat 10.§ 4. Kto grupę albo związek mające na celu popełnienie przestępstwa o charakterzeterrorystycznym zakłada lub taką grupą lub związkiem kieruje, podlega karze pozba-wienia wolności na czas nie krótszy od lat 3.Ponadto, w odniesieniu do aktów terroru o charakterze kryminalnym istotne jestwprowadzony z dniem 12 listopada 2011 roku art. 224a k.k.:Kto wiedząc, że zagrożenie nie istnieje, zawiadamia o zdarzeniu, które zagraża życiulub zdrowiu wielu osób lub mieniu w znacznych rozmiarach lub stwarza sytuację, mają-cą wywołać przekonanie o istnieniu takiego zagrożenia, czym wywołuje czynność insty-tucji użyteczności publicznej lub organu ochrony bezpieczeństwa, porządku publicznegolub zdrowia mającą na celu uchylenie zagrożenia, podlega karze pozbawienia wolnościod 6 miesięcy do lat 8.1MSWZagrożenie terroryzmem i ekstremizmemNatomiast podstawowe czyny związane ze zjawiskiem ekstremizmu zostały spenali-zowane w następujących art. k.k.:Art. 118 § 1. Kto, w celu wyniszczenia w całości albo w części grupy narodowej, et-nicznej, rasowej, politycznej, wyznaniowej lub grupy o określonym światopoglądzie, do-puszcza się zabójstwa albo powoduje ciężki uszczerbek na zdrowiu osoby należącejdo takiej grupy, podlega karze pozbawienia wolności na czas nie krótszy od lat 12, karze25 lat pozbawienia wolności albo karze dożywotniego pozbawienia wolności.§ 2. Kto, w celu określonym w § 1, stwarza dla osób należących do takiej grupy wa-runki życia grożące jej biologicznym wyniszczeniem, stosuje środki mające służyćdo wstrzymania urodzeń w obrębie grupy lub przymusowo odbiera dzieci osobom do niejnależącym, podlega karze pozbawienia wolności na czas nie krótszy od lat 5 albo karze25 lat pozbawienia wolności.§ 3. Kto czyni przygotowania do przestępstwa określonego w § 1 lub 2, podlega karzepozbawienia wolności na czas nie krótszy od lat 3.Art. 118a § 1. Kto, biorąc udział w masowym zamachu lub choćby w jednym z po-wtarzających się zamachów skierowanych przeciwko grupie ludności podjętych w celuwykonania lub wsparcia polityki państwa lub organizacji:1) dopuszcza się zabójstwa,2) powoduje ciężki uszczerbek na zdrowiu człowieka,3) stwarza dla osób należących do grupy ludności warunki życia grożące ich biologicz-nej egzystencji, w szczególności przez pozbawienie dostępu do żywności lub opiekimedycznej, które są obliczone na ich wyniszczenie,podlega karze pozbawienia wolności na czas nie krótszy od lat 12, karze 25 lat pozba-wienia wolności albo karze dożywotniego pozbawienia wolności.§ 2. Kto, biorąc udział w masowym zamachu lub choćby w jednym z powtarzającychsię zamachów skierowanych przeciwko grupie ludności podjętych w celu wykonania lubwsparcia polityki państwa lub organizacji:1) powoduje oddanie osoby w stan niewolnictwa lub utrzymuje ją w tym stanie,2) pozbawia osobę wolności na czas przekraczający 7 dni lub ze szczególnym udręcze-niem,3) stosuje tortury lub poddaje osobę okrutnemu lub nieludzkiemu traktowaniu,4) dopuszcza się zgwałcenia albo stosując przemoc, groźbę bezprawną lub podstępw inny sposób narusza wolność seksualną osoby,5) stosując przemoc lub groźbę bezprawną powoduje zajście przez kobietę w ciążęw zamiarze wpłynięcia na skład etniczny grupy ludności lub dokonania innych po-ważnych naruszeń prawa międzynarodowego,6) pozbawia osobę wolności i odmawia udzielenia informacji dotyczących tej osoby lubmiejsca jej pobytu lub przekazuje nieprawdziwe informacje dotyczące tej osoby lubmiejsca jej pobytu, w zamiarze pozbawienia takiej osoby ochrony prawnej przezdłuższy okres, podlega karze pozbawienia wolności na czas nie krótszy od lat 5 albokarze 25 lat pozbawienia wolności.§ 3. Kto, biorąc udział w masowym zamachu lub choćby w jednym z powtarzającychsię zamachów skierowanych przeciwko grupie ludności podjętych w celu wykonania lubwsparcia polityki państwa lub organizacji:1) naruszając prawo międzynarodowe zmusza osoby do zmiany ich zgodnego z prawemmiejsca zamieszkania,2) dopuszcza się poważnego prześladowania grupy ludności z powodów uznanychza niedopuszczalne na podstawie prawa międzynarodowego, w szczególności poli-tycznych, rasowych, narodowych, etnicznych, kulturowych, wyznaniowych lub z po-wodu bezwyznaniowości, światopoglądu lub płci, powodując pozbawienie praw pod-stawowych, podlega karze pozbawienia wolności na czas nie krótszy od lat 3.2MSWZagrożenie terroryzmem i ekstremizmemArt. 119 § 1. Kto stosuje przemoc lub groźbę bezprawną wobec grupy osób lub po-szczególnej osoby z powodu jej przynależności narodowej, etnicznej, rasowej, politycznej,wyznaniowej lub z powodu jej bezwyznaniowości, podlega karze pozbawienia wolnościod 3 miesięcy do lat 5.Art. 133. Kto publicznie znieważa Naród lub Rzeczpospolitą Polską, podlega karzepozbawienia wolności do lat 3.Art. 137 § 1. Kto publicznie znieważa, niszczy, uszkadza lub usuwa godło, sztandarchorągiew, banderę, flagę lub inny znak państwowy, podlega karze ograniczenia wolno-ści albo pozbawienia wolności do roku.§ 2. Tej samej karze podlega, kto na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej znieważa,niszczy, uszkadza lub usuwa godło, sztandar, chorągiew, banderę flagę lub inny znakpaństwa obcego, wystawione publicznie przez przedstawicielstwo tego państwa lubna zarządzenie polskiego organu władzy.Art. 256 § 1. Kto publicznie propaguje faszystowski lub inny totalitarny ustrój pań-stwa lub nawołuje do nienawiści na tle różnic narodowościowych, etnicznych, rasowych,wyznaniowych albo ze względu na bezwyznaniowość, podlega grzywnie, karze ogranicze-nia wolności albo pozbawienia wolności do lat 2.§ 2. Tej samej karze podlega, kto w celu rozpowszechniania produkuje, utrwalalub sprowadza, nabywa, przechowuje, posiada, prezentuje, przewozi lub przesyła druk,nagranie lub inny przedmiot, zawierające treść określoną w § 1 albo będące nośnikiemsymboliki faszystowskiej, komunistycznej lub innej totalitarnej.Art. 257. Kto publicznie znieważa grupę ludzi albo poszczególną osobę z powodu jejprzynależności narodowej, etnicznej, rasowej, wyznaniowej albo z powodu jej bezwyzna-niowości lub z takich powodów narusza nietykalność cielesną innej osoby, podlega karzepozbawienia wolności do lat 3.Należy mieć również na uwadze, że czyny przestępcze popełniane przez członkóworganizacji ekstremistycznych w RP w większości noszą znamiona przestępstw pospoli-tych, jak np.:– czyny przeciwko osobie, obejmujące przestępstwa przeciwko czci i nietykalności ciele-snej (art. 216 i 217 k.k.);– przestępstwa przeciwko życiu i zdrowiu (art. 148 § 1, 155—159 k.k.);– czyny przeciwko mieniu (art. 288 k.k.);– czyny przeciwko porządkowi publicznemu, obyczajności i działaniu instytucji państwo-wych (w szczególności przestępstwo czynnej napaści na funkcjonariusza publicznego –art. 223 k.k. i udział w zbiegowisku – art. 254 k.k.).Działalność grup o charakterze ekstremistycznym często przybiera również formęzachowań chuligańskich spenalizowanych w kodeksie wykroczeń.Pomimo zaangażowania Polski w działania stabilizacyjne i rekonstrukcyjne w Afgani-stanie oraz wcześniejszego uczestnictwa w działaniach międzynarodowej koalicji w Iraku za-grożenie zamachami terrorystycznymi na terenie Polski ze strony osób lub organizacji pocho-dzących z Bliskiego Wschodu, Azji Środkowej i Południowo-Wschodniej czy muzułmańskichpaństw Afryki utrzymuje się niezmiennie od kilku lat na stosunkowo niskim poziomie, a tery-torium RP traktowane jest jako cel rezerwowy ewentualnych zamachów. Nie odnotowanorównież informacji potwierdzających zagrożenie zamachami ze strony przebywających na te-rytorium RP osób pochodzących z rejonu Kaukazu, jak i ze strony rodzimych organizacjio charakterze ekstremistycznym propagujących radykalną ideologię.MSW3Zagrożenie terroryzmem i ekstremizmemAtaki terrorystyczne w Oslo, Frankfurcie, Liege i we Florencji świadczą jednak o real-nym zagrożeniu ze strony pojedynczych osób, niezwiązanych z grupami terrorystycznymilub przestępczymi (tzw.solo/lone wolf terrorism),których aktywność ekstremistyczna jestbardzo trudna do wykrycia. Źródłem radykalizacji tych osób jest często Internet, z któregoekstremiści czerpią jednocześnie wiedzę na temat konstruowania ładunków wybuchowychi pozyskiwania komponentów (OpenSource Terrorism).Sprawcy wykorzystują m.in. impro-wizowane ładunki wybuchowe skonstruowane z materiałów ogólnodostępnych, które mogąbyć nabywane na terenie innych krajów niż miejsca przeprowadzenia zamachów, co w znacz-ny sposób utrudnia wykrycie potencjalnego sprawcy.Agencja Bezpieczeństwa Wewnętrznego– służba wiodąca w zakresie rozpoznaniai przeciwdziałania zagrożeniom terrorystycznym i ścigania sprawców ewentualnych zama-chów, w 2011 roku w związku z podejrzeniem działalności terrorystycznej prowadziła(analogicznie jak w roku 2010) 5 śledztw, natomiast wszczęła 3 śledztwa, nie postawiono jed-nak zarzutów popełnienia przestępstwa. Prowadzone śledztwa dotyczyły uprowadzenia i za-bójstwa obywatela Polski w Pakistanie, piractwa morskiego (3 śledztwa) i zamieszczonejw Internecie groźby przeprowadzenia zamachu terrorystycznego w Warszawie.ABW wraz z Policją zaangażowała się również w wyjaśnianie tzw. polskich wątkówsprawy związanej z dokonanymi przez Andersa Breivika zamachami terrorystycznymiw Norwegii. Podjęte czynności ujawniły nieograniczony dostęp osób, w tym nieletnich, do ma-teriałów wybuchowych przeznaczonych do użytku cywilnego, co stanowi poważne zagrożeniedla bezpieczeństwa. ABW obecnie kontynuuje działania o charakterze prewencyjno-rozpoznawczym, mające na celu identyfikację oraz przeciwdziałanie ewentualnym incyden-tom i zagrożeniom o podobnym charakterze.Dotychczasowe akty terroru z użyciem urządzeń i materiałów wybuchowych w Polscemiały charakter kryminalny oraz porachunkowy i związane były z działalnością zorganizowa-nych grup przestępczych, a nie ugrupowań o charakterze terrorystycznym. W 2011 roku licz-ba eksplozji materiałów i urządzeń wybuchowych utrzymywała się na poziomie zbliżonymdo poprzedniego okresu sprawozdawczego, z lekką tendencją spadkową.W 2011 rokuPolicjaodnotowała 25 przypadków eksplozji spowodowanych użyciemmateriałów i urządzeń wybuchowych (spadek o 34,2% w porównaniu z rokiem 2010, kiedyodnotowano 38 takich zdarzeń), w tym 7 (12) przypadków noszących cechy aktów terroru kry-minalnego57.Ponadto, w 2011 roku ujawniono i rozbrojono 12 (16) urządzeń wybuchowych i ujaw-niono, analogicznie jak w 2010 roku, 13 atrap urządzeń wybuchowych podłożonych pod róż-nymi obiektami.W wyniku przedsięwzięć policyjnych w 2011 roku zatrzymano 98 (144) podejrzanycho działania przestępcze mające związek z materiałami i urządzeniami wybuchowymi.Jednocześnie spadła liczba osób rannych w wyniku wybuchów z 26 osób w roku 2010do 16 w roku 2011. Nie zmieniła się natomiast liczba ofiar eksplozji materiałów wybucho-wych ze skutkiem śmiertelnym i wyniosła, tak jak w 2010 roku, 6 osób.Ponadto w 2011 roku utrzymała się wysoka liczba fałszywych powiadomień o podłoże-niu urządzeń wybuchowych, których odnotowano 508 (489). Zdecydowana większość zgłoszeńodnotowanych w 2011 roku dotyczyła obiektów wymiaru sprawiedliwości – głównie sądów(226 fałszywych zgłoszeń). Zatrzymano łącznie 180 sprawców tego typu czynów, co stanowiponad dwukrotny wzrost w porównaniu z 2010 rokiem, kiedy zatrzymanych zostało 77sprawców. Wykrywalność kształtowała się na poziomie 35,4% i była ponad dwukrotnie wyż-sza w porównaniu z 2010 rokiem, kiedy wyniosła 15,7%.Pomimo odnotowanego wzrostu wykrywalności w odniesieniu do fałszywych powiado-mień o podłożeniu urządzeń wybuchowych w dalszym ciągu pozostaje ona na niskim pozio-____________57Zagrożeniazwiązane z przemytem i nielegalnym handlem bronią, amunicją i materiałami wybuchowymi zostałyszerzej opisane wRozdziale 5niniejszego raportu.4MSWZagrożenie terroryzmem i ekstremizmemmie, co spowodowane jest trudnościami w ustaleniu tożsamości sprawców ze względu na wy-korzystywanie przez nich metod ułatwiających zachowanie anonimowości, m.in.: wysyłanieprzez sprawców wiadomości e-mail z kafejek internetowych, korzystanie z nieobjętych moni-toringiem automatów telefonicznych, wykorzystywanie telefonów komórkowych zakupionychw celu jednorazowego wykorzystania.Natomiast czynnikiem generującym wzrost zagrożenia terrorystycznego mogą być Mi-strzostwa Europy w Piłce Nożnej UEFA EURO 2012, ze względu na zwiększone zaintereso-wanie Polską ze strony światowych mediów.Z uwagi na podwyższone zagrożenie terrorystyczne na świecie, w tym w krajach Euro-py Zachodniej, istnieje potencjalna możliwość podejmowania prób wykorzystania terytoriumRP do budowy zaplecza logistycznego w celu prowadzenia zamachów w innych krajach euro-pejskich przez organizacje terrorystyczne działające poza granicami Polski. Możliwe jest rów-nież podejmowanie w Polsce działań zmierzających do prowadzenia transferu środków finan-sowych na działalność terrorystyczną w innych krajach lub pozyskiwanie na terytorium RPśrodków finansowych na tego rodzaju działalność.W 2011 rokuGeneralny Inspektor Informacji Finansowej –organ właściwyw zakresie przeciwdziałania finansowaniu terroryzmu – otrzymał od instytucji obowiązanych24 408 (15 357) informacji o podejrzanych transakcjach, w tym 26 (16) oznaczonych jako po-dejrzane o finansowanie terroryzmu. Ponadto GIIF w 2011 roku wszczął 15 (19) postępowańanalitycznych dotyczących podejrzanych transakcji, mogących mieć związek z finansowaniemterroryzmu. Podstawą wszczęcia tych postępowań były transakcje przeprowadzane przez oso-by pochodzące z krajów podejrzewanych o wspieranie terroryzmu lub z krajów, na terenie któ-rych ugrupowania terrorystyczne prowadzą działania.Z uwagi na specyfikę finansowania organizacji terrorystycznych sprawdzane były za-równo transakcje mające charakter działalności legalnej, jak i transakcje, w których wstępnaidentyfikacja pozwalała przypuszczać, że badana działalność ma charakter działalności prze-stępczej. Na podstawie wyników prowadzonych analiz, a także spraw założonych w latachwcześniejszych oraz w nawiązaniu do informacji otrzymanych w ramach współpracy z organa-mi administracji publicznej, GIIF w 2011 roku przekazał do ABW 19 (45) powiadomień.Czynnikiem sprzyjającym podejmowaniu działalności związanej z terroryzmem pozo-staje fakt, że na terenie Polski przebywają osoby z państw i regionów podwyższonego ryzyka.Geograficzne położenie RP oraz uwarunkowania prawne wynikające z członkostwa w UniiEuropejskiej, w tym przynależność do strefy Schengen sprawiają, że Polska dla obywatelipaństw podwyższonego ryzyka pełni rolę kraju tranzytowego na drodze do zachodniej i pół-nocnej Europy.Kwestią mająca pośredni wpływ na poziom zagrożenia dla obywateli RP pozostają tak-że przypadki skutecznych zamachów terrorystycznych dokonanych w 2011 roku w Europiew obrębie lotnisk międzynarodowych (zamach z 24 stycznia 2011 roku na podmoskiewskimlotnisku Domodiedowo, ostrzelanie 2 marca 2011 roku grupy amerykańskich żołnierzywe Frankfurcie). Wprawdzie polskie samoloty i porty lotnicze nie stanowią bezpośredniegocelu dla organizacji terrorystycznych, jednak ekstremiści w dalszym ciągu rozważają możli-wość przeprowadzenia zamachów na tego rodzaju obiekty w różnych regionach świata.Osobny problem stanowi zagrożenie zamachami terrorystycznymi lub porwaniami dlaokupu obywateli RP przebywających poza granicami kraju. Pomimo że dotychczas na teryto-rium RP nie odnotowano zamachów lub ataków terrorystycznych, obywatele RP od 2001 rokustawali się ofiarami lub byli poszkodowani w wyniku działalności organizacji terrorystycz-nych operujących w różnych częściach świata.Grupą najbardziej narażoną na ataki terrorystyczne są żołnierze Polskiego Kontyn-gentu Wojskowego w Afganistanie. Ponadto w Afganistanie przebywa również personel cywil-ny, a także przedstawiciele innych służb (m.in. Policji i Biura Ochrony Rządu). W 2011 rokuw Afganistanie śmierć poniosło łącznie 15 obywateli RP (w roku 2010: 6).MSW5
[ Pobierz całość w formacie PDF ]