raport 2009, Etyka, NBP
[ Pobierz całość w formacie PDF ]
Raport Roczny
2009
Warszawa, 2010
Marek Belka
Prezes Narodowego Banku Polskiego
2009
Szanowni Paƒstwo
Przed Paƒstwem Raport Roczny Narodowego Banku Polskiego w 2009 r. Zawiera on omówienie realizacji celów
i zadaƒ NBP w minionym roku. Mam nadziej´, ˝e Raport stanie si´ dla Paƒstwa istotnym êród∏em wiedzy
o Narodowym Banku Polskim i jego funkcjonowaniu w ubieg∏ym roku, a prezentowane w nim dane
i informacje pozwolà na przeprowadzenie pog∏´bionych analiz skutecznoÊci dzia∏ania NBP w 2009 r.
W 2009 r. dzia∏alnoÊç NBP by∏a zdeterminowana przez uwarunkowania makroekonomiczne. W nast´pstwie
globalnego kryzysu finansowego gospodarka Êwiatowa znalaz∏a si´ w najg∏´bszej recesji od czasów Wielkiego
Kryzysu z prze∏omu lat 20. i 30. minionego stulecia. Skutkiem tego by∏ silny spadek popytu globalnego,
za∏amanie obrotów w handlu Êwiatowym oraz znaczny wzrost zmiennoÊci cen na Êwiatowych rynkach
finansowych. Pomimo wdro˝enia w wielu krajach programów antykryzysowych symptomy o˝ywienia
gospodarki Êwiatowej by∏y bardzo s∏abe.
Zgodnie z ustawà o Narodowym Banku Polskim podstawowym celem dzia∏alnoÊci NBP jest utrzymanie
stabilnego poziomu cen, przy jednoczesnym wspieraniu polityki gospodarczej Rzàdu.
W 2009 r. roczny wskaênik cen towarów i us∏ug konsumpcyjnych obni˝y∏ si´ o 0,7 punktu procentowego
wobec 2008 r. i wyniós∏ 3,5 proc. Na kszta∏towanie si´ inflacji w 2009 r. w znacznym stopniu oddzia∏ywa∏y
czynniki pozostajàce poza bezpoÊrednim wp∏ywem krajowej polityki pieni´˝nej, przede wszystkim podwy˝ki
cen administrowanych i stawek podatków akcyzowych. Dodatkowo na poziom inflacji wp∏yw mia∏a znaczna
deprecjacja z∏otego w okresie lipiec 2008 – luty 2009 r., wynikajàca ze wzrostu awersji do ryzyka na
Êwiatowych rynkach finansowych i odp∏ywu kapita∏u zagranicznego z rynków wschodzàcych.
Wobec wcià˝ niepewnych perspektyw globalnej gospodarki dzia∏ania NBP w 2009 r. koncentrowa∏y si´ na
ograniczaniu wp∏ywu Êwiatowego kryzysu finansowego na gospodark´ Polski. W tym celu Rada Polityki
Pieni´˝nej kontynuowa∏a rozpocz´te pod koniec 2008 r. ∏agodzenie polityki pieni´˝nej. W 2009 r. stopy
procentowe Narodowego Banku Polskiego zosta∏y obni˝one czterokrotnie – w styczniu, lutym, marcu
i czerwcu, ∏àcznie o 150 punktów bazowych – do poziomu najni˝szego od poczàtku transformacji
gospodarczej. Stopa referencyjna NBP zosta∏a zredukowana z 6 proc. w listopadzie 2008 r. do 3,5 proc.
w czerwcu 2009 r. Obni˝enie stóp procentowych NBP wp∏yn´∏o na spadek wi´kszoÊci rynkowych stóp
procentowych.
Dà˝àc do wzmocnienia stabilnoÊci krajowego systemu finansowego, NBP kontynuowa∏ operacje zasilajàce
banki w p∏ynnoÊç, wprowadzone pod koniec 2008 r. w ramach Pakietu zaufania. Zosta∏y podj´te dzia∏ania
majàce na celu z∏agodzenie ograniczeƒ dost´pnoÊci kredytów dla podmiotów gospodarczych, wyd∏u˝ono
operacje refinansujàce banki oraz pozostawiono do ich dyspozycji dodatkowe Êrodki, pochodzàce
z przedterminowego wykupu obligacji NBP oraz obni˝enia stopy rezerwy obowiàzkowej.
W ramach prac dotyczàcych perspektyw przystàpienia Polski do unii monetarnej NBP prowadzi∏ analizy
w zakresie realnej i nominalnej konwergencji gospodarki polskiej z gospodarkami strefy euro, monitorowa∏
sytuacj´ poszczególnych krajów strefy euro i wynikajàce z tego implikacje dla Polski, a tak˝e kontynuowa∏
badania na temat poziomu kursu równowagi.
W ubieg∏ym roku NBP prowadzi∏ wspólnie z rzàdem prace nad stworzeniem struktur organizacyjnych
zwiàzanych z przygotowaniem wprowadzenia euro w Polsce. Pe∏nomocnik Zarzàdu NBP ds. wprowadzenia
euro zosta∏ wspó∏przewodniczàcym Narodowego Komitetu Koordynacyjnego do spraw Euro oraz Rady
Koordynacyjnej. Przedstawiciele Narodowego Banku Polskiego weszli w sk∏ad siedmiu z oÊmiu zespo∏ów
roboczych.
W ubieg∏ym roku NBP zrealizowa∏ dodatni wynik finansowy w wysokoÊci 4 165 600 tys. z∏, podczas gdy
w 2008 r. wynik ten ukszta∏towa∏ si´ na poziomie zerowym. Wzrost wyniku finansowego Narodowego Banku
Polskiego w 2009 r. by∏ przede wszystkim efektem skutecznego zarzàdzania rezerwami dewizowymi,
prowadzonego w warunkach deprecjacji z∏otego.
W 2009 r. zakoƒczono reorganizacj´ oddzia∏ów okr´gowych NBP oraz rozpocz´to prace nad reorganizacjà
Centrali Narodowego Banku Polskiego. G∏ównym celem tych zmian jest poprawa skutecznoÊci dzia∏ania,
sprawnoÊci zarzàdzania oraz redukcja kosztów operacyjnych.
W minionym roku dzia∏alnoÊcià Narodowego Banku Polskiego kierowa∏ Prezes S∏awomir Stanis∏aw Skrzypek,
tragicznie zmar∏y w kwietniu br. By∏ to szczególnie ci´˝ki rok, w którym Êwiat zmaga∏ si´ z g∏´bokim
za∏amaniem gospodarczym. W tych trudnych warunkach Narodowy Bank Polski aktywnie przeciwdzia∏a∏
narastaniu zjawisk kryzysowych. Inicjowa∏ dzia∏ania majàce na celu ograniczanie negatywnych skutków
globalnego kryzysu gospodarczego, co uchroni∏o nasz system finansowy przed destabilizacjà. Odpowiedzialna
polityka pieni´˝na przyczyni∏a si´ do podtrzymania dodatniego wzrostu gospodarczego, czego nie uda∏o si´
dokonaç ˝adnemu innemu krajowi Unii Europejskiej.
Prezes Narodowego Banku Polskiego
Marek Belka
2009
Spis treÊci
SPIS TREÂCI
RADA POLITYKI PIENI¢˚NEJ .............................................................................10
ZARZÑD NARODOWEGO BANKU POLSKIEGO............................................... 11
SCHEMAT ORGANIZACYJNY NARODOWEGO BANKU
POLSKIEGO WG STANU NA DZIE¡ 31 GRUDNIA 2009 R ................................12
SYNTEZA ........................................................................................................... 13
1. FUNKCJONOWANIE ORGANÓW NARODOWEGO BANKU POLSKIEGO ....21
1.1. Prezes Narodowego Banku Polskiego.................................................................................22
1.2. Rada Polityki Pieni´˝nej .......................................................................................................22
1.3. Zarzàd Narodowego Banku Polskiego................................................................................24
1.4. Realizacja
Planu dzia∏alnoÊci Narodowego Banku Polskiego
na lata 2007–2009
................................................................................................................27
2. POLITYKA PIENI¢˚NA ...................................................................................29
2.1. Strategia polityki pieni´˝nej................................................................................................30
2.2. Uwarunkowania makroekonomiczne polityki pieni´˝nej NBP w 2009 r. ........................32
2.3. Polityka pieni´˝na w 2009 r. ...............................................................................................36
2.4. Instrumenty polityki pieni´˝nej...........................................................................................39
2.4.1. P∏ynnoÊç sektora bankowego w 2009 r. ...............................................................................40
2.4.2. Instrumenty polityki pieni´˝nej w 2009 r. .............................................................................40
2.4.2.1. Stopa procentowa.............................................................................................................41
2.4.2.2. Operacje otwartego rynku.................................................................................................43
2.4.2.3. Rezerwa obowiàzkowa......................................................................................................45
2.4.2.4. Operacje depozytowo-kredytowe ......................................................................................46
2.4.2.5. Swapy walutowe...............................................................................................................47
2.4.2.6. Pozosta∏e operacje ............................................................................................................47
2.4.2.7. Interwencje walutowe .......................................................................................................48
3. DZIA¸ANIA NA RZECZ STABILNOÂCI SYSTEMU FINANSOWEGO................49
3.1. Udzia∏ w pracach Komitetu StabilnoÊci Finansowej...........................................................50
3.2. Dzia∏alnoÊç analityczna i badawcza na rzecz systemu finansowego................................51
3.3. Dzia∏ania majàce na celu przeciwdzia∏anie zaburzeniom
na rynku mi´dzybankowym ................................................................................................52
3.3.1. Wprowadzenie Paktu na Rzecz Rozwoju Akcji Kredytowej ...................................................52
3.3.2. Dzia∏ania NBP w zwiàzku z postulatami zg∏aszanymi przez banki..........................................52
3.3.3. Kredyt wekslowy ..................................................................................................................53
3.4. Mi´dzynarodowa wspó∏praca na rzecz stabilnoÊci finansowej.........................................53
3.4.1. Dzia∏ania zwiàzane z realizacjà zadaƒ wynikajàcych
z cz∏onkostwa Polski w Unii Europejskiej ..............................................................................53
4. DZIA¸ALNOÂå EMISYJNA NBP ................................................................55
4.1. Pieniàdz gotówkowy w obiegu...........................................................................................56
4
Narodowy Bank Polski
Spis treÊci
2009
4.2. Emisja monet kolekcjonerskich ...........................................................................................56
4.2.1. Nagrody i wyró˝nienia..........................................................................................................57
4.2.2. Nowe zasady sprzeda˝y monet.............................................................................................58
4.3. Wycofywanie z obiegu uszkodzonych lub zu˝ytych znaków pieni´˝nych ......................58
4.4. Fa∏szerstwa znaków pieni´˝nych w walucie polskiej........................................................ 58
4.5. Zaopatrywanie banków w znaki pieni´˝ne........................................................................59
4.6. Wymiana znaków pieni´˝nych, które przesta∏y byç prawnym Êrodkiem p∏atniczym .....59
4.7. Komisja ds. Wprowadzenia Euro.........................................................................................59
5. ZARZÑDZANIE REZERWAMI DEWIZOWYMI ...............................................61
5.1. Ogólne zasady zarzàdzania rezerwami dewizowymi .......................................................62
5.2. Zarzàdzanie ryzykiem finansowym w procesie
zarzàdzania rezerwami dewizowymi .................................................................................63
5.3. Poziom oficjalnych aktywów rezerwowych .......................................................................64
5.4. Strategia zarzàdzania rezerwami walutowymi .................................................................65
5.5. Uwarunkowania rynkowe w 2009 r. ..................................................................................66
5.5.1. Rynek papierów rzàdowych USA, strefy euro, Wielkiej Brytanii i Australii .............................67
5.5.2. Norweski rynek lokat mi´dzybankowych ..............................................................................69
5.6. DochodowoÊç rezerw walutowych .....................................................................................70
5.7. Dochód z dzia∏alnoÊci inwestycyjnej...................................................................................72
5.8. Dzia∏ania majàce na celu podwy˝szenie dochodowoÊci rezerw dewizowych ................72
6. DZIA¸ALNOÂå DEWIZOWA ..........................................................................75
6.1. Rejestr dzia∏alnoÊci kantorowej ..........................................................................................76
6.2. Decyzje w sprawach dewizowych .......................................................................................76
6.3. Kontrola obrotu dewizowego ............................................................................................76
7. DZIA¸ANIA NA RZECZ SYSTEMU P¸ATNICZEGO .........................................79
7.1. Nadzór nad systemami p∏atnoÊci, systemami autoryzacji i rozliczeƒ
oraz nad systemami rozrachunków papierów wartoÊciowych .........................................80
7.1.1. Nadzór nad systemami p∏atnoÊci i systemami autoryzacji i rozliczeƒ......................................80
7.1.2. Nadzór nad systemami rozrachunku papierów wartoÊciowych .............................................80
7.2. Dzia∏ania w zakresie polityki i rozwoju systemu p∏atniczego...........................................81
7.2.1. Dzia∏ania regulacyjne w zakresie systemu p∏atniczego ..........................................................81
7.2.2. Dzia∏ania w zakresie rozwoju funkcjonalnoÊci krajowych wysokokwotowych
systemów p∏atnoÊci i dostosowywania ich do systemów p∏atnoÊci
funkcjonujàcych w Unii Europejskiej .....................................................................................81
7.2.3. Dzia∏ania w zakresie upowszechnienia obrotu bezgotówkowego .........................................82
7.2.4. Dzia∏ania w zakresie rozwoju SEPA.......................................................................................82
7.2.5. Dzia∏alnoÊç Rady ds. Systemu P∏atniczego.............................................................................83
7.3. Realizacja zadaƒ operacyjnych ............................................................................................83
7.3.1. Integracja z systemami p∏atnoÊci funkcjonujàcymi w Unii Europejskiej ..................................83
Raport Roczny 2008
5
[ Pobierz całość w formacie PDF ]