Rachunkowość - definicje i pojęcia, Rachunkowosc
[ Pobierz całość w formacie PDF ]
Cele rachunkowości znać stan majątku firmy lub przedsiPębiorstwa itp.
Rachunkowość
to system ewidencyjny którego podstawowym zadaniem jest dostarczanie wszystkich niezbędnych
informacji na temat prowadzonej działalności. Podstawową funkcją rachunkowości jest funkcja informacyjna.
Zadania Rachunkowości
W ramach tego systemu prowadzi się obserwację, rejestrację, przetwarza się oraz analizuje ogólne lub szczegółowe
informacje na temat majątku podmiotu i osiągniętych wynikach finansowych. Rachunkowość dzieli się na trzy
części:
1.
Księgowość
– w ramach tego podsystemu prowadzi się rejestrację dokumentów księgowych. Każda
informacja może być zapisana gdy ma podstawę w dokumencie księgowym.
2.
Rachunek kosztów
- w ramach tego podsystemu informacje zapisane przez księgowość i dotyczące
kosztów przetwarzane są za pomocą różnych metod kalkulacyjnych w celu ustalenia kosztów wytwarzania. \
3.
Sprawozdawczość finansowa
- podsystem ten zajmuje się sporządzaniem różnego rodzaju zastosowań
liczbowych , ich częstotliwość i zakres tematyczny określa dana jednostka.
Zawarte w sprawozdaniach informacje powinny być poddane wszechstronnej analizie:
- Porównanie osiągniętych wyników z wynikami osiągniętymi w analogicznych okresach poprzednich
- Porównanie wyników z wynikami innych firm działających w tej dziedzinie
- Porównanie wyników założonym planem
Podział rachunkowości z punktu widzenia odbiorców informacji.
1. Rachunkowość finansowa – cześć ta zajmuje się dostarczaniem informacji odbiorcom zewnętrznym.
Rachunkowość finansowa podlega przepisom prawnym. (banki itd.)
2. Rachunkowość zarządcza – część rachunkowości która zajmuje się dostarczaniem informacji odbiorcą
wewnętrznym. Ta rachunkowość nie podlega przepisom prawnym.
Przedmiotem rachunkowości
jest jednostka wyodrębniona majątkowo i prowadząca rachunkowość z wyboru lub
obowiązku. Podmiot rachunkowości musi mieć wyodrębniony majątek ponieważ zapisuje zmiany o tym majątku.
Wyodrębnienie majątku może mieć formę prawną lub tylko umowną dla potrzeb rachunkowości.
Podmioty gospodarcze które muszą prowadzić ewidencję
:
- Spółki ZOO, spółki akcyjne, przedsiębiorstwa państwowe.
- Spółdzielnie
- Banki
- Ubezpieczyciele, fundusze inwestycyjne, kasy chorych
- Fundacje stowarzyszenia
- Związki zawodowe
- Osoby fizyczne i spółki jeżeli ich roczny przychód przekroczył 800 000 EURO.
Ostatnia grupa podmiotów może prowadzić ewidencje rachunkową jeżeli ich przychód jest mniejszy od 800 000
EURO.
Przedmiot rachunkowości
są to pojedyncze zdarzenia które zmieniają stan lub strukturę majątku danego podmiotu.
Zdarzenia te nazywa się zdarzeniami gospodarczymi:
- Zakup towarów za gotówkę (lub ich sprzedaż)
- Jedna z podstawowych zasad stosowanych przez rachunkowość jest zasada rachunkowa. Polega ona na
podwójnym rejestrowaniu różnych faktów.
Podstawowe kryterium rzeczowe i kryterium finansowe
Stosując metodę finansową omawiamy kryterium podmiotu. Majątek w ujęciu rzeczowym jest to suma środków
gospodarczych, którymi dany podmiot dysponuje. Składniki dzieli się na dwie grupy:
-
Majątek trwały
– są to składniki które w prowadzonej działalności będę prowadzone przez okres dłuższy od
jednego roku.
-
Majątek obrotowy
– są to składniki które zostają zużyte w ciągu najbliższego roku
Do Majątku trwałego zalicza się:
- Rzeczowy majątek trwały
- wartości nie materialne i prawne
- Finansowy majątek trwały
- Należności długoterminowe
Rzeczowy majątek trwały
to środki trwałe i inwestycyjne.
Środki trwałe
– to składniki które stanowią własność danego podmiotu, są kompletne i sprawne w momencie
przekazania ich do eksploatacji, a ich przewidywany okres użytkowania jest dłuższy od jednego roku. Do inwestycji
zaliczane są wszystkie koszty związane z przyszłymi środkami trwałymi.
Wartości niematerialne i prawne
– do grupy tej zalicza się:
- Nabyte prawa majątku o przewidywanym okresie wykorzystania dłuższym od jednego roku.
- Koszty prac badawczo rozwojowych.
- Koszty organizacji i zgromadzeń lub poszerzenie kapitału spółki akcyjnej
- Wartości firmy – jest to różnica między ceną nabycia jednostki a jej wartością rynkową
Finansowy majątek trwały
są to:
- Akcje i udziały w innych podmiotach
- Pozostałe długoterminowe papiery wartościowe
- Udzielone długo terminowe pożyczki
Majątek obrotowy:
- Rzeczowy majątek obrotowy
- Należności i roszczenia
- Krótkoterminowe papiery wartościowe
- Środki pieniężne
Rzeczowy majątek obrotowy
– podstawowe formy:
- Materiały są to środki przeznaczone do zużycia
- Wyroby gotowe, wytworzone przez daną jednostkę przeznaczone na sprzedaż
- Półprodukty – wytworzone przez daną jednostkę, zakończona określona część cyklu produkcyjnego
- Produkty w toku – są to produkty rozpoczęte nie zakończone nawet w części cyklu produkcyjnego
- Towary – są to składniki zakupione w celu dalszej ich sprzedaży
Należności i roszczenia
to skierowane na drogę sądową
Krótko terminowe papiery wartościowe
to te papiery które zostały zakupione w celach handlowych lub ich termin
realizacji nie przekracza jednego roku.
Środki pieniężne
są to
- gotówka w kasie
- środki na rachunkach bankowych
- inne środki pieniężne do których zalicza się obce czeki i weksle z terminem realizacji do trzech miesięcy
Majątek w ujęciu finansowym
– cały majątek dzielimy na kapitał własny i kapitał obcy.
Kapitał własny
to prawa właścicieli do określonej części własności majątku.
Kapitał obcy
to różnego rodzaju zobowiązania. Kapitał własny może mieć różną postać w zależności od formy
prawne j danego podmiotu
Zobowiązania
– to kwoty przyrzeczone do zapłacenia przez dany podmiot na rzecz innych podmiotów
Zobowiązania :
- Długoterminowe wymagają spłaty w okresie dłuższym od jednego roku,
- Krótko terminowe wymagają spłaty w ciągu najbliższego roku
Majątek w ujęciu rzeczowym nazywany jest aktywami , ten sam majątek w ujęciu finansowym to pasywa.
Zestawienie aktywów i pasywów nazywane jest bilansem. Rzeczowo finansowe zestawienie majątkowe.
Zasady funkcjonowania kont księgowych
Jest to specjalny rachunek służący do ewidencji wszystkich mień danego składnika majątkowego, lub określonej
kategorii rachunkowej.
Układ teowy konta , kształt konta w kształcie dużej litery T
J
Każde konto musi mieć nazwę która określa
przedmiot ewidencji na tym koncie. Konto ma dwie strony, każda ze stron jest odpowiednio nazwana. Otwarcie
konta polega na wprowadzeniu storna początkowego nazywanego saldem początkowym.
Może to być saldo debetowe bądź kredytowe. Różnice między debetami to salda końcowe konta.
Nazwa salda dane jest od tej strony konta która ma większe obroty.
Wszystkie konta na których rejestruje się zdarzenia gospodarcze, dzieli się na dwie grupy:
a)
konta bilansowe
– są to konta w których składniki wykazywane są w bilansie
b)
konta niebilansowe
(konta wynikowe) są to konta w których rejestruje się koszty, przychody oraz wyniki.
Konta bilansowe
– dzielą się na konta aktywów i pasywów.
Konta aktywów obciążamy wówczas gdy składnik się zwiększa a pasywów zmniejsza.
Wszystkie zdarzenia gospodarcze księguje się zgodnie z zasadą podwójnego zapisu. Oznacza to że każde zdarzenie
księgowe jest na dwóch kontach po ich przeciwnych stronach i w tych samych kwotach.
Konta niebilansowe
– służą do ewidencji przebiegu procesów gospodarczych, takich jak zakup, produkcja,
sprzedaż. Do opisywania tych procesów używamy kategorie kosztów przychodów oraz wyników. Dla potrzeb
ewidencji tych kategorii, cala działalność podmiotu dzielona jest na następujące rodzaje:
1. Podstawowa działalność operacyjna – działalność wytwórcza, działalność usługowa, działalność handlowa.
2. Pozostała działalność operacyjna - obejmuje różne zdarzenia towarzyszące dziłalności podstawowej ale nie
należącej do niej. Zalicza się tu:
- sprzedaż środków trwałych
- sprzedaż wartości niematerialnych
- likwidacja środków trwałych
- otrzymanie i przekazanie darowizny
- tworzenie i rozwiązywanie rezerw
- umorzone, przedawnione, i nieściągalne należności i zobowiązania
- niewyjaśniona różnica inwentaryzacyjna
3. Działalność finansowa do której zalicza się różne operacje finansowe dotyczące takich kont jak:
- papiery wartościowe
- kredyty
- pożyczki
- wycena w walutach obcych
4.
Zdarzenia nadzwyczajne do których zalicza się:
- zdarzenia losowe
- sprzedaż zorganizowanej części przedsiębiorstwa
- posetępowanie układowe i naprawcze
- zaniechanie określonej części działalności
Ad1. Kategorie wynikowe oraz konta podstawowej działalności
.
Kosztem jest zobowiązanie oraz celowe zużycie czynników produkcyjnych takich jak maszyny, urządzenia,
materiał.
Koszty tej działalności mogą być ujmowane w układzie rodzajowym lub układzie kalkulacyjnym. (konto zbiorcze
do czasu)
Przychody z podstawowej działalności są to obroty netto ze sprzedaży lub inaczej ceny netto. Przychody powstają w
momęcie dokładania sprzedaży. Co oznacza że nie ma znaczenia termin opłaty za towary. Dla intencji przychodów
z podstawowej działalności służą następujące konta:
- Sprzedaż wyrobów gotowych
- Sprzedaż usług
- Sprzedaż towarów
- Sprzedaż ino towarów
Ad2. Pozostała działalność operacyjna
Do kosztów tej działalności będą zaliczane te zdarzenia w wyniku których zmniejszy się majątek podmiotu. Do
ewidencji pozostałej działalności operacyjnej służą dwa konta:
- pozostałe koszty operacyjne
- pozostałe przychody operacyjne
Ad3 Do kosztów finansowych
będą zaliczane te operacje finansowe które spowodują zmniejszenie majątku.
Pozostałe operacje finansowe to przychody finansowe. Do ewidencji kosztów i przychodów działalności finansowej
służą dwa konta:
- koszty operacji finansowych
- przychody z operacji finansowych
Ad4. Zdarzenia nadzwyczajne
W ramach tych zdarzeń rejestruje się straty oraz zyski nadzwyczajne. Zdarzenia które spowodują zmniejszenie
majątku to straty nadzwyczajne. Zdarzenia które spowodują zwiększenie majątku to zyski nadzwyczajne.
Konta do ewidencji:
- straty nadzwyczajne
- zyski nadzwyczajne
Zasady zapisywania na kontach wynikowych
Na kontach kosztów i strat księguje się tak jak na kątach aktywnych natomiast na kątach przychodów i zysków
księguje się tak jak na kątach pasywnych.
Konta wynikowe nie przyjmują sald. Wszystkie konta wynikowe na koniec roku obrotowego są porównywane w
celu ustalenia rezultatu prowadzonej działalności. Wynik ten ustalony jest na koncie o nazwie wynik finansowy.
Konta systematyczne i analityczne
Konta na których zdarzenia gospodarcze są zgodnie z zasadą podwójnego zapisu nazywane kontami
systematycznymi. Do wybranego konta systematycznego można wprowadzić zespół kont szczególowych
(analitycznych) Na kontach nalitycznych stosuje się zasadę zapisu pojedyńczego. Oznacza to że każdy zapis z
wybranego konta systematycznego musi być powtórzone po tej samej stronie na odpowiednich kontach
analitycznych. Konta analityczne funkocjonuje równolegle z kontami systematycznymi.
Konta dwu saldowe
. Są to konta na których równocześnie mogą wystąpić dwa salda. Konta te mają charakter
aktywno pasywny. Konta dwusaldowe to najczęściej konta rozrachunków. Innym sposobem na ustalenie sald konta
saldowego jest wprowadzenie odpowiedniej analityki.
Środki pieniężne i papiery wartościowe
Przychody i rozchody środków pieniężnych nazywamy obrotem pieniężnym obrót ten może mieć formę gotówkową
lub bezgotówkową.
Gotówkowa:
- gotówka
- czeki gotówkowe
- przekazy pieniężne
Bezgotówkowa:
- polecenie przelewu
- czeki rozrachunkowe
Polecenie przelewu wystawia dłużnik i składa w banku w celu realizacji.
Czeki rozrachunkowe – czek ten wystawia dłużnik i wręcza swojemu wierzycielowi.
Zasady gospodarki kasowej
Gotówka przechowywana jest w kasie, jej przyjmowaniem i wypłacaniem zajmuje się kasjer.
Dokumenty operacji pieniężnych:
- Każda wpłata do kasy potwierdzona jest K.P
- Wypłaty gotówki z kasy dokonywane są podstawie dokumentów żródłowych upoważniających do wypłaty.
Podstawą do wypłaty może być również K.W.
Wszystkie operacje gotówkowe kasjer zestawia w dokumencie zbiorczym zwanym raportem kasowym. Raport
przekazywany jest do księgowości a operacje pieniężne księgowane są na koncie o nazwie kasa.
Środki pieniężne w banku.
Każdy podmiot ma obowiązek posiadania rachunku posiadania rachunku bankowym. W formie bezgotówkowej
muszą być regulowane płatności:
- przekraczające równowartość 3000 EURO
- przekraczające równowartość 1000 EURO jeżeli suma rozrachunków z danym kontrachentem w poprzednim
miesiącu przekraczała równowartość 10000 EURO.
Wszystkie koszty związane z obsługą rachunku zaliczone są do kosztów podstawowej działalności operacyjnej.
Natomiast dopisane odsetki zaliczane są do przychodów finansowych.
Środki pieniężne w drodze.
Są to składniki które występują wówczas gdy:
- przekazujemy gotówke z kasy do banku
- gdy środki z jednego rachunku przenoszone są na inny rachunek
- gdy czeki obce składane są w banku w celu realizacji.
Papiery wartościowe.
Akcja- jest to dokument wynikający z podziału kapitału spółki akcyjnej.
Akcje mogą być:
- imienne
- na okaziciela
Wyróżnia się akcje zwykłe i akcje uprzywilejowane. Ze względu na sposób zapłaty akcje dzielimy na:
- gotówkowe
- aportowe
Znaczenie wartości akcji :
- wartość nominalna podana na akcji
- wartość emisyjna jest to cena sprzedaży
- wartość bieżąca jest to aktualna cena akcji
Rozrachunki z pracownikami
.
Dzielimy je na:
1. Rozrachunki z tytułu wynagrodzeń
2. Pozostałe rozrachunki
Ad.1
. Wszystkie wynagrodzenia dzielimy na dwie grupy:
a) wynagrodzenia osobowe ( umowa o pracę )
b) wynagrodzenia bezosobowe ( umowa o dzieło, umowa zlecenie )
Podstawowym dokumentem dotyczącym wynagrodzeń osobowych jest lista płac. W dokumencie tym podawane
są następujące dane wartościowe:
- wynagrodzenie podstawowe
- dodatkizwiększające wynagrodzenie : premia, dodatek funkcyjny, dodatek stażowy, dodatek za nadgodziny,
dodatek za pracę w warunkach szkodliwych
- wynagrodzenie podstawowe + dodatki = wynagrodzenie brutto
- potrącenia z wynagrodzenia
a) naliczane i potrącone są składki ubezpieczeń społecznych
b) składka zdrowotna
c) zaliczka na podatek dochodowy
d) potrącenia alimentacyjne
e) spłata zaciągniętych pożyczek
f) składki związkowe
g) składki na kasę zapomogowo-pożyczkową
Po odliczeniu potrąceń ustalane jest wynagrodzenie netto (do zapłaty ).
Wynagrodzenia bezosobowe do umowy zlecenie sporządzany jest rachunek na podstawie którego wypłacane jest
wynagrodzenie. W umowie tej powinno być ustalone wynagrodzenie brutto. Sposób naliczania wynagrodzenia do
wypłaty w przypadku umowy obiętej ubezpieczeniem społecznym: od wynagrodzenia brutto, nalicza się i potrąca
składki ubezpieczeń społecznych. Następnie naliczana jest składka zdrowotna. Będzie ona potrącona z zaliczki na
podatek dochodowy. Następnie liczona jest zaliczka na podatek dochodowy. Przychód pomniejszony o
zryczałtowany koszt uzyskania przychodu jest dochodem. Kwotą do wypłaty będzie wynagrodzenie brutto
pomniejszone o ZUS oraz cała zaliczkę na podatek dochodowy.
Narzuty na wynagrodzenia
są to inne niż wynagrodzenia koszty związane z zatrudnieniem pracowników
obowiązkowy narzut do składek tych zalicza się:
a) składkę emerytalną
b) składkę rentową
c) składkę wypadkową
Pracodawca płaci ponadto składke na fundusz pracy oraz składke na fundusz gwarantowanych świadczeń
pracowniczych. Wszystkie te składki rozliczone są z ZUSEM.
Rzeczowy majątek obrotowy
Metody wyceny zapasów:
- metoda ceny rzeczywistej
- metoda ceny ewidencyjnej
Cena rzeczywista
– cena która wystąpiła przy zakupie
Cena ewidencyjna
jest to cena umowna ustalona przez daną jednostkę, stała w dłuższym okresie czasu
Do wyceny rozchodów można stosować:
- metodę dokładną – metoda wartości rzeczywistych
- metody uproszczone:
a) metoda cenę najwcześniej FIFO – pierwsze przychody są pierwszymi rozchodami
b) metoda ceny najpóżniejszej LIFO – ostatnie przychody są pierwszymi rozchodami
c) metoda ceny średniej ważonej
Wszystkie przychody oraz rozchody wycenione są na poziomie ceny ewidencyjnej, dodatkowo przy każdym
przychodzie należy porównać cenę rzeczywistą, ewidencyjną, ustalić i zaksięgować odchylenia:
- debetowe jeżeli cena rzeczywista > od ceny ewidęcyjnej
- kredytowe jeżeli cena ewidencyjna > od ceny rzeczywistej
Odchylenie to należy rozliczyć stosując:
-
metodę szczegółową
-wszystkie odchylenia dzieli się na dwie części z których jedna dotyczy rozchodu a druga
zapasu końcowego.
WZÓR:
-
metodę uproszczoną
-przy której wszystkie odchylenia doliczane są do wartości dochodu. Można stosować ją
gdy odchylenie jest stosunkowo niewielkie oraz gdy zapasy na koniec kolejnych miesięcy utrzymują się na
zbliżonym poziomie.
Podatek który występuje przy zakupie, nazywany jest podatkiem naliczonym podatek ten jest:
- Należnościaa od urzędu skarbowego jeżeli zakup dotyczy działalności opodatkowanej VATem.
- Zaliczane do kosztów jeżeli zakup w całości dotyczy działalności zwolnionej z VATu
- Dzielone na dwie części proporcjonalnie do udziału sprzedaży opodatkowanej w całej sprzedaży. Pierwasz część
tego podatku staje się należnością od użędu skarbowego a drugą część należy zaliczyć do kosztów.
Konta służące do ewidencji podatku od towarów i usług:
1. VAT naliczony – podatek który jest należnością od US
2. VAT do rozliczenia – konot do rejestracji podatku który wystąpił przy zakupach
Rzeczowy majątek trwały
Do środków trwałych zalicza się składniki które spełniają następujące warunki:
1. Stanowią własność lub współwłasność
2. Muszą być kompletne i sprawne w momencie przekazania ich do eksploatacji
3. Przewidywany okres użytkowania jest dłuższy od jednego roku.
Metody liczenia zużycia środków trwałych
:
1. Metoda liniowa
2. Metoda degresywna
Ad.1.
Przy tej metodzie cała wartość początkowa środka trwałego dzielona jest na jednakowe stawki w
przewidywanym okresie użytkowania. Metoda liniowa może być stosowana dla wszystkich środków trwałych.
Ad.2.
Metoda degresywna przy której stawki liczone są za kolejne lata malejąco. Motoda ta stosowana jest dla
maszyn, urządzeń, mających charakter produkcyjny. Jedną z metod dygresywnych jest metoda malejącego salda,
stawkę podstawową podwyższa się współczynnikiem max 2.
Rodzaje metod dygresywnych:
- wersja podatkowa
- wersja podstawowa
- wersja liniowa
Zużycie zaliczane do kosztów nazywane jest amortyzacją natomiast to samo zużycie pomniejszające wartość
początkową środka nazywane jest umorzeniem. Odpisów tych dokonuje się za pełne miesiące.
Stawki roczne liczone metodą liniową oraz agresywną dzielone są na jednakowe stawki miesięczne .
Wartości prawne, niematerialne:
Zalicza się tu:
1. Nabyte prawa majątkowe o przewidywanym okresie wykorzystywania w działalności dłuższym od
jednego roku. Przez nabycie rozumie się zakup, aport, i darowizna.
[ Pobierz całość w formacie PDF ]