Ranga metod problemowych we współczesnej szkole, projekt edukacyjny
[ Pobierz całość w formacie PDF ]
RANGA METOD PROBLEMOWYCH
W SZKOLE WSPÓŁCZESNEJ
Opracowała Henryka Ladyca
⦁ GIMNAZJALNY PROJEKT EDUKACYJNY ⦁ MTERIŁYDLDYREKTORÓWIKOORDYNTORÓWSZKOLNYCH⦁
Strona 1
WSTĘP
Każdynaucycielpowinienctoatanawiadinadmetodamioraotatecnymiwynikamiwej
pracyJettocególnieważnewnaychmieniającychiwybkimtempiewarunkachżyciaToprecież
kołamaprygotowadmłodychludidotego,abymoglinaledwojemiejcewżyciuorarowinądich
dolnociiaintereowaniabypodoładtemuadaniu,naucycielniemożeopieradijedynienaworach,
którewynoiakładuktałcenia,aninatradycyjnychpoglądachpedagogicnychDecydującarolodgrywa
atpowanietarychworównowymi,lepiejdotoowanymidoówcenychpotreboragłbareleksja
nadwłanymidowiadceniami
Należydadobieprawtego,żenauczanie oparte na przyswajaniu preucniówgotowejwiedy
ma mniejąwartod,gdyżpobawiaichkontakturecywitociąipretonietwarawarunkówdorowoju
amodielnociwmyleniuidiałaniuGłównymidecydującymwarunkiemrowijaniatejamodielnocijet
dochodeniedonowychwiadomocipoprerowiąywanieproblemówKażdycłowiekwwoim życiu
napotyka na szereg ctoakakującychgoytuacji ipowinienbydprygotowanydotego, aby improtad
Dlategoteżnależy bliżejpryjreditemuagadnieniu,abymócudokonalidwojąprac tak, aby
uczniowienieunikalitrudnychproblemów,którenieieobążycie,aleumieliobienimiporadid
Rozwinięcie
Jużodnajmłodychlatprejawiaiudieciniecierpliwodponawca Stawiająonedorołym
niekoocąceipytania,chcącwtenpoób jaknajwicejdowiediediowieciePytaniateąich„włanymi
problemami”
Gdydieciropocynająnaukwkoleokaujei,iżmuąpodporądkowadiworomi
chematomnaruconymprekolnyporądekCiekawod,bdącamotoremichpocynaoodkrywczych,
acynatraciddominującąpoycj,gdyżotrymaniedobrejocenytajeibardiejatrakcyjneniż
wynajdywanieintereującychproblemówSkoławicwnacnejmiereprycyniaidomniejania
aintereowaoponawcychucniów. Aby tego unikną,lubprynajmniejogranicyd,naucycielewinniajądi
prawąaktywiowaniaucniówpopreodpowiedniemetodypracydydaktycno-wychowawcej,awłaca
twnaucanieproblemoweJettocególnieważnedlatego,iżjednąpodtawowychcechucznia w szkole
wpółcenejjetaktywnodamorutna(pontanicna),którejnajważniejąnagrodąniebyłbytopieocy
pochwała,lecoiągnicieceluwynikającegojegowłanejciekawoci,aintereowao,potrebiambitnej
chcidokonaniacegoDruga niemniejważnacechatoamodielnodwmyleniuidiałaniuamiat
pryjmowadwiedwgotowejpotaci,ucniowiepowinniaktywnieponawadwiat,jakrównieżpopre
amodielnediałanieprypoabiadidoaktywnegomienianiagoMatoogromnenacenie,gdyż
gwarantujenietylkogłbe,trwaleibardiejytematycneprywajaniewiedyowiecie,lectakże
apewniawechtronnyrowójdolnociponawcychkoleidiałalnodmylowaucniapolegana
⦁ GIMNAZJALNY PROJEKT EDUKACYJNY ⦁ MTERIŁYDLDYREKTORÓWIKOORDYNTORÓWSZKOLNYCH⦁
Strona 2
wykrywaniupodtawowych,itotnychwłaciwocirecyijawik,któreponaje,ajednoceniepomijaniu
ubocnychinieitotnychMatomiejcenajcciejwtakichytuacjachkolnych,gdyuceorowiąuje
adaniaocharaktereproblemowymCharaktertakimajątylkoteadania,wktórychwytpujeokrelona
trudnodpraktycnalubteoretycna,wymagającaaktywnocibadawcej,aktórejreultatemjetrowiąanie
„Naucanieproblemoweopierainienaprekaywaniugotowychwiadomoci, lecz na uzyskiwaniu
preucniównowychwiadomociiprawnociaporednictwemrowiąywaniaproblemówteoretycnychi
praktycnychCechąitotnątegonaucaniajetaktywnodbadawcaucnia,pojawiającaiwokrelonej
ytuacjiimuającagodotawianiaobiepytao- problemów,doormułowaniahipote i weryfikowania ich w
tokuoperacjiumyłowychipraktycnych”
1
Uceopełniturolpodmiotu,jetbardoważnąpierwoplanową
potaciąWpoóbaktywnyiamodielny,wykorytującdotychcaowąwied,dążydorowiąania
okrelonejtrudnociiuykania pozytywnego wyniku swojej pracy.
Roląnaucycielajetorganiowanieytuacjiproblemowej,ormułowanieproblemów(topniowo
należywdrażaddotegoamychucniów),udielanieucniomniebdnejpomocywrowiąywaniuproblemów
iprawdaniurowiąao oraz kierowanie procesem systematyzowania i utrwalania tak uzyskanej wiedzy.
Metodanaucaniaproblemowegoniemanacelueliminacji,lecwbogacaniametodprowadących
dodobyciagotowejwiedyMaonawbogacadwiadomociiumiejtnociucniówDiki niej arównojakod
jakiiloddobywanejwiedyjetkorytniejaniżwówca,gdytoujeitylkometodypodająceUceo
rowiąującproblemnielekceważypoiadanejwiedy,lectaraiprypomniedją,abyuykadpomocw
rowiąywaniutegorodajuadaniaDikitemuciąglenią„operuje”,coniemamiejcawprypadkutałego
uceniaiwiedygotowejSamodielneucenieidiałaniewymagajądużegowyiłkuipokonywania
trudnoci,ajednoceniewyrabiająwytrwałodwdoprowadaniuropoctejpracydokoocaSpryjają
równieżrowijaniumiałocipoukiwao,odwagibronieniawłanychpoglądów,którepowtająudiałemich
włanegowyiłku
dobywaniewiedynadrodewłanejdociekliwocimylowej,powtaraniewieluoperacji
mylowych,któredoprowadiłyludkoddowykryciaprawdnaukowych,bliżaproceuceniaiwpewnej
mieredoproceubadawcegoamodielnodmyleniaucniówoiągawpracynadrowiąywaniem
problemówcoratowyżypoiom
„Uwalniającucenieiodbiernegonaladownictwaproceunaucania,cyniąceoważnyi
aktywnyproceintelektualny,bliżamyjedoproceubadawcegoBadanietajeiworemdlauceniaiIm
bardiejuceouiłujewtokuwejpracywejdnatdrog,poktórejkrocybadac,tymlepeoiągnie
wyniki”
2
Ktałtowaniepotawybadawcejwkolemaogromnywpływnato,abyuceopotraiłwpryłoci
roumiedwynikibadaonaukowych,jakrównieżambydnowatorem,racjonaliatoremudokonalającym
technik,technologiiorganiacj pracy.
Wproceieproblemowegouceniaimamiejcepełnaharmoniamidyponaniemidiałaniem,
mającaogromnywpływdlarowojuoobowoci
1
WOkoo„Wprowadeniedodydaktykiogólnej”PWNW-wa 1987, s.227
2
BSuchodolki„Badanieanaucanie”NadbitkatomuXXI„NaukiPolkiej”W-wa 1936 s.19
⦁ GIMNAZJALNY PROJEKT EDUKACYJNY ⦁ MTERIŁYDLDYREKTORÓWIKOORDYNTORÓWSZKOLNYCH⦁
Strona 3
Rowiąywanieproblemówprowadaidoytuacji,któramuaucniadoamodielnychprób
poszukiwania rozwiąaobyjednakytuacjetegorodajupowtały,muąbydumiejtnietworonepre
naucyciela,którypopreodpowiedniytemabiegówmaprawid,abyuceo
- naprawdodcuwałokrelonątrudnod,
- ormułowałpodtawowyproblem,lubuwiadomiłobieormułowanyprenaucyciela,
- chciałrowiąadtenproblem,
- potraiłtorobid
Całyprocerowiąywaniaproblemówrealiujeiwtrechaach
1.
Tworzenie sytuacji problemowej.
2.
Wytwaraniepomyłów(hipote)rowiąania
3.
Sprawdenierowiąaniapołąconeuytematyowaniemnabytychwiadomoci
Faapierwajetnajtrudniejawrealiacji,gdyżwieleytuacjiproblemowychw szkole nie ma
naturalnegocharakteruictoropocynająioneodpotawieniuproblemu
Wytwaraniepomyłówrowiąaniajetcynnociąucniówuwarunkowanącharakteremproblemui
trudnociąrowiąaniaBiorąwnimudiałarównoproceymyleniaobraowo-ruchowego,mylenie
abtrakcyjne,jakrównieżctodiałaniapraktycne
Treciaaaprowadaidooceny iwyborupomyłówrowiąaniaStanowiilnepreżycie
emocjonalne,gdyżmanamiodkrycia
godniepowyżymiroważaniamimożnapowiedied,że„naucanieproblemowejetekwencją
takichcynnocinaucycielaiucniów,jakorganiowanieytuacjiproblemowychiormułowanieproblemów
(wmiardojrewaniaucniówdokonujątegoami),indywidualnelubgrupowerowiąywanieproblemów
preucniów,weryikacjauykanychrowiąaooraytematyowanie,utrwalanieitoowanienabytej
wiedywdiałaniachumyłowychipraktycnych”
3
Każdąytuacjproblemowącechujedynamicnod,polegającananaturalnymprechodeniuod
jednejytuacjidodrugiej,nawywoływaniucoratonowychytuacji,umożliwiającychwechtronne
nawietlenieponawanychjawik,proceów,recyoraachodącychmidynimitounków,wiąkówi
ależnoci
Naucanieproblemowemożebydorganiowanearównotradycyjnychwarunkach,tngdywklaie
mamiejcetylkopracajednotkowalubbiorowa,jakrównież,gdyklaadieliinagrupy
3
⦁ GIMNAZJALNY PROJEKT EDUKACYJNY ⦁ MTERIŁYDLDYREKTORÓWIKOORDYNTORÓWSZKOLNYCH⦁
Strona 4
WOkoo„Wprowadeniedodydaktykiogólnej”PWNW-wa 1987 s. 234
Problemy matematyczne
Decydującywpływnaopanowaniewiadomociiumiejtnocimatematycnychmająmetody,popre
któreucniowieamidobywająwiedipoługująinią,aproblemoweucenieiodgrywawródnich
rolnajważniejąNależytwaradtakiewarunkiuceniai,abyuceocieyłiwłanądiałalnocią
matematycną
Jużnaceblunaucaniaelementarnegoucniowiepowinnietknądilicnymiytuacjami
problemowymi,którewdrożąjedomyleniamatematycnego. Na tym szczeblu problemy powinny
wytpowadwciłymwiąkuze sprawami bliskimi dziecku. Problemem dla małychdiecimożebydnp
rodawanieołówkówipodrcnikówWytarcypoprawnieormułowadpytanieCywytarcypryborówdla
całejklay?Ucniowiekierująciromiaremjednegoidrugiegobioruprawdopodobnietwierdą,że
ołówkówabraknieSprawdeniemtychprypuceobdierodaniepryborówpocególnymucniom
WieleokajidowykorytaniametodproblemowychdająadaniatektoweMuąonebydjednak
ormułowanewtakipoób,abyrowiąanieniepolegałotylkonamechanicnychdwiceniach w liczeniu
pamiciowymTredadaniamuitawiaducniawobecokrelonychtrudnoci,wymagającychnacnego
wyiłkuumyłowego
Problemy matematycnemogąbydamknite(gdywadaniuniebrakdanychelementów)ora
otwarte(gdyuceoammuigromadiddane,lubgdierowiąanianiemożnadoprowadiddokooca)
Każdeadanieproblemowemacharaktertrukturalny,coodnoiinietylkodoytuacjiawartejw
nim,lecrównieżdocałejdiałalnocipraktycno-umyłowejucnia Powstawanie problemów
matematycnychpowinnobydnaturalnąkonekwencjąproblemowegouceniaimatematykiUceo
powiniennietylkorowiąywadgotoweproblemy,lecrównieżwerokimakreiewojewłaneDroga
poukiwaoprawidłowegorowiąaniajetdrogąpełnąintelektualnegonapiciaJetnaniejwiele
nieocekiwanychukceówipotknid,cododajejejpierwiatkadramatymuSukająchipoteiprawdając
ichprawdiwoducniowiepreprowadająlicneoperacjeumyłowe,wykorytującupredniodobyte
wiadomocii dowiadcenia,copryjaprypominaniuiutrwalaniuwiedyabrakująceogniwaą
uupełnianedrogąwłanegotwórcegowyiłku,dikitemuprocetentajeipodobnydobadania
naukowegowymagającegowyiłkuidotarcającegoradocioiągnitychukceów
Dikimetodieproblemowejmożnaapewnidniemalwytkimucniomprygotowanie
matematycne,poerydaóbwiedyprewidywanejpreprogramynauki,apredewytkim
unowocenidgoMaonaogromnąprewagnadmetodamitradycyjnymi,pry którymucniowiemueni
pytaniamiipoleceniaminieogarniającałychtrukturmatematycnych,atylkotrpytejwiedy,którepo
upływiecauacierająiwpamiciProblemoweucenieijetdiałalnociąmatematycną,jet
uprawianiem matematykiLekcjeprechodąwpoóbnaturalnyjednawdrugą,ucniowiepoługująi
wceniejponanymioperacjami,ormułujątwierdeniaproteiodwrotne,preprowadajądowody,diki
cemucałodwiedypowiąanajetwlogicnetrukturyDaje to o wiele lepsze wyniki w nauce, wiedza jest
trwala,aucniowiewobodniejniąoperują
⦁ GIMNAZJALNY PROJEKT EDUKACYJNY ⦁ MTERIŁYDLDYREKTORÓWIKOORDYNTORÓWSZKOLNYCH⦁
Strona 5
[ Pobierz całość w formacie PDF ]