RZESZÓW PRZEMOC - PROGRAM ZAPOBIEGANIA, praca socjalna, przemoc
[ Pobierz całość w formacie PDF ]
Podkarpacki Urząd Wojewódzki
Miejski Ośrodek Pomocy Społecznej w Rzeszowie
PRZECIW PRZEMOCY
INFORMATOR O INSTYTUCJACH
UDZIELAJĄCYCH POMOCY
W POWIATACH:
RZESZÓW MIASTO, POWIAT RZESZOWSKI -ZIEMSKI,
RZESZÓW 2007
Zadania instytucji i służb w zakresie przeciwdziałania przemocy w rodzinie.
1. System przeciwdziałania przemocy domowej.
Ustawa z dnia 29 lipca 2005 r. o przeciwdziałaniu przemocy w rodzinie (Dz. U. Nr 180, poz. 1493)
wprowadziła zmiany w dotychczasowym systemie pomocy osobom poszkodowanym w związku z
przemocą domową. Stanowi ona uporządkowanie dotychczasowego systemu oraz określa zadania, jakie
mają do wykonania poszczególne służby i jednostki. Ponadto Rada Ministrów przyjęła Krajowy Program
Przeciwdziałania Przemocy w Rodzinie, określający szczegółowo zadania w zakresie:
l)zapewnienia ochrony i udzielania pomocy osobom dotkniętym przemocą,
2)oddziaływań korekcyjno-edukacyjnych na osoby stosujące przemoc,
3)podnoszenia świadomości społecznej na temat przyczyn i skutków przemocy w rodzinie.
Zgodnie z zapisami w/w ustawy do zadań wojewody należy w szczególności:
• opracowywanie materiałów instruktażowych, zaleceń, procedur postępowania
interwencyjnego w sytuacjach kryzysowych związanych z przemocą w rodzinie - dla osób
realizujących te zadania,
• monitorowanie zjawiska przemocy w rodzinie.
Do zadań własnych samorządu województwa należy:
• inspirowanie i promowanie nowych rozwiązań w zakresie przeciwdziałania przemocy w rodzinie,
• opracowywanie programów ochrony ofiar przemocy w rodzinie oraz ramowych
programów korekcyjno - edukacyjnych dla osób stosujących przemoc,
• organizowanie szkoleń dla osób realizujących zadania związane z przeciwdziałaniem przemocy
w rodzinie.
Do zadań powiatu należy m.in.:
• tworzenie i prowadzenie ośrodków wsparcia oraz specjalistycznych ośrodków wsparcia dla ofiar
przemocy w rodzinie,
• opracowywanie i realizacja programów korekcyjno - edukacyjnych dla osób stosujących
przemoc w rodzinie,
• prowadzenie ośrodków interwencji kryzysowej.
Do zadań gminy należy:
• tworzenie gminnego systemu przeciwdziałania przemocy w rodzinie, prowadzenie
poradnictwa i interwencji w zakresie przeciwdziałania przemocy w rodzinie,
• opracowywanie i realizacja programów ochrony ofiar przemocy w rodzinie,
prowadzenie gminnych ośrodków wsparcia.
2. Zadania policji.
Do zadań policji należy:
1.ochrona życia i zdrowia ludzi oraz mienia przed bezprawnymi zamachami naruszającymi te
dobra,
2.inicjowanie i organizowanie działań mających na celu zapobieganie popełnianiu przestępstw i
wykroczeń oraz zjawiskom kryminogennym i współdziałanie w tym zakresie
z organami państwowymi, samorządowymi i organizacjami pozarządowymi,
3.wykrywanie przestępstw i wykroczeń oraz ściganie ich sprawców. Zgodnie z obowiązującym
prawem działania chroniące ofiary przemocy domowej podejmowane przez policję to:
• interwencja,
• sporządzenie dokładnego opisu zdarzenia (notatka urzędowa),
• zatrzymanie sprawców przemocy domowej stwarzających w sposób oczywisty
• zagrożenie dla życia bądź zdrowia ofiar, a także mienia,
• wszczęcie postępowania przygotowawczego przeciwko sprawcy przemocy w
przypadku zgłoszenia lub stwierdzenia popełnienia przestępstwa,
• zabezpieczenie dowodów popełnienia przestępstwa,
• podjęcie działań prewencyjnych wobec sprawcy przemocy,
• udzielenie informacji ofiarom o możliwości uzyskania pomocy.
Osoby wzywające policję mają prawo do:
• uzyskania od policjantów zapewnienia doraźnego bezpieczeństwa,
• uzyskania informacji, kto przyjechał na wezwanie - numer identyfikacyjny policjantów, nazwa i
siedziba jednostki,
• wykorzystania dokumentacji interwencji policyjnej jako dowodów w sprawie karnej przeciw
sprawcy przemocy,
• zgłoszenia interweniujących policjantów na świadków w sprawie sądowej.
3. Zadania prokuratury.
Osoby poszkodowane na skutek przemocy domowej, a także świadkowie mogą złożyć w
prokuraturze bądź na policji zawiadomienie o przestępstwie ściganym w trybie publiczno-skargowym
lub wniosek o ściganie przestępstwa (dotyczy to przestępstw ściganych na wniosek osoby
poszkodowanej). W przypadku uzasadnionego podejrzenia, że popełniono przestępstwo prokuratura
wspólnie z policją ma obowiązek:
• wszcząć postępowanie przygotowawcze mające na celu sprawdzenie czy faktycznie
popełniono przestępstwo,
• wyjaśnienia okoliczności czynu,
• zebrania i zabezpieczenia dowodów,
• ujęcia sprawcy,
• w uzasadnionym przypadku zastosować środek zapobiegawczy wobec sprawcy
przemocy w postaci dozoru policyjnego lub tymczasowego aresztowania.
4. Zadania pomocy społecznej.
Celem działania pomocy społecznej jest umożliwienie osobom i rodzinom przezwyciężenia trudnych
sytuacji życiowych, których same nie są w stanie pokonać, a także zapobieganie powstawaniu tych
sytuacji. Pomoc społeczna jest udzielania także w przypadku przemocy w rodzinie w postaci m.in.
interwencji kryzysowej, poradnictwa, pomocy i wsparcia odpowiednich instytucji i specjalistów.
Pomoc społeczna polega w szczególności na:
1) przyznawaniu i wypłacaniu przewidzianych ustawą świadczeń,
2) pracy socjalnej,
3) prowadzeniu i rozwoju niezbędnej infrastruktury socjalnej,
4) analizie i ocenie zjawisk rodzących zapotrzebowanie na świadczenia z pomocy
społecznej,
5) realizacji zadań wynikających z rozeznanych potrzeb,
6) rozwijaniu nowych form pomocy społecznej i samopomocy w ramach
zidentyfikowanych potrzeb.
W ramach systemu wsparcia dla ofiar przemocy domowej działają następujące instytucje:
• miejskie i gminne ośrodki pomocy społecznej - gminne jednostki organizacyjne pomocy
społecznej powołane do organizowania i świadczenia pomocy, zgodnie z regulacją prawną zawartą m. in.
w ustawie o pomocy społecznej (podejmują pracę socjalną, przygotowują plan pomocy osobie/rodzinie,
monitorują efekty podejmowanych działań, w miarę możliwości służą poradnictwem i pomocą
specjalistyczną, udzielają pomocy w postaci odpowiednich świadczeń, podejmują działania mające na
celu pomoc osobom poszkodowanym w wyniku przemocy w postaci poradnictwa, pomocy materialnej,
wsparcia oraz pomocy w podejmowanych działaniach ukierunkowanych na wyjście z problemu
przemocy).
• gminne komisje rozwiązywania problemów alkoholowych (GKRPA) - w przypadku, gdy aktom
przemocy towarzyszy picie alkoholu należy powiadomić GKRPA, która zgodnie
z prawem powinna: przeprowadzić dokładne rozeznanie sytuacji, wezwać osobę nadużywającą
alkoholu i stosującą przemoc na rozmowę ostrzegawczą, udzielić wsparcia socjalnego,
psychologicznego, prawnego osobom poszkodowanym, poinformować członków rodzin o
możliwościach szukania pomocy, a w przypadku stwierdzenia bądź podejrzenia popełnienia
przestępstwa powiadomić organy ścigania i in.
• powiatowe centra pomocy rodzinie (PCPR) - powiatowe jednostki organizacyjne pomocy
społecznej. W szczególności zajmują się profilaktyką oraz problemami rodziny, w tym m.in. również
przeciwdziałaniem przemocy domowej. Służą pomocą oraz specjalistycznym poradnictwem.
• punkty interwencji kryzysowej (PIK) - instytucje, w których osobie w kryzysie, m.in.
dotkniętej przemocą w rodzinie - udzielana jest pomoc w postaci poradnictwa psychologicznego,
pedagogicznego, prawnego i socjalnego, a także w miarę możliwości medycznego.
• ośrodki interwencji kryzysowej (OIK)- jednostki wsparcia całodobowego, w których udziela się
natychmiastowej specjalistycznej pomocy psychologicznej, poradnictwa socjalnego lub prawnego, a w
sytuacjach uzasadnionych-schronienia.
• specjalistyczne ośrodki wsparcia dla ofiar przemocy w rodzinie (SOW ) - jednostki
ukierunkowane na udzielenie specjalistycznej pomocy osobom doświadczającym przemocy w rodzinie.
Osoba uzyskuje pomoc w zakresie interwencyjnym, bytowym i terapeutyczno-wspomagającym.
5. Zadania oświaty.
Głównym zadaniem instytucji oświatowych są: kształcenie, wychowanie i opieka. System oświaty
zapewnia m.in.
• realizację prawa każdego obywatela RP do kształcenia się,
• realizację prawa dzieci i młodzieży do wychowania i opieki, odpowiednich do wieku i
osiągniętego rozwoju,
• wspomaganie przez szkołę wychowawczej funkcji rodziny,
• utrzymywanie bezpiecznych i higienicznych warunków nauki, wychowania i opieki w
szkołach i placówkach.
W/w zadania realizują szkoły, przedszkola, poradnie psychologiczno - pedagogiczne, placówki
oświatowe oraz inne jednostki organizacyjne wymienione w ustawie o systemie oświaty oraz ich zespoły.
Powyższe jednostki w swoich działaniach zajmują się również przeciwdziałaniem przemocy. Często
osobą pierwszego kontaktu, która dowiaduje się o tym problemie jest pedagog szkolny.
Zadania pedagoga szkolnego:
• zadania ogólnowychowawcze,
• indywidualna opieka psychologiczno-pedagogiczna,
• praca korekcyjno-wyrównawcza,
• profilaktyka wychowawcza i profilaktyka uzależnień,
• uruchamianie kompleksowej pomocy dla dzieci z ubogich i niewydolnych rodzin,
• udzielanie rodzicom porad ułatwiających rozwiązywanie przez nich trudności i
problemów wychowawczych,
• współpraca z instytucjami zewnętrznymi (poradnie psychologiczno-pedagogiczne, ośrodki
pomocy społecznej, powiatowe centra pomocy rodzinie. Policja).
6. Zadania służby zdrowia.
Głównym zadaniem służby zdrowia jest ochrona zdrowia pacjenta. Zjawisko przemocy domowej
kwalifikuje się do zakresu sytuacji objętych świadczeniami zdrowotnymi, ponieważ często towarzyszą mu
uszkodzenia ciała oraz występują różnego typu zaburzenia zdrowia psychicznego. W dziedzinie pomocy
ofiarom przemocy domowej, oprócz zadań podstawowych, takich jak udzielenie pomocy medycznej,
istotne jest:
• rozpoznanie sygnałów świadczących o występowaniu przemocy, szczególnie gdy ofiary
bądź świadkowie próbująto ukryć,
• umiejętność przeprowadzenia rozmowy umożliwiającej rozpoznanie form przemocy i
częstotliwości jej występowania,
• poinformowanie o możliwościach szukania pomocy,
• wystawienie na prośbę poszkodowanych zaświadczenia lekarskiego o stwierdzonych
obrażeniach,
• poinformowanie o miejscach i warunkach wystawienia obdukcji,
• w przypadku stwierdzenia takiej konieczności lub na prośbę poszkodowanych
powiadomienie innych służb np. pomocy społecznej, policji, gminnej komisji rozwiązywania
problemów alkoholowych,
• w przypadku stwierdzenia podczas badania lub podejrzenia popełnienia przestępstwa,
np. ślady ciężkiego uszkodzenia ciała, ślady podejrzanych oparzeń, wykorzystania
seksualnego - powiadomienie organów ścigania.
7. Zadania organizacji pozarządowych.
Informacja o działalności lokalnych organizacji pozarządowych powinna być dostępna w każdej
gminie i powiecie, w przychodni, poradni, szkole, komisariacie, itp. Organizacje pozarządowe to głównie
stowarzyszenia, fundacje, kluby. W zakresie pomocy ofiarom przemocy domowej organizują telefony
zaufania, punkty informacyjno - konsultacyjne, schroniska, hostele, świetlice dla dzieci i in.
8. Współpraca służb i instytucji.
Osoby doświadczające przemocy domowej, które podejmują działania ukierunkowane na wyjście
z problemu potrzebują zwykle szerokiego spektrum pomocy. M in. wymagają pomocy psychologicznej,
prawnej, materialnej, socjalnej, medycznej, a także wsparcia. Niezmiernie istotna jest zatem
współpraca i przepływ informacji pomiędzy różnymi instytucjami i organizacjami zajmującymi się
pomaganiem ofiarom przemocy domowej, a co za tym idzie tworzenie koalicji lokalnych.
Czynnikami sprzyjającymi podniesieniu skuteczności pomocy ofiarom przemocy domowej
świadczonej przez różne służby są:
• tworzenie zespołów pomocowych składających się z przedstawicieli różnych instytuq'i,
np. policjant, pracownik socjalny, lekarz, pedagog,
• znajomość miejsc, osób oraz możliwości udzielenia pomocy w środowisku lokalnym,
• przepływ informacji od poszczególnych osób i instytucji pomagających rodzinom,
• konsekwentne egzekwowanie świadczeń wynikających z zadań i kompetencji
poszczególnych instytucji,
• podnoszenie poziomu wiedzy i umiejętności pracowników w zakresie przeciwdziałania
przemocy domowej oraz tworzenie form skutecznej interwencji i pomocy,
• odpowiednia dokumentacja poszczególnych przypadków, form udzielania pomocy
i efektów.
Opracowano na podstawie informacji W ydziału Polityki Społecznej Podkarpackiego Urzędu
W ojewódzkiego w Rzeszowie oraz „Przewodnika do procedury interwencji wobec przemocy w
rodzinie Niebieskie Karty" Hanny Doroty Sasal, W ydawnictwo Edukacyjne PARPA, Warszawa 2005, a
także doświadczeń wynikających ze współpracy Miejskiego Ośrodka Pomocy Społecznej w Rzeszowie z
instytucjami pomocowymi.
[ Pobierz całość w formacie PDF ]