Ramillies 1706, Historyczne bitwy (Bellona)
[ Pobierz całość w formacie PDF ]
OD AUTORA
Bitwa pod Blenheim/Höchstädt całkowicie zmieniła sytu
ację na frontach wojny o sukcesję hiszpańską. Do tej
pory większe szanse na zwycięstwo miała Francja Lud
wika XIV. Plany, które „Król Słońce” opracował na rok
1704, wydawały się skuteczne — zdecydowana ofensywa
w Italii i strategiczna defensywa na pozostałych teatrach
wojennych. Jednak ta jedna bitwa w sercu Bawarii z 13
sierpnia 1704 r. całkowicie je skorygowała
1
. Od tej pory
strona francusko-hiszpańska znalazła się w defensywie,
a Wielki Sojusz przejął inicjatywę. Jednak rok 1705, jak
zamierzam wykazać, podważył te przekonania. Dopiero
1706 r., z bitwami pod Ramillies i Turynem, zdecydowa
nie przechylił szalę zwycięstwa w wojnie o sukcesję
hiszpańską na stronę sprzymierzonych.
W tej kolejnej pozycji z serii „Historyczne bitwy”
pragnąłbym przedstawić przebieg jednej z zapomnianych
bitew XVIII w. — starcie pod Ramillies 23 maja 1706 r.
Zmierzyło się w nim około 125 000 ludzi, a sprzymierzeni
(pod dowództwem ks. Marlborough i holenderskiego
1
Więcej informacji o tym starciu Czytelnik znajdzie w książce z serii
„Historyczne bitwy” RafałaRadziwonkipt.
Blenheim/Höchstädt 1704
,
Warszawa 2008.
feldmarszałka Overkirka) rozgromili armię francusko-
-bawarsko-hiszpańską dowodzoną przez marsz. Villeroya
i elektora bawarskiego Maksymiliana II Emanuela von
Wittelsbacha. Sytuację, jaka nastąpiła po tej bitwie, już jej
współcześni określili łacińskim terminem „Annus Mirabi
lis” („Cudowny Rok”), ponieważ wojska alianckie zajęły
bez walki prawie całe tzw. Niderlandy Hiszpańskie (czyli
dzisiejszą Belgię), Brabancję i Luksemburg. W dodatku
w Italii ks. Eugeniusz Sabaudzki i władca Sabaudii
Wiktor Amadeusz II rozbili armię francuską oblegającą
Turyn. Klęska ta spowodowała wyparcie sił Francji
i Hiszpanii z Lombardii, Neapolu i Sycylii. W Hiszpanii
również niespodziewana ofensywa Anglików w Katalonii
doprowadziła do podporządkowania tej prowincji Karolo
wi III Habsburgowi, alianckiemu kandydatowi na tron
madrycki.
Bitwa pod Ramillies stanowiła kolejny moment zwrotny
w wojnie o sukcesję hiszpańską, a więc i w dziejach
Europy Zachodniej. W historiografii polskiej jest znana
jeszcze słabiej niż bitwa pod Blenheim/Hôchstàdt. W Polsce
nie doczekała się żadnej monografii, a jedynie kilku
niewielkich wzmianek w encyklopediach lub słownikach
traktujących o dziejach wojskowości europejskiej.
Dlatego autor korzystał z licznych monografii angiels
kich, znajdujących się zarówno w kraju (Centralna Biblio
teka Wojskowa), jak i za granicą. Najlepsze z nich były:
— czterotomowa biografia ks. Marlborough pióra Win-
stona Churchilla
Marlborough
,
His Life and Times
z 1947 r.
Właśnie w niej znajdziemy mnóstwo listów, depesz i opisów
źródłowych interesujących nas działań. Jest ona fundamen
talną pozycją, z którą musi zapoznać się każdy pragnący
zająć się historią wojskowości angielskiej przełomu XVII
i XVIII w.;
— kolejna biografia wielkiego Anglika autorstwa Corel-
liego Bametta (
Marlborough
, Londyn 1999) jest ważna,
gdyż powstała bliżej naszych czasów i zawiera informacje,
których nie mógł znać W. Churchill, więc doskonale ją
uzupełnia;
— niewiele ustępuje im niezmiernie interesująca książka
prof. George’a Macaulaya Trevelyana
England under Queen
Anne. By George Makaulay Trevelyan
, t. 2:
Ramillies and
the Union with Scotland
, Londyn 1945;
— najnowszą monografię poświęconą samej bitwie pod
Ramillies napisał w 2006 r. James Falkner (
Ramillies. The
Year of Miracles).
Bazą źródłową dla mojej książki były w szczególności
następujące pozycje:
— H.H.E. Crastera
Letters of the First Lord Orkney
during Marlborough Campaigns
[w:],
The English Histo
rical Review
, vol. 19, No. 74 (Apr., 1904), pp. 307-321,
zawierająca listy jednego z najwyższych dowódców, ks.
Marlborough, z wszystkich jego kampanii;
—
Robert Parker and Comte de Mérode-Westerloo. The
Marlborough Wars
, edycja Davida Chandlera, Londyn
1968 — zawierająca opis kampanii wojny o sukcesję
hiszpańską dwóch oficerów z przeciwnych armii;
— ks. Eugeniusza Sabaudzkiego
Mémoires du prince
Eugene de Savoie, ecrite par lui-même,
Weimar 1808
— ukazująca przemyślenia jednego z największych wo
dzów XVIII w.;
— Louisa de Rouvroya ks. de Saint-Simona
Mémoires
du Duc de Saint Simon
, t. IV, Paryż 1873 — doskonale
opisująca wszystkie wydarzenia interesujących nas czasów
z perspektywy wpływowego członka dworu w Wersalu;
— archidiakona Williama Coxe’a
Memoirs of John,
Duke of Marlborough, with his original correspondence:
collected from family records at Blenheim, and other
authentic sources. Illustrated with portraits, maps, and
military plans
, t. I—III Londyn 1818-1819 — które to
dzieło zawiera ogromną ilość listów, memoriałów i innych
[ Pobierz całość w formacie PDF ]