Raj w literaturze, religie świata
[ Pobierz całość w formacie PDF ]
Raj w literaturze
Biblia
- raj w Biblii to
Eden
, podarowany przez stwórcę człowiekowi, jako kraina wiecznej
szczęśliwości, dostatku i
bezpieczeństwa
. Jest to miejsce pobytu pierwszych ludzi -
Adama i Ewy. Kraina ta jest żyzna, położona pomiędzy czterema rzekami (sytuuje się go
na terenach dzisiejszej Mezopotamii). Człowiek nie musiał tam pracować,
żywiłsię tym, co dawała mu natura. Rosło tam również drzewo życia i drzewo wiadomości
dobrego i złego.
Mitologia
- raj dla Greków to
Arkadia
, lesista kraina położona w środkowej części
półwyspu Peloponez, to miejsce, w którym można wieść proste, szczęśliwe życie w
bliskim kontakcie z przyrodą. Mieszkańcy tego górzystego kraju zajmowali się wypasem
bydła, uprawą pszenicy i winnej latorośli. Krainę tę zaludniały również Parki, które poza
tym, że przędły i tkały, również przecinały nić ludzkiego życia. Mit o Arkadii jest wyrazem
tęsknoty człowieka za rzeczywistością szczęśliwą, wolną od konfliktów, zagrożeń, za
światem zgodnym z porządkiem natury.
"Bukoliki"
- Wergiliusz - epik rzymski, wzorujÄ…c siÄ™ na sielankach greckich Teokryta
opisuje pasterzy - mieszkańców szczęśliwej Arkadii, w której "rozkwitający młodzieńcy"
opowiadajÄ… o swych
przygodach
miłosnych i rywalizują w
konkursachpoetyckich.
"Boska
Komedia"
- Dante Alighieri w swoim poemacie, złożonym ze stu pieśni, opisuje w jednej z trzech
części swoją wędrówkę po niebie. Jego przewodnikiem jest Beatrycze.
Pięknoraju polega na grze dźwięków i jasnych, świetlistych barw. Raj charakteryzuje połączenie
światłości, miłości, dobra i radości. Dante rozmawiając ze spotkanymi osobami (m.in. św.
Tomasz z Akwinu, król Salomon), dowiaduje się, że są one szczęśliwe. Celem jego
wędrówki jest spojrzenie na boskie oblicze, co się mu udaje.
"Pieśń świętojańska o Sobótce"
- Jan Kochanowski opisuje obrzęd nocy
świętojańskiej, kreśli obraz arkadyjskiego życia na wsi, gdzie wszystko ma swój
porządek. Przeciwstawia je życiu dworzanina i żeglarza. Podstawą szczęścia jest
świadomość posiadania własnego miejsca na ziemi oraz jedność z naturą.
"Tren XIX"
- Jan Kochanowski przedstawia raj jako niebo pełne rozkoszy. Jest
miejscem, gdzie życie jest beztroskie, a na dodatek wieczne. Po pierwsze jest tutaj
bezpiecznie, o nic nie trzeba się martwić. W trenie tym Kochanowski opowiada o swoim
śnie, w którym widział swoją ukochaną Orszulkę na rękach jego matki. Dowiaduje się od
niej, że jego córka jest bezpieczna i przeszła do lepszego życia. Niebo u
Kochanowskiego jest dużo lepsze niż życie na Ziemi. Ludzie tam nie chorują ani nie
pracujÄ….
"Żywot człowieka poczciwego"
- Mikołaj Rej w swoim renesansowym traktacie
1
przedstawia raj jako proste, szczęśliwe życie w bezpośrednim kontakcie z naturą. Praca
nie jest wysiłkiem, ale przyjemnością, a radość sprawia obcowanie z przyrodą i
korzystanie z jej darów.
"Raj utracony"
- John Milton w dwunastu księgach swojego poematu epickiego
opowiada dzieje "pierwszego nieposłuszeństwa i owocu zakazanego drzewa, którego
śmiertelny smak przyniósł na świat śmierć i wszystkie nasze nieszczęścia wraz z utratą
Edenu".
"Raj odzyskany"
- John Milton w 4 księgach poematu epickiego (ciąg dalszy "Raju
utraconego") przedstawia kuszenie Chrystusa przez Szatana na pustyni. Koncepcja
Miltona zakładała, że ludzkość utraciła raj, gdy Adam i Ewa ulegli kuszeniu szatana,
natomiast odzyskała go, gdy Syn Boży oparł się pokusie Złego Ducha.
"Pan Tadeusz"
- Adam Mickiewicz, tęskniąc za ojczystym krajem, wykreował jego obraz
w swej epopei, stworzył idealną przestrzeń, w której chce się żyć. Arkadyjskim wydaje
siÄ™ przedstawiony przez niego kraj lat dziecinnych. W Soplicowie panuje harmonia,
spokój, każdy zna swoje miejsce. Hołdowanie tradycji daje poczucie
bezpieczeństwa
,
trwałości małej ojczyzny i całego świata. Rajski obraz wzbogacają metaforyczne opisy
przyrody. Pełne barw i dźwięków krajobrazy, przedstawione obrazy zachodu i wschodu
słońca, stawu, grzybobrania podkreślają niezwykłość tego świata.
"Nad Niemnem"
- E. Orzeszkowa Przedstawia Korczyn, podobnie jak Soplicowo, jako
miejsce bezpieczne i pewne. Benedykt jest wzorowym gospodarzem, a szczęście
zapewnia mu praca na roli. Również gospodarstwo Bohatyrowiczów zostało
wyidealizowane i przedstawione jako miejsce, gdzie panuje ład i harmonia, a każdy ma
odpowiednie dla siebie zajęcie.
"Krajobraz utracony"
- B. Leśmian przeciwstawia utraconemu rajowi, prywatny raj
każdego z nas - dzieciństwo, kojarzone z prostotą, zafascynowaniem otaczającym
światem, przyrodą.
"Pamiętniki Adama i Ewy"
- M. Twain opisuje perypetie zwiÄ…zku Adama i Ewy.
Przypisuje im cechy bardzo współczesne - Ewa jest zrzędliwa i małostkowa, Adam
również nie jest wolny od wad. Utwór kończy jednak stwierdzenie pierwszego
mężczyzny: "gdziekolwiek była ona, tam był Raj"
"Nowy wspaniały świat"
- Aldous Huxley przedstawia wizję społeczeństwa przyszłości,
które ma urzeczywistniać ideał powszechnego szczęścia. W nowym, doskonale
zorganizowanym świecie wszystko ma być skrupulatnie zaprogramowane. ludzie,
jeszcze przed swoim urodzeniem mają wyznaczone miejsce, które będą zajmować w
społeczeństwie.
"Rajski
ogród
"
- Ernest Hemingway umieszcza swojÄ… akcjÄ™ w luksusowej scenerii
2
 francuskiej Riwiery lat dwudziestych, gdzie młody pisarz spędza miodowy miesiąc z
piękną i bogatą żoną. Na horyzoncie pojawia się ta trzecia, równie
pięknai równie bogata. Wynikiem jest skomplikowany układ erotyczny.
"Prośba o wyspy szczęśliwe"
- K.I. Gałczyński opisuje najszczęśliwsze na ziemi
miejsce - pełne spokoju, miłości i przyrody, z daleka od cywilizacji. Świat w wierszu roi
się od śpiewających ptaków, zapachów kwiatów, pełen jest kojącej muzyki. Wiersz swój
autor adresuje do ukochanej osoby, z którą chce dzielić nakreśloną Arkadię.
cykl "Åšwiat"
- Czesław Miłosz uciekając od otaczającej wojny, tworzy arkadyjski świat,
w którym rządzą: wiara, nadzieja i miłość. 0"Domek z ogrodem" sytuuje jako naturalne,
wieczne centrum egzystencji człowieka. W stworzonej przestrzeni panuje ład i harmonia,
a niebezpieczeństwa oddala Ojciec, który objaśnia świat i "z grządki całą widzi okolicę".
"Atlantyda"
- Wisława Szymborska akcentuje niepewność istnienia wyspy i jej
mieszkańców
"13 bajek z królestwa Lailonii dla dużych i małych"
- Leszek Kołakowski opowiada
historię dwóch braci, którzy poszukują utopijnego kraju - Laionii. Niestety mimo wielu
wysiłków, zbieraniu map, globusów nie udaje im się ustalić miejsca położenia tej
szczęśliwej krainy.
"Bramy raju"
- J. Andrzejewski opowiada w swojej powieści o wyprawie krzyżowej z
początku XIII w., w której wzięły udział
dzieci.
"WÅ‚adca much"
- W. Golding opisuje historię bohaterów, którzy dostali się na nieznaną
wyspę. To co spotykają przypomina raj - mnóstwo
owoców, brak zagrożenia, piękno krajobrazów. Przybysze zachowują się jak pierwsi ludzie - nie
znają zła, chcą zbudować idealną rzeczywistość, jednak z czasem okazuje się, że ich
plan napotyka na coraz większe trudności...
"Wypis z encyklopedii - Arkadia"
- E. Bryll nawiązuje do encyklopedycznego hasła
Arkadii. Snuje refleksje nad pojmowaniem szczęścia, jako oddaleniem od cywilizacji,
spokojem i ciszą. Autorowi taki świat wydaje się nudny.
"Arkadia"
- E. Bryll przywołuje motyw światów, których już nie ma - Arkadii, Sarmacji,
Indian. Wszystko zakończone jest wręcz ikaryjskim lotem i upadkiem, kiedy opisani
turyści chwytają na pamiątkę kolorowe pióra, a etnografowie mają materiały do pracy.
3
[ Pobierz całość w formacie PDF ]