Rabinistyczne tło nauki Jezusa o zmartwychwstaniu umarłych, Religioznawstwo, judaizm
[ Pobierz całość w formacie PDF ]
Warszawskie Studia Teologiczne
XIV/2001, 37-47
Ks. Janusz K
ACZMAREK
5$%,1,67<&=1(
7à2
1$
UKI JEZUSA
O ZMARTWYCHWSTANIU UMAR
à<&+
7UH
ü
:VW
S
–
3DZHÆ
L
IDU\]HXV]H
-RKDQDQ
L
,V]PDHO
6LPDL
*DPDOLHO
L
KHUHW\F\
(OHD]DU
L
samarytanie oraz P
DSD
L
$EEDMH
=DNR
F]HQLH
– Gamaliel i Jezus
:VW
S
3DZHá
L
IDU\]HXV]H
.LHG\
SU]HVÆXFKDQLH
3DZÆD
SU]HG
6DQKHGU\QHP
SU]\EUDÆR
QLHEH]SLHF]Q\
REUyW
$SRVWRÆ
]
QLH]Z\NÆ\P
Z\F]XFLHP
V\WXDFML
L
SU]\WRPQR
FL
XP\VÆX
ZLHG]
F
*H
MH
d-
QD
F]
ü
:\VRNLHM
5DG\
VNÆDGD
VL
]
IDU\]HXV]yZ
GUXJD
]D
]
VDGXFHXV]yZ
ZRÆDÆ
˜-HVWHP
V
G]RQ\
]D
QDG]LHM
]PDUWZ\FKZVWDQLD
XPDUÆ\FK
·
(IHNWHP
WDNLHJR
SRVW
a-
ZLHQLD
VSUDZ\
E\Æ
JRU
F\
VSyU
L
UR]ÆDP
Z
ÆRQLH
6DQKHGU\QX
SRU
’]
-11).
3DZHÆ
ZLHG]LDÆ
GRVNRQDOH
*H
VSUDZD
]PDUWZ\FKZVWDQLD
XPDUÆ\FK
E\ÆD
NOXF]
o-
wym punktem sporów teologicznych w judaizmie okresu Nowego Testamentu – sa-
duceusze (i samarytanie
1
RGU]XFDOL
W
SUDZG
ZLDU\
Z
SU]HFLZLH
VWZLH
GR
IDU\]
e-
XV]yZ
L
SUDZGRSRGREQLH
HVVH
F]\NyZ
2
3UREOHP
FKR
ü
QD
SLHUZV]\
U]XW
RND
PR*H
Z\GDZD
ü
VL
RJUDQLF]RQ\
GR
Z
VNLHJR
DVSHNWX
HVFKDWRORJLL
Z
LVWRFLH
]DZLHUD
LPSO
i-
kacje o zasadniczym znaczeniu dla trzech istotnych wymiarów religii.
3R
SLHUZV]H
]PDUWZ\FKZVWDQLH
XPDUÆ\FK
R]QDF]D
*H
SODQ
%R*\
QLH
RJUDQLF]D
VL
GR
ZLDWD
GRF]HVQHJR
DOH
REHMPXMH
ZLDW
LQQ\
NWyU\
PD
SU]\M
ü–
WR
RQ
MHVW
ZLDWHP
˜GRFHORZ\P·
L
WR
RQ
FR
ZD*QLHMV]H
QDGDMH
ZDUWR
ü
L
]QDF]HQLH
U]HF]\ZLVWR
FL
G
o-
F]HVQHM
]
F]ÆRZLHNLHP
L
MHJR
]LHPVNLP
*\FLHP
QD
F]HOH
3R
GUXJLH
]PDUWZ\FKZVW
a-
QLH
XPDUÆ\FK
L
*\FLH
ZLHF]QH
LPSOLNXM
QDJURG
L
NDU
SR
PLHUFL
UHODW\ZL]XM
F
VWRV
u-
QHN
PL
G]\
SRVWDZ
PRUDOQ
D
SRZRG]HQLHP
Z
*\FLX
]LHPVNLP
L
]GHF\GRZDQLH
UDG\NDOL]XM
F
HW\N
7UXGQR
VL
G]LZL
ü
*H
Z
WUDG\FML
UDELQLVW\F]QHM
NWyUD
MHVW
VSD
d-
NRELHUF]\QL
IDU\]HL]PX
RGU]XFHQLH
ZLDU\
Z
]PDUWZ\FKZVWDQLH
R]QDF]DÆR
SRW
SL
e-
1
Zgodnie z zasadami polskiej pisow
QL
QD]Z
Z\]QDQLD
SLV]HP\
PDÆ
OLWHU
QDZHW
MH
OL
SRNU\ZD
VL
RQD
]
QD]Z
QDURGRZR
FL
MDN
Z
SU]\SDGNX
)\GyZ
F]\
6DPDU\WDQ
2
’UyGÆD
J
ÓZEF
F
LAWIUSZ
,
Dawne dzieje Izraela
18,1,4;
:RMQD
*\GRZVND
2,8,14; Opracowania: E.P.
S
ANDERS
,
Judaism: Practice and Belief – 63BCE-
66CE, London-Philadelphia 1992, 298-303.332-
336.369-370; A. C
OHEN
,
Everyman’s Talmud
, New York 1949, 357-
SU]HNÆDG
SROVNL
Talmud
WÆ
5
Gromadzka
,
Warszawa 1995).
–
38
K
S
.
J
ANUSZ
K
ACZMAREK
QLH
]RE
E6DQK
D
D
Z
WNL
WHRORJLF]QH
GRW\F]
FH
]PDUWZ\FKZVWDQLD
XPDUÆ\FK
ZHV]Æ\
QD
VWDÆH
GR
OLWXUJLL
V\QDJRJDOQHM
L
PRGOLWZ\
SU\ZDWQHM
3
.
3R]RVWDÆ
MHV]F]H
WU]HFL
– nie mniej istotny –
SUREOHP
]ZL
]DQ\
]H
VSRUHP
R
]PD
r-
t
Z\FKZVWDQLH
XPDUÆ\FK
LQWHUSUHWDFMD
%LEOLL
V]F]HJyOQLH
]D
7RU\
F]\OL
3L
FL
o
NVL
JX
NWyU\
VWDQRZL
MHM
UG]H
6DGXFHXV]H
L
VDPDU\WDQLH
RGU]XFDOL
GRNWU\Q
R
]PDUWZ\F
h-
ZVWDQLX
XPDUÆ\FK
SRQLHZD*
QLH
]QDMGRZDOL
MHM
SRGVWDZ
Z
7RU]H
QLH
X]QDZDOL
]D
autorytetu
LQQ\FK
SLVP
WUDG\FML
*\GRZVNLHM
DQL
WUDG\FML
XVWQHM
7D
RVWD
tnia, zwana
7RU
XVWQ
PLDÆD
GOD
IDU\]HXV]\
NDSLWDOQH
]QDF]HQLH
=RVWDÆD
LFK
]G
aniem, objawiona
0RM*HV]RZL
QD
6\QDMX
UD]HP
]
7RU
SLVDQ
L
VWDQRZLÆD
QLH]E
GQ\
NOXF]
GR
MHM
]UR]
u-
mienia
4
. Zdaniem
IDU\]HXV]\
L
LFK
QDVW
SFyZ
UDELQyZ
FKR
ü
7RUD
SLVDQD
QLJG\
QLH
mówi o zmartwychwstaniu wprost, to jednak nie ma w niej najmniejszego fragmentu,
NWyU\
QLH
GRW\F]\ÆE\
GRNWU\Q\
]PDUWZ\FKZVWDQLD
–
SUREOHP
SROHJD
QD
W\P
*H
QLH
SRWUDILP\
MHM
VWDPW
G
Z\GRE\
üzob. Sifre Deut. 132a).
’ODWHJR
ZÆ
a
QLH
Z
G\VSXWDFK
WHRORJLF]Q\FK
QD
WHPDW
]PDUWZ\FKZVWDQLD
XPDUÆ\FK
NR
FL
QLH]J
o
G\
MHVW
ZÆD
QLH
RZR
˜Z\GRE\ZDQLH·
]
WHNVWX
ELEOLMQHJR
WUH
FL
L
SUDZG
NWyUH
QLH
V
WDP
Z\UD*RQH
Z
VSRVyE
EH]SR
UHGQL
F]\OL
LQWHUSUHWDFMD
WHNV
tu biblijnego, egzegeza i teologia tradycji
UDELQLVW\F]QHM
VL
JDM
FHM
NRU]HQLDPL
SRF]
WNyZ
UXFKX
IDU
yzejskiego.
:
G\VSXW
QD
WHPDW
GRNWU\Q\
R
]PDUWZ\FKZVWDQLX
]PDUÆ\FK
ZSLVDÆ
VL
UyZQLH*
-H]XV
]
1D]DUHWX
R
F]\P
]JRGQLH
ZLDGF]\
FDÆD
WUDG\FMD
V\QRSW\F]QD
Mt 22,31-32;
Mk 12,26-à
N
-
2Q
UyZQLH*
Z\GRE\Æ
SRGVWDZ
GR
ZLDU\
Z
]PDUWZ\F
h-
ZVWDQLH
]
ZHUVHWX
7RU\
:M
EXGXM
F
VZRM
DUJXPHQWDFM
ZHGÆXJ
PHQWDOQR
FL
L
]DVDG
WUDG\FML
IDU\]HMVNLHM
NWyUH
Uy*QL
VL
]QDF]QLH
RG
ZVSyÆF]HVQHM
HJ]HJH]\
ELEOL
j-
n
HM
L
]QDQ\FK
QDP
]DVDG
ZQLRVNRZDQLD
:
REHFQ\P
DUW\NXOH
FKFLHOLE\
P\
VSRMU]H
ü
QD
WHRORJL
DUJXPHQWX
ELEOLMQHJR
-H]XVD
ZH
ZVSRPQLDQHM
G\VSXFLH
Z
ZLHWOH
WUDG\FML
UDELQLVW\F]QHM
NWyUD
Z\GDMH
VL
E\ü
3
A. C
OHEN
,
dz.cyt.
, 357.
4
Tora ustna zawarta jest w pismach tradycji rabinistycznej z Talmudem i klasycznymi midraszami
na czele. Na temat Tory ustnej, tradycji rabinistycznej i jej pism zob. G. S
TEMBERGER
,
Einteilung in
Talmud und Midrasch
, München 1992
8
.
5
1LH
ZV]\VF\
HJ]HJHFL
X]QDM
PHWRGRORJLF]Q
SRSUDZQR
ü
EDGD
WHNVWyZ
QRZ
otestamentalnych w
ZLHWOH
WUDG\FML
UDELQLVW\F]QHM
]
XZDJL
QD
GR
ü
Sy(Q
Z
VWRVXQNX
GR
1RZHJR
7HVWDPHQWX
GDW
RVWDWHF
z-
QHM
UHGDNFML
7DOPXGX
L
LQQ\FK
NODV\F]Q\FK
SLVP
UDELQL]PX
RUD]
QD
WUXGQR
ü
Z
GDWRZDQLX
SRV]F]HJy
l-
nych warstw tradycji obecnych w klasycznych pismach judaizmu. Wielu jednak –
MDN
VL
Z\GDMH
RZR
c-
nie –
NRU]\VWD
]
WHJR
REV]DUX
SRV]XNLZD
QDXNRZ\FK
6SR
UyG
G]LHÆ
NODV\F]Q\FK
QDOH*DÆRE\
Z\PLHQL
ü
J. L
IGHTFOOD
,
Horae Hebraicae Et Talmudicae (A Commentary on the New Testament from Talmud and
Hebraica
), Oxford 1859; H.L. S
TRACK
– P. B
ILLERBECK
,
Kommentar zum Neuen Testament aus Talmud
und Midrash
, München 1922. C.G. M
ONTEFIORE
,
Rabbinic Literature and Gospel Teaching
, New York
]
QRZV]\FK
RSUDFRZD
]RE
%
C
HILTON
– J. N
EUSNER
,
Judaism in the New Testament
, London-
1HZ
<RUN
*RGQH
XZDJL
V
WH*
SXEOLNDFMH
*\GRZVNLHJR
EDGDF]D
SRF]
WNyZ
FKU]H
FLMD
VWZD
’
Flusser’a i jego ucznia B.H. Young’a.
kulturowym i teologicznym
Sitz im Leben
synop-
tycznych pery
NRS
R
]PDUWZ\FKZVWDQLX
XPDUÆ\FK
5
.
’URJ
SURZDG]
F
Z
W\P
NLHUXQNX
E
G]LH
ZHM
FLH
Z
ZLDW
UDELQLVW\F]QHJR
˜Z
y-
GRE\ZDQLD·
REMDZLRQHM
SUDZG\
R
]PDUWZ\FKZVWDQLX
XPDUÆ\FK
]
ZHUVHWyZ
7RU\
:\EUDOL
P\
Z
W\P
FHOX
WHNVW\
]
MHGQHM
VWURQLF\
7DOPXGX
%DELOR
VNLHJR
– bSanh. 90b
–
QD
NWyUHM
]QDMGXMH
VL
QDMZL
FHM
ELEOLMQ\FK
DUJXPHQWyZ
QD
SRWZLHUG]HQLH
GRNWU\Q\
R
R
$%,1,67<&=1(
7
à
2
1$8
KI
J
EZUSA
39
zmartwychwstaniu. To konkretne studium egzegezy i teologii rabinistycznej pozwoli
QDP
XFKZ\FL
ü
WÆR
ELEOLMQHJR
DUJXPHQWX
-H]XVD
L
Z
NRQVHNZHQFML
E\
ü
PR*H
JÆ
ELHM
]UR]XPLH
ü
-H]XVRZ
QDXN
R
]PDUWZ\FKZVWDQLX
]PD
r
Æ\FK
2. Johanan i Iszmael
3RZLHG]LDÆ
UDEEL
-RKDQDQ
˜6N
G
>ZQLRVNXMHP\@
R
]PDUWZ\FKZVWDQLX
XPDUÆ\FK
z Tory? Jest powiedziane: «Oddacie z nich
terumah
3DQD
NDSÆDQRZL
$DURQRZL“
$OH
F]\
$DURQ
*\MH
ZLHF]QLH"
&]\*
ZV]HGÆ
GR
=LHPL
2ELHFDQHM
JG]LH
>PR*QD
E\@
GD
ü
PX
terumah
"
$OH
>WR@
ZLDGF]\
*H
E
G]LH
*\Æ
Z
SU]\V]ÆR
FL
L
,]UDHO
E
G]LH
PX
GDZDÆ
terumah
6W
G
ZQLRVNXMHP\
R
]PDUWZ\FKZVWDQLX
XPD
r
Æ\FK
]
7RU\·
W szkole rabbiego Izmaela nauczano: „Aaronowi – takiemu jak Aaron”. Jak
$DURQ
>E\Æ@
haver
WDN
L
MHJR
V\QRZLH
>SRZLQQL
E\
ü
@
haverim
6
.
Rabbi Johanan
7
w swym dowodzie biblijnym na potwierdzenie prawdy o zmar-
WZ\FKZVWDQLX
XPDUÆ\FK
F\WXMH
/E
7HNVW
WHQ
PyZL
R
SU]\ND]DQLX
GRW\F]
F\P
terumah
:HGÆXJ
/E
-32
MHVW
WR
RILDUD
QD
NWyU
VNÆDGD
VL
G]LHVL
FLQD
]H
]ER*D
L
PRV]F]X
ZLQRJURQ
,]UDHOLFL
SRZLQQL
ND*GHJR
URNX
SU]HND]\ZD
ü
W
G]LHVL
FLQ
OHZ
i-
WRP
FL
]D
G]LHVL
FLQ
]
RWU]\PDQ\FK
G]LHVL
FLQ
$DURQRZL
$UJXPHQWDFMD
-RKDQDQD
RSLHUD
VL
QD
QLHPR*OLZR
FL
GRVÆRZQHJR
Z\SHÆQLHQLD
WHJR
SU]\ND]DQLD
mitzvah
).
’]LHVL
FLQ\
WHM
QLH
PR*QD
E\ÆR
]
RF]\ZLVW\FK
Z]JO
GyZ
RILDURZD
ü
Z
F]DVLH
Z
GUyZNL
,]UDHOLWyZ
SU]H]
SXVW\QL
E\ÆR
WR
PR*OLZH
MHG\QLH
Z
V\WXDFML
VWDFMRQDUQHM
NXOW\ZDFML
JUXQWyZ
UROQ\FK
$DURQ
]D
MDN
ZLDGRPR
]
SU]HND]yZ
ELEOLMQ\FK
XPDUÆ
QD
JyU]H
+RU
SU]HG
ZHM
FLHP
GR
=LHPL
2ELHFDQHM
]RE
/E
-29; 33,38-39; Pwt
:\PDJD
WR
Z\MD
QLHQLD
SRQLHZD*
%yJ
QLH
PyJÆ
GD
ü
*DGQHM
mitzvah
, która nie
E\ÆDE\
PR*OLZD
GR
VSHÆQLHQLD
:HGÆXJ
UDEELHJR
ZHUVHW
WHQ
SU]HND]XMH
GRNWU\Q
R
]PDUWZ\FKZVWDQLX
XPDUÆ\FK
–
W\ONR
SR
]PDUWZ\FKZVWDQLX
$DURQD
Z\SHÆQLHQLH
SU]
y-
ND]DQLD
E
G]LH
PR*OLZH
8
:
WHQ
VSRVyE
%yJ
GDM
F
mitzvah
REMDZLD
MHGQRF]H
QLH
SUDZG
R
]PDUWZ\FKZVWDQLX
]PD
r
Æ\FK
3R
Z\MD
QLHQLX
UDEELHJR
-RKDQDQD
]RVWDMH
QDP
]DSURSRQRZ
ana inna interpretacja
WHJR
VDPHJR
ZHUVHWX
W\P
UD]HP
SRFKRG]
FD
]H
V]NRÆ\
UDEELHJR
,V]PDHOD
EHQ
(OLV]D
9
.
6
7ÆXPDF]HQLD
WHNVWyZ
7DOPXGX
V
QDV]H
6WDUDOL
P\
VL
]DFKRZD
ü
PDNV\PDOQ
]JRGQR
ü
]
RU\J
i-
na
ÆHP
GRGDM
F
Z\PDJDQH
SU]H]
VNÆDGQL
M
]\ND
SROVNLHJR
X]XSHÆQLHQLD
Z
QDZLDVDFK
NZDGUDWRZ\FK
NOXF]RZH
VÆRZD
V
SR]RVWDZLRQH
Z
WUDQVNU\SFML
L
Z\Uy*QLRQH
Z
WHN
FLH
NX
r
V\Z
7
Johanan ben Nappaha (ok. 180-279, drugie pokolenie amoraitów), wymieniany zwykle w literatu-
rze rabinistycznej bez imienia ojca –
MDN
Z
QDV]\P
WHN
FLH
8URG]LÆ
VL
Z
6HIIRULV
3RF]
WNRZR
QDXF]DÆ
Z
URG]LQQ\P
PLH
FLH
Sy(QLHM
SU]HQLyVÆ
VL
GR
7\EHULDG\
%\Æ
ZLHOROHWQLP
PLVWU]HP
V]NRÆ\
UDELQDFNLHM
Z
W\P
PLH
FLH
L
GRSURZDG]LÆ
M
GR
UR]NZLWX
3RU
Encyclopaedia Judaica
, Jerusalem 1973 [dalej
EJ
],
10:144-147. W. B
ACHER
,
Die Agada der Tannaiten
,,
6WUDVVEXUJ
]ZUDFD
XZDJ
QD
EDUG]R
VÆDEH
ZLDGHFWZD
WHNVWXDOQH
ZSURZDG]HQLD
GR
QDV]HJR
WHNVWX
NWyUH
SU]\SLVXMH
W
LQWHUSUHWDFM
UDEELHPX
Johananowi. W t
UDG\FML
WDOPXG\F]QHM
UDEEL
-RKDQDQ
SRZRÆXMH
VL
Z
G\VNXVML
R
]PDUWZ\FKZVWDQLX
raczej na Iz 52,8 (bSanh. 91b) i Iz 26,19 (bKeth. 111b).
8
5DV]L
Z\MD
QLD
*H
˜
ZLDW
SU]\V]Æ\·
R]QDF]D
WX
ZLDW
SR
]PDUWZ\FKZVW
a
QLX
XPDUÆ\FK
9
Iszmaela ben Elisza (drugie pokol
HQLH
WDQDLWyZ
QDOH*DÆ
GR
URGX
NDSÆD
VNLHJR
PyJÆ
ZL
F
E\
ü
V]F]HJyOQLH
]DLQWHUHVRZDQ\
LQWHUSUHWDFM
QDV]HJR
ZHUVHWX
PLHV]NDÆ
]DVDGQLF]R
Z
.HIDU
$]L]
QD
S
o-
40
K
S
.
J
ANUSZ
K
ACZMAREK
8F]QLRZLH
,V]PDHOD
LQWHUSUHWXM
VÆRZR
˜$DURQ·
QLH
MDNR
LPL
ZÆDVQH
SRVWDFL
KLVW
o-
U\F]QHM
DOH
EDUG]LHM
RJyOQLH
V\PEROLF]QLH
RGQRV]
F
MH
GR
˜WDNLFK
MDN
Aaron” – nie
W\ONR
Z
VHQVLH
E\FLD
NDSÆDQHP
DOH
UyZQLH*
Z
VHQVLH
E\FLD
haver
.
Haver
WR
F]ÆRQHN
havurah
, rodzaju stowarzyszenia utworzonego przez post-biblijne autorytety religijne
MXGDL]PX
L
VNXSLDM
FHJR
VNUXSXODWQ\FK
REVHUZDQWyZ
7RU\
RGUy*QLDM
F\FK
VL
RG
’am
ha-arez
, „ludu ziemi”, czyli religijnych ignorantów
10
:
WHQ
VSRVyE
V]NRÆD
UDEELHJR
,V]PDHOD
QDXF]DÆD
QD
SRGVWDZLH
QDV]HJR
ZHUVHWX
*H
mitzvah
GRW\F]
FD
terumah
do-
W\F]\
MHG\QLH
$DURQD
L
MHJR
QDVW
SFyZ
Z
VHQVLH
UyZQLH*
PRUDOQ\P
–
NDSÆDQyZ
NW
ó-
rzy skrupu
ODWQLH
L
ZLHUQLH
Z\SHÆQLDM
7RU
,QQ\PL
VÆRZ\
MH
OL
NDSÆDQ
*\MH
MDN
NWR
VSR
UyG
’am ha-arez
, nie ma prawa do otrzymywania
terumah
od Izraelitów. Jest to
interpretacja typowo halachiczna –
GRW\F]\
]DVDG
UHJXOXM
F\FK
]DFKRZ\ZDQLH
3UDZD
w judaizmie. Jest t
R
MHGQRF]H
QLH
LQWHUSUHWDFMD
DOWHUQDW\ZQD
GR
WHM
NWyU
SURSRQXMH
UDEEL
-RKDQDQ
MH
OL
˜$DURQ·
]QDF]\
˜NDSÆDQ
NWyU\
*\MH
QD
Z]yU
$DURQD·
QLH
MHVW
NRQLHF]QH
]PDUWZ\FKZVWDQLH
$DURQD
E\
VWDÆR
VL
PR*OLZH
Z\SHÆQLHQLH
mitzvah
do-
W\F]
FHM
terumah
(oznacza to,
*H
QLH
PR*QD
]
WHJR
ZHUVHWX
Z\GRE\
ü
GRNWU\Q\
R
]PD
r-
WZ\FKZVWDQLX
XPDUÆ\FK
=QDOH(OL
P\
Z
WHQ
VSRVyE
Z
*HPDU]H
7DOPXGX
%DELOR
VNLHJR
GZLH
DOWHUQDW\ZQH
LQWHUSUHWDFMH
WHJR
VDPHJR
ZHUVHWX
XPLHV]F]RQH
RERN
VLHELH
EH]
*DGQHJR
RFHQLDQLD
czy porównywania ich warto
FL
L
VLÆ\
SU]HNRQ\ZDQLD
%H]
]DJÆ
ELDQLD
VL
Z
ORJLN
LQWHUSUHWDFML
L
WHRORJL
WDOPXG\F]Q
– na które nie ma tu miejsca –
]DXZD*P\
MHG\QLH
MHM
RGPLHQQR
ü
RG
]QDQHM
QDP
ORJLNL
JUHFNLHM
1DSL
FLH
ORJLF]QH
L
SR]QDZF]H
QLH
MHVW
tu na linii prawdziwe-
IDÆV]\ZH
ale prawdziwe-
SUDZG]LZH
-HVW
WR
PR*OLZH
SRQLHZD*
Z
HJ]HJH]LH
UDELQLVW\F]QHM
VÆRZR
7RU\
MHVW
QLH
W\OH
WHNVWHP
QDSLVDQ\P
FR
RGF]\W
y-
ZDQ\P
3L
NQR
L
ERJDFWZR
7RU\
SU]\SRPLQD
NU\V]WDÆ
PLHQL
F\
VL
QLHVNR
F]RQ\PL
EDUZDPL
W
F]\
JG\
SDWU]\
VL
QD
QLHJR
]
Uy*Q\FK
VWURQ
L
SRG
Uy*Q\P
N
WHP
3. Simai
1DXF]DQR
*H
UDEEL
6LPDL
SRZLHG]LDÆ
˜6N
G
>ZQLRVNXMHP\@
R
]PDUWZ\F
h-
ZVWDQLX
XPDUÆ\FK
]
7RU\"
-HVW
SRZLHG]LDQH
'8VWDQRZLÆHP
WH*
SU]\PLHU]H
PRMH
]
QLPL
*H
LP
GDP
NUDM
.DQDDQ“
1LH
MHVW
SRZLHG]LDQH
'ZDP“
DOH
'LP“
6W
G
ZQL
o-
VNXMHP\
R
]PDUWZ\FKZVWDQLX
XPDUÆ\FK
]
7RU\·
7\P
UD]HP
PDP\
GR
F]\QLHQLD
]
EDUDLW
11
rabbiego Simaia, który wyprowadza
VZRM
DUJXPHQWDFM
]
ZHUVHWX
:M
D
5DEEL
6LPDL
RSLHUD
VL
QD
GZyFK
IDNWDFK
3LHUZV]\
%yJ
RELHFDÆ
GD
ü
]LHPL
.DQDDQ
SDWULDUFKRP
(Abrahamowi, Izaakowi i
Jakubowi, na co wskazuje kontekst biblijny i komentarz Rasziego); drugi: Bóg wy-
SRZLDGD
WH
VÆRZD
GR
0RM*HV]D
NLHG\
SDWULDUFKRZLH
MX*
QLH
*\M
D
,]UDHO
MHVW
Z
QL
e-
wo
OL
HJLSVNLHM
2ELHWQLFD
%R*D
]
:M
GRW\F]\
EH]SR
UHGQLR
Z\]ZROHQL
a z niewoli
HJLSVNLHM
DOH
SR
UHGQLR
]PDUWZ\FKZVWDQLD
SDWULDUFKyZ
NRQLHF]QHJR
GR
SHÆQHM
UHDO
i-
JUDQLF]X
]
(GRPHP
L
E\Æ
]ZL
]DQ\
]
R
URGNLHP
VWXGLyZ
Z
-DEQH
3U]\SLVXMH
PX
VL
UHGDNFM
WU]\QDVWX
r
HJXÆ
HJ]HJHW\F]Q\FK
middot
). Por.
EJ
9:83-86.
10
Por.
EJ
7:1489-1492
11
Baraita to fragment tradycji tanaickiej, którego nie ma w Misznie.
R
$%,1,67<&=1(
7
à
2
1$8
KI
J
EZUSA
41
]DFML
RELHWQLF\
=GDQLHP
6LPDLD
QLH
PR*QD
]DGRZROL
ü
VL
VWZLHUG]HQLHP
*H
RELHWQLFD
WD
Z\SHÆQL
VL
Z
RGQLHVLHQLX
GR
SU]\V]Æ\FK
SRNROH
SRQLHZD*
%yJ
RELHFDÆ
GD
ü
]LHPL
„im”
RGQRV]
F
VL
MDVQR
GR
SDWULDUFKyZ
=
GUXJLHM
VWURQ\
MHVW
QLH
GR
SRP\
OHQLD
E\
%yJ
PyJÆ
QLH
GRWU]\PD
ü
RELHWQLF
L
QLH
E\
ü
ZLHUQ\
SU]\PLHU]X
3HÆQH
Z\SHÆQLHQLH
RELHWQLF
]ZL
]DQ\FK
]
SU]\PLHU]HP
MHVW
PR*OLZH
MHG\QLH
Z
SU]\SDGNX
]PDUWZ\F
h-
wstania patr
LDUFKyZ
L
]
WHJR
Z\QLND
SUDZGD
R
LVWQLHQLX
]PDUWZ\FKZVWDQLD
XPDUÆ\FK
:DUWR
]ZUyFL
ü
XZDJ
*H
RE\GZD
ELEOLMQH
DUJXPHQW\
]D
]PDUWZ\FKZVWDQLHP
XPDUÆ\FK
GRW\FKF]DV
]DSUH]HQWRZDQH
FKR
ü
ZVSyÆF]HVQHPX
F]\WHOQLNRZL
PRJ
Z
y-
GDZD
ü
VL
QLH]E\W
SU]HNRQ\ZXM
FH
V
MHGQDN
JÆ
ERNR
WHRORJLF]QH
RSLHUDM
VL
EH]S
o-
UHGQLR
QD
SRGVWDZRZ\FK
SU]H
ZLDGF]HQLDFK
GRW\F]
F\FK
QDWXU\
%RJD
L
7RU\
MDNR
-HJR
6ÆRZD
%yJ
QLH
PR*H
GD
ü
SU]\ND]DQLD
NWyUHJR
QLH
GD
VL
Z\SHÆQL
ü
%yJ
MHVW
ZLHUQ\
SU]\PLHU]X
L
]ZL
]DQ\P
]
QLP
RELHWQLFRP
4. Gamaliel i heretycy
+HUHW\F\
]DS\WDOL
UDEEDQD
*DPDOLHOD
˜6N
G
ZQLRVNXMHP\
*H
ZL
W\
QLHFK
E
G]LH
EÆRJRVÆDZLRQ\
ZVNU]HV]D
XPDUÆ\FK"·
2GSRZLHG]LDÆ
LP
˜=
7RU\
]
3URU
o-
NyZ
L
]
3LVP·
$OH
WR
LFK
QLH
SU]HNRQDÆR
˜=
7RU\
MHVW
QDSLVDQH
'3DQ
U]HNÆ
GR
0RM*HV]D
‘Oto ty spoczniesz z przodka-
mi swymi i powstaniesz (
w
e
qâm
¶“·
2GSRZLHG]LHOL
PX
˜$
PR*H
'L
SRZVWDQLH
(
w
e
qâm
OXG
WHQ
L
E
G]LH
XSUDZLD
ü
QLHU]
G
"“·
˜=
3URURNyZ
MHVW
QDSLVDQH
'2*\M
7ZRL
XPDUOL
]PDUWZ\FKZVWDQ
LFK
WUXS\
REXG]
VL
L
NU]\NQ
]
UDGR
FL
VSRF]\ZDM
F\
Z
SURFKX
ER
URVD
7ZRMD
MHVW
URV
ZLDWÆR
FL
D
]LHPLD
Z\GD
FLHQLH
]PDUÆ\FK“·
˜$
PR*H
]PDUÆ\FK
NWyU\FK
R*\ZLÆ
Ezechiel?”.
˜=
3LVP
MHVW
QDSLVDQH
'8VWD
WZRMH
MDN
ZLQR
Z\ERUQH
GOD
PRMHJR
XPLÆRZDQ
e-
JR
NWyUH
VSÆ\ZD
ÆDJRGQLH
VSUDZLDM
F
*H
SRUXV]DM
VL
XVWD
SL
F\FK“·
˜$
PR*H
to tylko ruchy ust” –
ZHGÆXJ
UDEELHJR
-RKDQDQD
%R
UDEEL
-RKDQDQ
SRZLHG]LDÆ
Z
LPLHQLX
UDEELHJR
6\PHRQD
EHQ
-HKR]DGDN
˜=D
ND*G\P
UD]HP
NLHG\
Z
F]\LP
LPLHQLX
]RVWDMH
Z\SRZLHG]LDQD
MDND
halakhah
QD
W\P
ZLHFLH
MHJR
XVWD
SRUXV]DM
VL
Z
JURELH
MDN
MHVW
QDSLVDQH
'VSUDZLDM
F
*H
SRU
u
V]DM
VL
XVWD
SL
F\FK“·
:UHV]FLH
SU]\WRF]\Æ
LP
QDVW
SXM
F\
ZHUVHW
˜'2GQR
QLH
NWyUHJR
3DQ
SU]\VL
JÆ
SU]RGNRP
ZDV]\P
*H
GD
LP“
1LH
MHVW
SRZLHG]LDQH
'ZDP“
DOH
'LP“
7DP
PyZL
VL
Z
7RU]H
R
]
martwychwstaniu umar
Æ\FK·
Rabban Gamaliel
12
SURZDG]L
G\VSXW
]
KHUHW\NDPL
13
(
mînîn
). Zadane przez nich
S\WDQLH
Uy*QL
VL
QLHFR
RG
VWDQGDUGRZ\FK
SRVWDZLH
SUREOHPX
NWyUH
SR]QDOL
P\
12
5DEEDQ
*DPDOLHO
,,
GUXJLH
SRNROHQLH
WDQDLWyZ
]ZDQ\
WH*
*DPDOLHOHP
]
-DEQH
V\Q
6\PHRQD
ben Gamaliela I, w latach 80-
VWDÆ
QD
F]HOH
MXGDL]PX
UDELQDFNLHJR
F]DVRZR
]DVW
SLRQ\
SU]H]
UDEEL
e-
JR
(OHD]DUD
EHQ
$]DULD
:HGÆXJ
WUDG\FML
UDEEDQ
*DPDOLHO
ZUD]
]
(OHD]DUHP
EHQ
$]DULD
$NLE
L
-RV]X
EHQ
+DQDQLD
VZRLP
SU]HFLZQLNLHP
QD
SROX
HJ]HJH]\
RGE\OL
SRGUy*
GR
5]\PX
]ZL
]DQ
]DSHZQH
]
SU]H
ODGRZDQLDPL
*\GyZ
]D
’RPLFMDQD
3RU
EJ
7:296-
:\GDMH
VL
SUDZGRSRGREQH
*H
QDV]
WHNVW
PR*H
E\
ü
HFKHP
G\VSXW
SURZDG]RQ\FK
SU]\
RND]ML
WHJR
URG]DMX
PLVML
[ Pobierz całość w formacie PDF ]