Rachunek kosztów. Wykład VII - odchylenia, Nauka, Ekonomia Finanse i Rachunkowość, Rachunek kosztów
[ Pobierz całość w formacie PDF ]
Rachunkowość zarządcza
© dr Marek Masztalerz
RACHUNEK KOSZTÍW STANDARDOWYCH
case study
1
Przedsiębiorstwo ALFA produkuje jeden typ wyrobu, który nosi nazwę Sigma. Produkt ten wytwarzany jest
w jednym procesie technologicznym, którego koszty ujęto w tab. 1. Standardowe zuŜycie i stawki kosztów
bezpośrednich i kosztów zmiennych pośrednich ustalono na podstawie specyfikacji technicznej produktu oraz
planowanych cen / stawek. Standardowe koszty stałe pośrednie są planowane na poziomie 120 000 zł przy
normalnym wykorzystaniu zdolności produkcyjnych (30 000 rh miesięcznie), co daje standardowy narzut
kosztów stałych w wysokości 4 zł/rh. Koszty pośrednie (zmienne i stałe) są absorbowane przez produkcję na
podstawie roboczogodzin bezpośrednich.
Tabela 1. Kalkulacja standardowego kosztu produktu Sigma
Standardowe
zuŜycie
Standardowa
cena
Standardowy
koszt
Wyszczególnienie
Materiały bezpośrednie
:
x
x
5,00 zł/szt.
materiał A
2 kg/szt.
1 zł/kg
2,00 zł/szt.
materiał B
1 kg/szt.
3 zł/kg
3,00 zł/szt.
Robocizna bezpośrednia
3 rh/szt.
3 zł/rh
9,00 zł/szt.
Koszty pośrednie
:
3 rh/szt.
6 zł/rh
18,00 zł/szt.
zmienne
3 rh/szt.
2 zł/rh
6,00 zł/szt.
stałe
3 rh/szt.
4 zł/rh
12,00 zł/szt.
KOSZT WYTWORZENIA
x
x
32,00 zł/szt.
Cena sprzedaŜy jest standardowo ustalana wg formuły „koszt plus narzut zysku 25%” a zatem wynosi 40 zł/szt.
Firma planuje wytworzyć w maju 10 000 sztuk wyrobów Sigma. W rzeczywistości w maju wyprodukowano
i sprzedano 9 000 sztuk wyrobu Sigma. Faktyczna cena sprzedaŜy wyniosła 42 zł/szt. Pracownicy bezpośrednio
produkcyjni przepracowali 28 500 godzin a przeciętna stawka wyniosła 3,2 zł/rh. Ceny materiałów A i B
wyniosły odpowiednio: 1,1 zł/kg i 2,8 zł/kg, natomiast zuŜycie tych materiałów: 19 000 kg (A) i 10 100 kg (B).
Koszty pośrednie produkcji były równe 168 000 zł, w tym koszty zmienne 52 000 zł a koszty stałe 116 000 zł.
W tab. 2 dokonano zestawienia budŜetu sztywnego (dla planowanej produkcji), budŜetu elastycznego
(przeliczonego dla faktycznej produkcji) oraz faktycznego wykonania w maju.
Tabela 2. BudŜet sztywny i elastyczny oraz faktyczne wykonanie
BudŜet
sztywny
BudŜet
elastyczny
Faktyczne
wykonanie
Wyszczególnienie
Produkcja i sprzedaŜ
10 000 szt.
9 000 szt.
9 000 szt.
Cena sprzedaŜy
40 zł/szt.
40 zł/szt.
42 zł/szt.
PRZYCHODY ZE SPRZEDAśY
400 000 zł
360 000 zł
378 000 zł
Materiały bezpośrednie
:
50 000 zł
45 000 zł
49 180 zł
20 000 zł
(
20 000 kg * 1 zł/kg
)
18 000 zł
(
18 000 kg * 1 zł/kg
)
20 900 zł
(
19 000 kg * 1,1 zł/kg
)
materiał A
30 000 zł
(
10 000 kg * 3 zł/kg
)
27 000 zł
(
9 000 kg * 3 zł/kg
)
28 280 zł
(
10 100 kg * 2,8 zł/kg
)
materiał B
90 000 zł
(
30 000 rh * 3 zł/rh
)
81 000 zł
(
27 000 rh * 3 zł/rh
)
91 200 zł
(
28 500 rh * 3,2 zł/rh
)
Robocizna bezpośrednia
Koszty pośrednie
:
180 000 zł
162 000 zł
168 000 zł
60 000 zł
(
30 000 rh * 2 zł/rh
)
54 000 zł
(
27 000 rh * 2 zł/rh
)
zmienne
52 000 zł
108 000 zł
(
27 000 rh * 4 zł/rh
)
stałe
120 000 zł
116 000 zł
KOSZT WYTWORZENIA
320 000 zł
288 000 zł
308 380 zł
ZYSK
2
80 000 zł
72 000 zł
69 620 zł
Łączne odchylenie zysku wynosi: 69 620 zł – 80 000 zł = 10 380 zł (N).
1
Opracowanie własne na podstawie: C. Drury, Rachunek kosztów, PWN, Warszawa 1995.
2
W przykładzie pominięto koszty sprzedaŜy i koszty ogólnego zarządu. Zysk jest zatem tutaj równoznaczny z marŜą brutto.
Uniwersytet Ekonomiczny w Poznaniu 2009
1
Rachunkowość zarządcza
© dr Marek Masztalerz
UWAGA!
Wpływ parametrów sprzedaŜy
na wynik finansowy bada się
w oparciu o marŜę brutto a nie
przychody ze sprzedaŜy.
odchylenie cen sprzedaŜy
odchylenie
marŜy na
sprzedaŜy
odchylenie wielkości sprzedaŜy
odchylenie cen materiałów
odchylenie
kosztów
materiałów
bezpośrednich
odchylenie zuŜycia materiałów
odchylenie stawek płac
odchylenie
kosztów płac
bezpośrednich
odchylenie zuŜycia robocizny
odchylenie
kosztów
produkcji
ODCHYLENIE
ZYSKU
odchylenie budŜetowe
odchylenie
zmiennych
kosztów
pośrednich
odchylenie wydajności
odchylenie budŜetowe
odchylenie
stałych
kosztów
pośrednich
odchylenie wykorzystania
zdolności produkcyjnych
odchylenie
wielkości
produkcji
odchylenie wydajności
Odchylenia kosztów zarządu i kosztów sprzedaŜy
ustala się przez porównanie wielkości faktycznych
z budŜetem. Dla zmiennych kosztów sprzedaŜy
ustala się odchylenie budŜetowe i wydajności tak
jak dla zmiennych pośrednich kosztów produkcji.
odchylenie kosztów zarządu
odchylenie kosztów sprzedaŜy
Tabela 3. Analiza odchyleń zysku ze sprzedaŜy
Wyszczególnienie
Obliczenia
Odchylenie
ODCHYLENIE MARśY NA SPRZEDAśY
10 000 zł (K)
Odchylenie cen sprzedaŜy
(10 zł/szt. – 8 zł/szt.) * 9 000 szt.
18 000 zł (K)
Odchylenie wielkości sprzedaŜy
(9 000 szt. – 8 000 szt.) * 8 zł/szt.
8 000 zł (N)
ODCHYLENIE KOSZTÓW PRODUKCJI
20 380 zł (N)
Odchylenie kosztów materiałów bezpośrednich
4180 zł (N)
Odchylenie cen materiałów
120 zł (K)
materiał A
(1,1 zł/kg – 1 zł/kg) * 19 000 kg
1 900 zł (N)
materiał B
(2,8 zł/kg – 3 zł/kg) * 10 100 kg
2 020 zł (K)
Odchylenie zuŜycia materiałów (wydajności)
4 300 zł (N)
materiał A
(19 000 kg – 18 000 kg) * 1 zł/kg
1 000 zł (N)
materiał B
(10 100 kg – 9 000 kg) * 3 zł/kg
3 300 zł (N)
Odchylenie kosztów płac bezpośrednich
10 200 zł (N)
Odchylenie stawek płac
(1,1 zł/kg – 1 zł/kg) * 19 000 kg
5 700 zł (N)
Odchylenie zuŜycia robocizny (wydajności)
(28 500 rh – 27 000 rh) * 3 zł/rh
4 500 zł (N)
Odchylenie zmiennych kosztów pośrednich
2 000 zł (K)
Odchylenie budŜetowe
52 000 zł – 28 500 rh * 2 zł/rh
5 000 zł (K)
Odchylenie wydajności
(28 500 rh – 27 000 rh) * 2 zł/rh
3 000 zł (N)
Odchylenie stałych kosztów pośrednich
8 000 zł (N)
Odchylenie budŜetowe
116 000 zł – 120 000 zł
4 000 zł (K)
Odchylenie wielkości produkcji
(30 000 rh – 27 000 rh) * 4 zł/rh
12 000 zł (N)
Odchylenie wykorzystania zdolności produkcyjnej
(30 000 rh – 28 500 rh) * 4 zł/rh
6 000 zł (N)
Odchylenie wydajności
(28 500 rh – 27 000 rh) * 4 zł/rh
6 000 zł (N)
ODCHYLENIE ZYSKU
10 380 zł (N)
Uniwersytet Ekonomiczny w Poznaniu 2009
2
[ Pobierz całość w formacie PDF ]