Rak szyjki macicy i rak jajnika, materiały medycyna SUM, PMK

[ Pobierz całość w formacie PDF ]
R
AK SZYJKI MACICY I RAK JAJNIKA
:
EPIDEMIOLOGIA
,
DIAGNOSTYKA
,
LECZENIE
RAK SZYJKI MACICY
Współczynnik zachorowalności 12,4 na 100.000 kobiet.
Współczynnik umieralności 6,0 na 100.000 kobiet.
Nowotwory u kobiet:

Szyjka macicy 35,3%

Jajnik 29.3%

Trzon macicy 27,7%
Postacie kliniczne raka szyjki macicy:

Endofityczna – z kraterowatymi owrzodzeniami, drążąca podścielisko, szybko
naciekająca sklepienie pochwy i przymacicze, najczęstsza

Egzofityczna – kalafiorowata, łatwo krwawiąca przy dotyku

Wewnątrzszyjkowa – rozdymająca w późniejszych etapach szyjkę, trudna do
rozpoznania
Postacie histopatologiczne raka szyjki macicy:

Rak płaskonabłonkowy 75-95%

Rak gruczołowy 5-25%
Klasyfikacja zaawansowania klinicznego – taka sama dla wszystkich postaci histopatologicznych.
Diagnostyka

screening, kolposkopia

biopsja
CYTOLOGIA
Zaawansowanie wg FIGO

Stopień I – wycinamy szyjkę, zajęta tylko szyjka, przeżycie 5-letnie - 85%

Stopień II – rozległa operacja, zajęta szyjka macicy, częściowo pochwa i przymacicze

Stopień III – nieoperacyjne, w dużym stopniu zajęte przymacicze, dochodzi do kości miednicy,
operacja nie wskazana, komórki nowotworowe dostają się do krwi i limfy
Czynniki prognostyczne:

Wielkość ogniska pierwotnego

Obecność przerzutów w węzłach chłonnych

Głębokość i rozległość nacieku
Stopień zaawansowania nie zmienia się po rozpoczęciu leczenia.
1
 Objawy: ból w dole brzucha, krwawienie kontaktowe, cuchnące upławy
Kwalifikacja do leczenia:

Badanie fizykalne pochwowo-odbytnicze
V
Wygląd i rozległość zmian na szyjce
V
Stopień naciekania ścian pochwy
V
Pachwinowe węzły chłonne
V
Badanie per rectum – naciekanie przymacicza – czujemy stwardnienie

Badania diagnostyczne
V
Kolposkopia
V
Biopsja zmiany szyjki
V
Wyskrobiny kanału i jamy macicy
V
Histeroskopia
V
Konizacja
V
Cystoskopia
V
Rektoskopia
Gdy stwierdzamy wodonercze – naciek nowotworowy może uciskać na moczowód
Obrzęk ogoniasty – nienowotworowy ucisk na ścianę pęcherza, można operować, istotna cystoskopia
Leczenie operacyjne:

Konizacja

Amputacja

Trachelektomia - wycięcie szyjki do poziomu cieśni, gdy pacjentka chce mieć jeszcze dzieci

Proste wycięcie macicy – gdy już ma dzieci

Operacje radykalne brzuszne, pochwowe – operacje Wertheim-Meissa (usunięcie zajętych
węzłów chłonnych miednicy małej oraz usunięcie macicy i przymacicza)

Operacje laparoskopowe - usuwamy macicę

Wytrzewienie

Paliatywne – przedłużające życie pacjentki, np. nakłucie nerki w celu usunięcia wodonercza
Zatoka Douglass’a – zagłębienie odbytniczo-maciczne
Uszkodzenie moczowodu jest najczęstszym powikłaniem w operacji raka szyjki macicy, może dojść do
przetoki lub zwężenia moczowodu (bóle kolkowe nerek – wymaga ponownej operacji).
Węzeł „wartowniczy” – pierwszy węzeł o pewnym spływie chłonki z okolicy zajętej nowotworem.
Indygo, karmin, Technet – barwniki, które widać w węzłach chłonnych – w. wartowniczy nie
wyłapuje.
Przy usuwaniu węzłów chłonnych trzeba pamiętać o limfotoku i możliwości powstania cysty
limfatycznej (limfa w dalszym ciągu spływa z kończyn dolnych).
Zabieg przemieszczenia jajników – gdy chcemy zachować czynność hormonalną przy radioterapii,
odcinamy jajniki zachowując naczynia i „chowamy” je pod nerkę.
2
Przerzuty do węzłów chłonnych miednicznych i około aortalnych.
Powikłania śródoperacyjne:

Zgon (ok. 1%)

Krwawienia i krwotoki

Uszkodzenia dróg moczowych

Zator t. płucnej
Zakażenie HPV – czynnik etiologiczny raka szyjki macicy

Ok. 100 typów u człowieka

Kuliste DNA wirusy

Mogą przetrwać na suchym materiale (np. na wziernikach, ławkach na basenie...)

Do cyklu życiowego wymaga organizmu gospodarza

Najbardziej patogenny wirus typu 16 i 18, wyróżnia się ogółem 15 typów onkogennych

Nie dochodzi do zakażenia poprzez krew, zakażenie poprzez kontakty seksualne

Atakuje miejscowo, nie powoduje wiremii

Zmiany najpierw w błonie podstawnej, później coraz wyżej do powierzchniowych warstw
nabłonka ã komórki koilocytarne – komórki zakażone wirusem HPV

Czasem dochodzi do samoistnego wyleczenia

Posiada białka E6 (blokuje białko p53, umożliwia dalszy podział wadliwych komórek ã
onkogeneza) i E7 (blokuje białko Rb)
Szczepionka przeciw HPV nie zawiera DNA wirusowego, posiada przeciwciała przeciw białkom L1 i L2
kapsydu wirusa. Nie można zarazić się wirusem poprzez szczepionkę! Odporność dzięki szczepionce -
5 lat??
Są 2 typy szczepionek:

Zawierająca przeciwciała przeciw 4 podtypom wirusa 6, 11, 16, 18 – zalecana dla
osób w wieku 9-26 lat

Szczepionka zawierająca p-ciała przeciw podtypom 16 i 18 wirusa
Palenie papierosów i stosowanie środków antykoncepcyjnych zwiększają ryzyko rozwinięcia raka
szyjki macicy (palenie sprzyja mutacjom komórek, a estrogeny działają immunosupresyjnie).
RAK
SROMU
V
Choroba starszych kobiet
V
Późno rozpoznawany, często źle leczony (objawy dermatologiczne)
V
RAK
JAJNIKA
Przedział wieku 40-70 lat.
Ocena 5 letniego przeżycia:
3
Czynnik etiologiczny – zniekształcenia, zanik błon sluzowych
V
4% wszystkich nowotworów u kobiet

Stopień I – 74% (27% z zajęciem węzłów chłonnych), zajęty tylko jajnik

Stopień II – 58% (30% z zajęciem węzłów chłonnych), jajnik + przerzuty wewnątrzotrzewnowe
i poza miednicę małą

Stopień III – 30% (48% z zajęciem węzłów chłonnych), jajnik + śródotrzewnowo + poza jamę
miednicy + węzły chłonne

Stopień IV – 10% (100% z zajęciem węzłów chłonnych), włącznie z wysiękiem do jamy
opłucnej
Czynniki ryzyka:

Mała płodność

Mała liczba ciąż i porodów

Doustna antykoncepcja przez co najmniej 5 lat

Endometrioza

Świnka

Uprzednie napromieniowanie

Grupa krwi A (50% chorych)

Talk

Czynniki genetyczne
Rak jajnika występuje rodzinnie (5-10%):

Zespół wrodzonego raka jajnika i sutka

Zespół wrodzonego raka jajnika

Zespól Lynch
Często współistnieje z mutacjami genów BRCA1 i BRCA2.
Najczęściej (>70%) jest to nowotwór nabłonkowy – rak surowiczy (tu najłatwiejsza chemioterapia).
Diagnostyka – badania kliniczne, USG, TK, MRI, markery, laparoskopia.
Leczenie najczęściej wieloetapowe, maksymalne wycięcie tkanki nowotworowej.
Rak jajnika rozwija się najpierw w jamie otrzewnowej, następnie nacieka miednicę mniejszą, na
prawo do wątroby i na końcu na lewo. Wzdłuż naczyń jajnika daje przerzuty do węzłów chłonnych
około aortalnych. Bardzo często obserwuje się wznowienie choroby (chemioterapia nie eliminuje
raka z węzłów chłonnych). Usuwamy sieć – tutaj najpierw są przerzuty. Charakterystyczne dla raka
jajnika jest wodobrzusze. Rak jajnika znajduje się na 2 miejscu po raku szyjki macicy. Jest późno
wykrywany, najczęściej gdy przerzuty są już w jamie brzusznej. Leczenie skojarzone – chemioterapia
+ leczenie chirurgiczne.
4
[ Pobierz całość w formacie PDF ]

  • zanotowane.pl
  • doc.pisz.pl
  • pdf.pisz.pl
  • agraffka.pev.pl