Radioelektronik 07 2006, Radioelektronik 2006
[ Pobierz całość w formacie PDF ]
DRODZY CZYTELNICY
T
en numer trafi do Waszych rąk w czasie wakacji i urlopów. A więc - lato, woda,
słońce, dużo światła; i właśnie zamieszczamy przegląd przyrządów służących
do pomiaru natężenia oświetlenia, zwanych luksomierzami. Wprawdzie nie
należą one do podstawowego wyposażenia laboratoriów pomiarowych, ale
są stosowane w wielu dziedzinach.
Imponujący rozwój technologiczny diod elektroluminescencyjnych (ledów) w
ostatnich latach zmierza w kierunku nie tylko zwiększenia rozmaitości barw świecenia,
lecz także znacznego wzrostu mocy tych diod. Dzięki temu ledy znajdują zastosowanie
do oświetlania domów, ogrodów, w samochodach. Skonstruowano nawet projektory,
w których klasyczną lampę projekcyjną zastąpiono ledem.
Kontynuujemy temat, który dla nas elektroników, jest – w gruncie rzeczy – raczej
kłopotliwy. Chodzi o utylizację i recykling urządzeń, które projektujemy i produkujemy,
a także sprzętu pomiarowego i komputerowego używanego w naszej pracy. Wszystko
to z biegiem czasu staje się, niestety, bardzo kłopotliwymi odpadami. O tych niezbyt miłych,
a jakże ważnych sprawach pisaliśmy już wielokrotnie, ostatnio - o znacznej szkodliwości
plastików. I tu mamy nieco pocieszające informacje. Okazuje się że elektronika, nie tylko
jest jednym ze źródeł tych szkodliwych odpadów, ale także jest bardzo przydatna w ich
recyklingu. Pomaga więc w ochronie środowiska.
Szerokie zastosowanie w pracowniach elektronicznych znajdują różnego rodzaju
substancje w aerozolu. Służą głównie do konserwacji styków i złączy, wytwarzania
powłok ochronnych, usuwania zabrudzeń. Zamieszczamy przegląd tych pożytecznych
środków.
Niektóre nowinki na temat osiągnięć elektroniki brzmią tak sensacyjnie, że aż
nieprawdopodobnie i często powstrzymujemy się od publikacji takich rewelacji. Tak było
z tranzystorami realizowanymi w postaci tkanin. Okazuje się jednak, że rzeczywiście
powstały. Opracowane na Uniwersytecie Stanowym Kalifornii znajdują już wiele
zastosowań, np. jako czujniki, telefony komórkowe lub odtwarzacze muzyki wmontowane
w odzież. Są też "sprytne" torby z czujnikami biometrycznymi umieszczonymi w tkaninie.
Warto się więcej dowiedzieć o tych nowinkach.
Do samodzielnego montażu proponujemy tym razem detektor wibracji oraz
muzyczną przystawkę do telefonu.
Lato jest sezonem fotografowania i filmowania. Bardzo na czasie jest więc ciekawy
artykuł o najnowszych ofertach kamer wideo. Myślę, że wielu czytelników zainteresuje
przegląd popularnych, zwłaszcza wśród młodzieży, odtwarzaczy mp3 z wejściem USB
i radiem.
Życzę miłej i ciekawej, wakacyjnej lektury.
ADRES REDAKCJI i WYDAWCY
RADIOELEKTRONIK Sp. z o.o.
ul. Ratuszowa 11, 03-450 Warszawa
Adres do korespondencji
ul. Borowskiego 2, 03-475 Warszawa
tel. (0 22) 619 16 61, 677 30 20, 677 30 21
0-601 62 18 24
fax: (0 22) 677 30 22
e-mail: radelek@radioelektronik.pl
ZESPÓŁ REDAKCYJNY:
red. nacz. –
dr inż. Michał Nadachowski
mn@radioelektronik.pl
z-cy red. nacz. – mgr inż. Jerzy Justat
jj@radioelektronik.pl
mgr inż. Cezary Rudnicki
cezary.rudnicki@radioelektronik.pl
sekr. red. – mgr inż. Maria Tronina,
mt@radioelektronik.pl
redaktorzy działów:
mgr inż. Maciej Feszczuk,
mgr inż. Leszek Halicki,
inż. Janusz Justat,
mgr inż. Leon Kossobudzki,
inż. Maria Łopuszniak,
mgr inż. Krystyna Prószyńska
Stali współpracownicy:
Eugenia Grudzińska,
Mariusz Janikowski,
dr inż. Janusz Samuła
Laboratorium:
mgr inż. Cezary Rudnicki
Dział reklamy:
Ewa Wiśniewska:
ew@radioelektronik.pl
Projekt graficzny: Jacek Ostaszewski
DTP
Beata Włodarczyk
bw@radioelektronik.pl
mgr inż. Krzysztof Węgrzyck
i
Artykułów nie zamówionych nie zwracamy.
Zastrzegamy sobie prawo skracania
i adiustacji nadesłanych artykułów.
Opisy urządzeń i układów elektronicznych oraz ich
usprawnień zamieszczone w "Radioelektroniku
Audio-HiFi-Video" mogą być wykorzystywane
wyłącznie do własnych potrzeb. Wykorzystywanie ich
do innych celów, zwłaszcza do działalności
zarobkowej, wymaga zgody autora opisu. Przedruk
całości lub fragmentów publikacji zamieszczanych
w "Radioelektroniku Audio-HiFi-Video" jest
dozwolony po uzyskaniu zgody Redakcji.
Za treść ogłoszeń Redakcja nie ponosi
odpowiedzialności.
Prenumeratę prowadzi i udziela informacji
Zakład Kolportażu Wydawnictwa SIGMA NOT Sp. z o.o.
00-950 Warszawa, Ratuszowa 11, skr. poczt. 1004
tel. (022) 840-30-86, tel./fax (022) 840-35-89
W NASTĘP
NYCH NUMERACH
OBIEKTYW Z KROPLI ROSY
PRZEŁĄCZNIK TERMICZNY DO WENTYLATORA
CENTRALA ALARMOWA
WZMACNIACZ OPERACYJNY OPA333
WARSZTAT ELEKTRONIKA - ELEKTRONARZĘDZIA
PRZEGLĄD KAMER MINIDV
APARAT FOTOGRAFICZNY SONY DSC-H-2
PAMIĘCI FLASH DO MULTIMEDIÓW
STABILIZATORY OBRAZU W APARATACH
FOTOGRAFICZNYCH
Współwłaściciele tytułu:
Federacja Stowarzyszeń Naukowo-
Technicznych NOT
i Stowarzyszenie Elektryków Polskich
Druk: :
Drukarnia Wydawnictwa SIGMA-NOT
Cena 9,50 zł (w tym 0% VAT)
© Copyright by Radioelektronik Sp. z o.o.,
Warszawa, 2006 r.
DRODZY CZYTELNICY
lipiec 2006
Z KRAJU i ZE ŚWIATA
Przyrządy do pomiaru natężenia
oświetlenia, zwane
luksomierzami, mają szerokie
zastosowanie w laboratoriach i
przemyśle. Omawiamy ich
parametry
i zamieszczamy
przegląd rynkowy.
Pirometr ST-8859
2
Najmniejsze odbiorniki zdalnego
sterowania
2
Samolot zasilany bateriami AA
2
Słone-
czne pamięci USB
2
Robot pilnuje domu i czyta
15
Czujniki przepływu firmy Rechner
22
Ogniwa paliwowe
zasilane paliwem stałym
32
5
..........................................................
NA RYNKU ELEKTRONIKI
Arbitralny generator funkcyjny WW5061 ............ 4
Dzięki tranzystorom
tworzonym na włóknach można
mieć np. odtwarzacz muzyki w
"elektronicznej"
tkaninie kurtki.
MIERNICTWO
Luksomierze .......................................................... 5
ELEKTRONIKA W RÓŻNYCH
ZASTOSOWANIACH
Tkane tranzystory ................................................. 8
...................................................
8
PORADNIK ELEKTRONIKA
Aerozole dla elektroniki ....................................... 9
Zastosowania przekaźników
półprzewodnikowych (3) ..................................... 11
Preparaty aerozolowe są
niezbędne w eksploatacji
i konserwacji sprzętu
elektronicznego. Służą m.in.
do czyszczenia styków
i konserwacji powierzchni.
SIĘGAMY DO PODSTAW
W świecie diod LED. Lampy LED ..................... 14
9
................................................
Z PRAKTYKI
Detektor wibracji ................................................. 16
Przystawka muzyczna do telefonu ........................ 17
RÓŻNE
Rola elektroniki w recyklingu tworzyw
sztucznych (1) ..................................................... 18
W bogatej ofercie rynkowej
odtwarzaczy mp3 szczególnie
interesujące dla użytkownika
są modele z wtykiem USB
i tunerem radiowym.
TELEKOMUNIKACJA
Bezprzewodowe przesyłanie sygnałów
cyfrowych ............................................................. 20
OD i DO CZYTELNIKÓW
Termometr elektroniczny..................................... 22
........................................................
24
Przegląd wydawnictw ........................................ 22
Producenci próbują
zachęcić do kupowania kamer
wideo opracowując nowe
standardy zapisu, oferując
nowe nośniki i dodając
funkcje nie związane
z filmowaniem.
AKTUALNOŚCI
Systemy kina domowego HS 500 i HS 300
23
Nowa
seria telewizorów LCD LG – LB1R
23
Pilot telewizyjny
w kształcie boiska piłkarskiego
23
Odtwarzacz DVD
z HDMI
23
25
..............................................
NA RYNKU AV
Odtwarzacze mp3 z radiem ............................... 24
W świecie kamer wideo (1) ............................... 25
Odtwarzacz multimedialny MPixx
VP 6200/30 GB łączy w sobie wiele
funkcji związanych
z nagrywaniem i odtwarzaniem
plików audio, wideo i tekstowych.
OCENY UŻYTKOWNIKÓW
Odtwarzacz multimedialny
MPixx VP 6200/30GB ............................................. 28
POZNAJEMY SPRZĘT
Telewizja HDTV startuje (3) ............................... 30
.....................................................
28
Na okładce: Reklama firmy Panasonic
(informacja na stronie 2)
2
Z KRAJU
i ZE ŚWIATA
PIROMETR ST-8859
NAJMNIEJSZE ODBIORNIKI ZDALNEGO STEROWANIA
Firma Standard Instruments wprowadzi-
ła do oferty pirometr ST-8859 przezna-
czony do zdalnego pomiaru temperatury
powierzchni. Nowy pirometr wyróżnia się
szerokim zakresem pomiaru od –50 do
+1600°C i wysoką rozdzielczością optycz-
ną 50:1. Dokładność pomiaru wynosi
±1,5% lub ±2°C, a rozdzielczość wskaza-
nia 0,1°C (jest zachowana w całym zakre-
sie pomiarowym). Inną ważną cechą jest
płynna regulacja emisyjności od 0,10 do
1,0 umożliwiająca dostosowanie warun-
ków pomiaru do rodzaju materiału testo-
wanego obiek-
tu i stanu jego
powierzchni.
Podświetlany,
ciekłokrysta-
liczny wyświe-
tlacz pirometru
ST-8859 ma
trzy sekcje cy-
frowe, przy
czym maksy-
malne wskaza-
nie sekcji tem-
peratury wyno-
si 2999. Pozo-
stałe sekcje
służą do wy-
świetlania wy-
niku operacji
matematycz-
nych i emisyjności. Podświetlenie wyłącza
się automatycznie po pewnym czasie,
oszczędzając baterię. Marker laserowy
oznacza czerwonym światłem miejsce po-
miaru i włącza się automatycznie po naci-
śnięciu „spustu” wyzwalającego pomiar.
Przyrząd jest wyposażony w funkcję bloka-
dy wyzwalania (trigger lock). Czas odpowie-
dzi jest krótszy od 1 s. Inne funkcje nowe-
go pirometru to: wyświetlanie wartości
maksymalnej, minimalnej i średniej oraz
różnicy z serii wyników pomiarów; kompa-
rator z sygnalizacją optyczną przekroczenia
ustawionej wartości maksymalnej i mini-
malnej, automatyczne zamrażanie wska-
zania (Auto Data Hold). Pirometr ST-8859
jest zasilany z baterii 6F22 (9 V). Producent
dostarcza go standardowo z neseserem
i trójnożnym statywem. Przyrząd o masie
290 g jest montowany w pistoletowej obu-
dowie o wymiarach 230 x 100 x 56 mm
wzmocnionej wkładkami gumowymi.
Informacje: Labimed Electronics Sp. z o. o.,
tel. /faks (022) 649 94 52,
www. labimed. com. pl,
labimed@labimed. com. pl
Japońska firma ROHM wprowadziła do
produkcji najmniejsze na świecie moduły
odbiorcze zdalnego sterowania, układy od-
bierające promieniowanie podczerwone
i przetwarzające je na sygnał elektryczny.
Moduły serii RPM5500 wyróżniają się obję-
tością równą zaledwie 1/16 objętości do-
stępnych dotąd modułów konwencjonal-
nych. Odbiorniki, do konstrukcji których za-
stosowano technikę IrDA, są wytwarzane
w dwóch wersjach z wejściem układu
optycznego z góry (objętość 65,5 mm
3
)
i z boku (51 mm
3
). Soczewki teleobiektywu
układu optycznego odbiornika współpra-
cują z soczewkami szerokokątnymi, co ma
korzystny wpływ na ogólne parametry od-
biornika, łącznie z czułością, która mimo
małych rozmiarów jest taka sama, jak od-
biorników konwencjonalnych. Dotyczy to
też zakresu liniowego i kierunkowości. Od-
biorniki są odporne na wpływ różnego ro-
dzaju zakłóceń w tym oświetlenia nieuży-
tecznego i pola elektromagnetycznego, na-
dają się do stosowania na zautomatyzo-
wanych liniach lutowania bezołowiowego
na fali. Pobór prądu ze źródła zasilania 5 V
wynosi w stanie aktywnym 0,95 mA.
Informacje: Gamma Sp. z o. o. tel. (022)
862 75 00, e-mail: info@gamma. pl,
www. gamma. pl
(lh)
SAMOLOT ZASILANY BATERIAMI AA
Niewiele ponad 100 lat po pierwszym locie
braci Wright został skonstruowany samo-
lot, którego źródło zasilania można zmieścić
w niewielkim pudełku. Matsushita Battery
Industial, producent baterii Panasonic Oxy-
ride, oraz studenci Tokyo Institute of Tech-
nology wspólnie
opracowali pierw-
szy na świecie za-
łogowy samolot
zasilany bateriami
AA, czyli popular-
nymi paluszkami.
W czasie próby 29
kwietnia 2006 r.
samolot, napędza-
ny mocą 160 ba-
terii AA Panasonic
Oxyride, wzniósł
się na wysokość
2 m i pokonał
w powietrzu dy-
stans 400 m w czasie 90 s. Przed oficjalnym
startem maszyny, który odbędzie się w lip-
cu br., miała być przeprowadzona jeszcze
jedna próba – z wykorzystaniem 120 bate-
rii AA. Lipcowe wydarzenie ma zostać za-
rejestrowane przez Japońskie Stowarzy-
szenie Lotnicze. Skonstruowana maszyna
jest jednoosobowym samolotem, który
docelowo ma być zasilany ze 100 baterii
Oxyride typu AA. Jak dotąd niemożliwe
było wzniesienie
samolotu w po-
wietrze, przy zasi-
laniu go paliwem
w postaci baterii.
Duża moc baterii
Panasonic Oxyride
uczyniła to przed-
sięwzięcie real-
nym, przy wyko-
rzystaniu zaledwie
100 sztuk baterii
typu AA. Konwen-
cjonalne baterie
nie nadają się do
tego celu, ponie-
waż o wiele większa ich liczba potrzebna do
zasilenia samolotu sprawiłaby, że maszyna
byłaby zbyt ciężka, aby móc wznieść się
w powietrze.
(PJ)
(lh)
SŁONECZNE PAMIĘCI USB
Tajwańska firma A-Data zaprezentowała nietypową pamięć flash USB
o nazwie Solar Disk. Nowy produkt ma niewielki wyświetlacz LCD, który
pokazuje ilość wolnego miejsca w pamięci i jest zasilany z wbudowanej baterii
słonecznej. W ofercie firmy znalazły się modele o pojemności 128, 256
i 512 MB oraz 1 i 2 GB. Urządzenia komunikują się z komputerem za pomocą złącza USB
1.1/2.0.
(fd)
Radioelektronik Audio-HiFi-Video 7/2006
4
r
NA RYNKU
ELEKTRONIKI
ARBITRALNY GENERATOR FUNKCYJNY WW5061
Generator WW5061, dzięki swej uniwer-
salności i bardzo dobrym parametrom,
jest znakomitym narzędziem do pomiarów
oraz testowania układów i systemów.
Generator przebiegów arbitralnych
(dowolnych)
Do testowania różnych urządzeń, zwłaszcza
w przemyśle, często nie wystarczają sy-
gnały standardowe – są konieczne przebie-
gi bardziej złożone. Kształty tych przebie-
gów łatwo określić na papierze lub w kom-
puterze. Zadaniem przyrządu jest wyge-
nerowanie przebiegu elektrycznego zgod-
nego z takim projektem. Współrzędne ge-
nerowanego przebiegu mogą być pobiera-
ne z różnych źródeł, np. z programu Math-
Lab lub z plików ASCII. Bardzo pomocny
jest program ArbConnection dający nie-
ograniczone możliwości graficznego projek-
towania i generowania dowolnych prze-
biegów. Stosując ten program steruje się
funkcjami, trybami pracy i parametrami
generatora. W ArbConnection można ko-
rzystać z wbudowanego edytora równań,
dodawać lub odejmować składowe sze-
regu Fouriera charakteryzujące filtry analo-
gowe lub cyfrowe, a także wprowadzać
do sygnału szum losowy w celu zbadania
odporności badanego układu na zakłócenie
tego rodzaju. Przebiegi arbitralne są gene-
rowane częstotliwością próbkowania od
100 mSa/s do 50 MSa/s.
Znana izraelska firma Tabor Electronics,
specjalizująca się w aparaturze pomiaro-
wej, wprowadziła na rynek nową serię
arbitralnych generatorów funkcyjnych
Wonder Wave. Parametry wszystkich
7 generatorów tej serii zestawiono w ta-
blicy, a ich właściwości i działanie omówi-
my na przykładzie modelu WW5061. Jest
to jednokanałowy arbitralny generator
funkcyjny o częstotliwości próbkowania
50 MSa/s. Może generować przebiegi
czterech rodzajów: standardowe, arbi-
tralne, sekwencyjne arbitralne i modulo-
wane. Przyrząd pełni więc funkcje czterech
różnych generatorów umieszczonych
w jednej obudowie.
przebiegu wyjściowego. Jest możliwość
modulacji AM, FM, arbitralnej FM, FSK oraz
przemiatania liniowego lub logarytmicznego.
Pamięć
Generator WW5061 ma standardową pa-
mięć przebiegów o pojemności 512 k. Do
dłuższych przebiegów jest konieczna
opcjonalna pamięć 1 M. Pamięć jest zdal-
nie dostępna przez interfejsy GPIB, USB
lub LAN. Dzięki rezerwowemu zasilaniu
bateryjnemu cała zawartość pamięci prze-
biegów jest zachowana mimo wyłącze-
nia generatora.
Wyzwalanie
Do większości zastosowań jest potrzebna
generacja przebiegów ciągłych. Czasem
jednak pojawia się konieczność generacji
przebiegów pojedynczych lub zsynchroni-
zowania sygnału z generatora z innymi
urządzeniami systemu. Dla takich przy-
padków przewidziano tryb pracy genera-
tora z bramkowaniem, wyzwalaniem i pra-
ca z pakietami przebiegów (burstmode).
Do wyzwalania mogą służyć sygnały ze-
wnętrzne lub wolnobieżny, wewnętrzny
generator wyzwalający. W dużych syste-
mach pomiarowych można też synchroni-
zować ze sobą kilka generatorów WW5061
według zasady master-slave.
Generator funkcyjny
WW5061 pracując jako generator funk-
cyjny ma zarejestrowanych 10 różnych,
często stosowanych przebiegów standar-
dowych: sinusoidalny, trójkątny, prosto-
kątny, impulsowy, piłokształtny, funkcja
sinc (sinx/x), gaussowski, wykładniczy,
szumowy powtarzalny oraz stałonapię-
ciowy. Wszystkie one są zapisane w biblio-
tece przebiegów w przyrządzie i genero-
wane cyfrowo na podstawie danych z ta-
blic przeglądowych. W ten sposób uzy-
skuje się przebiegi wolne od jittera, o do-
brej czystości widmowej. Ustawianie pa-
rametrów przebiegów jest dostępne z pły-
ty czołowej. Przebiegi sinusoidalne i pro-
stokątne są generowane z częstotliwo-
ścią od 100
m
Hz do 25 MHz, a trójkątne,
impulsowe i piłowe – od 100
m
Hz do 7,5
MHz. Generowany przebieg szumowy ma
pasmo 12,5 MHz.
Generator sekwencji przebiegów
W tym rodzaju pracy generatora jest moż-
liwość podziału pamięci na 2048 mniej-
szych segmentów, wpisania różnych prze-
biegów do tych segmentów i następnie
wybrania kolejności odczytu zawartości
poszczególnych segmentów oraz liczby
pętli czyli liczby powtórzeń przebiegów.
W ten sposób program testujący realizuje
szybkie przełączanie między przebiegami.
Interfejsy
W systemach testujących istotne znacze-
nie ma szybkość dostępu do aparatury
kontrolnej. Generatory serii Wonder Wa-
ve wyposażono w interfejsy Ethernet
10/100, USB 2.0 oraz GPIB. Korzystając
z jednego z tych interfejsów uzyskuje się
łatwe i szybkie sterowanie parametrami
i trybami pracy generatorów oraz odczy-
tywanie zaprogramowanych przebiegów
i sekwencji.
Generator WW5061, tak jak wszystkie ge-
neratory serii Wonder Wave, ma duży,
3,5-calowy, podświetlany, kolorowy wy-
świetlacz LCD.
Przyrząd ma wymiary 212×88×416 mm
(szer.×wys.×głęb.) i masę ok. 3,2 kg. War-
to podkreślić, że wszystkie generatory serii
Wonder Wavesą objęte 5-letnią gwarancją.
Wyłącznym polskim dystrybutorem apa-
ratury Tabor Electronics jest firma NDN,
tel. /faks. (022) 641-15-47,
e-mail: ndn@ndn. com. pl,
www. ndn. com. pl
Generator przebiegów modulowanych
Obszar zastosowań generatora WW5061
jest znacznie rozszerzony dzięki modulacji
Zestawienie parametrów arbitralnych generatorów funkcyjnych serii
Wonder Wave
Model
5061/5062
1071/1072
2571/2572
1281
Parametr
Liczba kanałów wyjściowych
1/2
1/2
1/2
Różnicowe.
Kanał 1 normalny,
kanał 2 – z inwersją
Maksymalna częstotliwość
próbkowania
50 MSa/s
100 MSa/s
250 MSa/s
1,2 GSa/s
Maksymalna częstotliwość
(przebieg sinusoidalny
i prostokątny)
25 MHz
50 MHz
100 MHz
400 MHz
Rozdzielczość częstotliwości
12 cyfr
14 cyfr
14 cyfr
9 cyfr
Maksymalna amplituda (na 50
W
,
10 V
10 V
16 V
Wyjścia różnicowe
wartości międzyszczytowe)
do 4 V na 100
W
Czas przejścia
<10 ns
<8 ns
< 4 ns
<700 ps
Rozdzielczość amplitudy
14 bitów
14 bitów
16 bitów
12 bitów
Pamięć
512 k
(opcja 1M) 1 M (opcja 2 M) 1 M (opcja 2 M) 8 M (opcja 16 M)
Wbudowane sekwencje/
/liczba kroków
1/2048
1/2048
10/16 000
1/4096
(r)
Radioelektronik Audio-HiFi-Video 7/2006
r
5
MIERNICTWO
LUKSOMIERZE
Przyrządy pomiarowe
natężenia oświetlenia,
nazywane też krótko
luksomierzami, mają
szerokie zastosowanie
w zakładach pracy
i laboratoriach.
Używają ich też
instytucje kontrolne,
np. do pomiaru natęże-
nia oświetlenia
na stanowisku pracy.
O
ko ludzkie odbiera tylko część
tem 1 lx = 1 lm/m
2
, przy czym jednostką
strumienia świetlnego F jest lumen (lm).
wskazania powinny być w dużym stop-
niu niezmienne w czasie i niezależne od
zmian temperatury, a także od stopnia po-
laryzacji światła padającego na czujnik.
Współczesne luksomierze nadają się do
pomiaru natężenia oświetlenia zarówno
promieniowania naturalnego jak i sztucz-
nego. Dobre skorygowanie zespołu czuj-
nik-układ pomiarowy zwalnia użytkowni-
ka ze stosowania współczynników korek-
cji zależnie od różnych typów źródeł świa-
tła (wyświetlony wynik pomiaru należy
pomnożyć przez współczynnik korekcji).
Własność ta cechuje stosunkowo tanie
wersje luksomierzy.
Budowa luksomierza
Typowy luksomierz składa się z dwóch
części tj. miernika cyfrowego wskazują-
cego wynik pomiaru w luksach (lx) oraz
czujnika (głowicy fotometrycznej) połą-
czonego z miernikiem spiralnym przewo-
dem. Spotyka się też konstrukcje, w któ-
rych czujnik jest zintegrowany z obudową
lub można go odłączyć, aby następnie
połączyć go z miernikiem przewodem
(dostarczanym zwykle jako opcja).
Jako czujnik natężenia oświetlenia stosu-
je się przetwornik fotoelektryczny, którym
może być fotodioda, fotorezystor lub ogni-
wo fotoelektryczne. Jak można wywnio-
skować z załączonej tablicy obecnie pra-
wie wyłącznie stosuje się jako czujniki luk-
sometryczne fotodiody krzemowe.
promieniowania elektromagne-
tycznego nazywanego świa-
tłem widzialnym. Zakres odbie-
ranych przez nie długości fal rozciąga się
od 400 do 760 nm. W zakresie tym oko ma
różną czułość widzenia. Maksimum czuło-
ści występuje przy długości fali 555 nm
(światło żółto-zielone), co odpowiada po-
łowie zakresu promieniowania widzialne-
go. Krzywa ta odpowiada widzeniu dzien-
nemu nazywanemu też fotopowym.
W warunkach półmroku krzywa czułości
przesuwa się w stronę mniejszych dłu-
gości fal, wykazując maksimum przy dłu-
gości 500 nm. Charakteryzuje ona tzw.
widzenie skotopowe.
Znormalizowaną krzywą czułości względ-
nej oka dla widzenia fotopowego, nazwa-
ną względną widmową skutecznością
świetlną zdefiniowała dla przeciętnego
oka ludzkiego w 1924 r. komisja CIE (Com-
mission International de l'Eclairage – Mię-
dzynarodowa Komisja Oświetleniowa),
a w 1951 r. wykreślono podobną krzywą
dla widzenia skotopowego. Obie krzywe
oznaczono symbolami V (
l
) i V' (
l
). Mak-
sima czułości są odpowiednio przy 550
i 507 nm (rys.).
Każdy przyrząd pomiarowy natężenia
światła powinien oceniać mierzone pro-
mieniowanie przede wszystkim zgodnie
z krzywą V (
l
).
Natężenie oświetlenia (E) mierzy się w
luksach (lx), jednostkach należących do
układu SI. Jest to ilość oświetlenia pada-
jącego na daną powierzchnię czyli stosu-
nek emitowanego przez źródło światła
strumienia F do wielkości obszaru S. Za-
Wyświetlanie
Każdy luksomierz cyfrowy jest wyposażo-
ny w wyświetlacz ciekłokrystaliczny o dłu-
gości i maksymalnym wskazaniu dostoso-
wanym do deklarowanych przez produ-
centa podzakresów pomiarowych i roz-
dzielczości wskazania (na danym podza-
kresie). Niektóre konstrukcje są wyposażo-
ne ponadto w bargraf zastępujący wska-
zówkę miernika analogowego o dużo
większej szybkości odświeżania wskazania
niż pola cyfrowego.
W warunkach niewystarczającego oświe-
tlenia zewnętrznego przydaje się podświe-
tlenie wyświetlacza (EL – elektrolumine-
scencyje lub LED).
Wymagania stawiane
luksomierzom i czujnikom
luksometrycznym
Aby zespół miernik-czujnik mógł być
w pełni przydatny do zastosowań pomia-
rowych, powinien spełniać poniższe wy-
magania:
zespół czujnik-układ pomiarowy powi-
nien być skorygowany widmowo tj. zgod-
nie z wspomnianą już krzywą względnej
widmowej skuteczności świetlnej V (
l
);
zespół czujnik-układ pomiarowy luk-
somierza powinien być skorygowany kie-
runkowo do krzywej kosinusa padania
światła, w przeciwnym razie pojawi się
błąd pomiaru;
skala miernika powinna być liniowa tj.
wynik pomiaru powinien zależeć liniowo
od natężenia oświetlenia czujnika;
Zakres pomiaru
Jak można łatwo zauważyć analizując da-
ne techniczne i funkcje luksomierzy przed-
stawione tablicy, przyrządy te różnią się
liczbą podzakresów pomiarowych. Naj-
niższy, spotykany podzakres to 20 (40) lx,
a najwyższy 200 (400) klx.
Wybór potrzebnego podzakresu odbywa
się automatycznie lub ręcznie, przy czym
użytkownicy niektórych wersji luksomie-
rzy mają do dyspozycji obie te funkcje.
Często spotyka się też przełącznik służący
do zmiany jednostek luksów (lx) na stopo-
kandele (ftc); 1 ftc
»
10,7639 lx, co jest
związane z koniecznością spełnienia wy-
mogu uniwersalności przyrządu tj. ko-
niecznością dostosowania go do różnych
wymagań lokalnych.
Krzywe względnej czułości widmowej oka ludzkiego
dla różnych długości fal, przy ustalonym natężeniu
oświetlenia, krzywa ciągła – V (
l
), krzywa przerywa-
na V
'
(
l
)
Współpraca z urządzeniami
zewnętrznymi
Funkcję współpracy z komputerem mają
Radioelektronik Audio-HiFi-Video 7/2006
[ Pobierz całość w formacie PDF ]