R 30 07, HTML
[ Pobierz całość w formacie PDF ]
Rozdział 30.
Bezpieczeństwo
serwera WWW
i kontrola dostępu
Bezpieczeństwo w Internecie jest bardzo istotnym i szeroko dyskutowanym
zagadnieniem. Wielki postrach wzbudzili ludzie zwani hackerami, którzy włamują się
do różnych systemów za pomocą telefonu i kilku oporników, siejąc spustoszenie w
przechowywanych tam plikach. Ponieważ Twój serwer WWW jest uruchomiony w
sieci Internet, jest on potencjalnym obiektem takiego ataku i powinieneś w związku z
tym zatroszczyć się o jego bezpieczeństwo.
Przesadny rozgłos, jaki zyskała sobie tematyka włamań do systemów w sieci Internet,
jest w dużej mierze zasługą mediów, które muszą przecież mieć o czym pisać.
Niebezpieczeństwo zniszczenia danych w systemie komputerowym przez kogoś, kto
nielegalnie dostanie się do niego przez sieć istnieje i należy brać je pod uwagę, ale nie
zdarza się to tak często, jak mogłoby wynikać z niektórych publikacji. Zagrożenie ze
strony hackerów, którzy zechcą dobrać się do systemu poprzez serwer WWW jest
bardzo małe. HTTP to prosty protokół, mający jedynie kilka powszechnie znanych luk,
pozwalających na dostęp z zewnątrz. Tak naprawdę to administrator serwera WWW
powinien dużo bardziej obawiać się użytkowników, mających bezpośredni dostęp do
komputera, na którym serwer jest uruchomiony, bowiem zdecydowanie więcej szkody
może wyrządzić instalowanie nieznanego oprogramowania lub dopuszczenie do
maszyny kogoś nieup
oważnionego.
W mojej książce nie ma na tyle miejsca, abym mógła pozwolić sobie na pełny opis
zabezpieczeń stosowanych w sieci Internet, ale sądzę, że osoby zainteresowane bez
problemów znajdą jakąś pozycję na ten temat, jest ich bowiem dość dużo. Pragnę opisać
kilka podstawowych technik zabezpieczania serwera WWW przed zagrożeniami
zewnętrznymi i wewnętrznymi. Omówię też tematykę kontroli dostępu oraz autoryzację,
które stanowią najprostszy mechanizm ochrony stron WWW przed ingerencją niepow
oła-
nych osób.
828
Część 10.
Konfiguracja i administracja serwera WWW
Jeśli chcesz znaleźć bardziej wyczerpujące informacje dotyczące bezpieczeństwa
w Internecie, to poszukaj następujących książek:
Maximum Security: A Hacker’s Guide to
Protecting Your Internet Site
wydanej przez wydawnictwo Sams Publishing,
Internet
Firewalls and Network Security
wydanej przez wydawnictwo New Riders Publishing,
Practical Unix Security
autorstwa Garfinkela i Spafforda i wydanej przez wydawnictwo
O’Reilly & Associates, bądź
Firewalls and Internet Security
napisanej przez Cheswicka i
Bellaviona i wydanej przez wydawnictwo Addison Wesley.
W rozdziale tym poruszone zostaną następujące tematy:
kilka wskazówek na temat tego, jak skutecznie zabezpieczyć serwer przed
nieodpowiednimi użytkownikami z zewnątrz (oraz przed nieodpowiedzialnymi
ludźmi we własnym gnieździe),
parę sugestii na temat pisania bezpiecznych skryptów CGI (a przynajmniej skryptów
bez oczywistych luk),
kontrola dostępu do serwera WWW i autoryzacja użytkowników: co to jest,
jak działa i do czego może się przydać,
ustawianie kontroli dostępu i autoryzacji na serwerze WWW,
opcje serwerów NSCA, ograniczające dostęp do niebezpiecznych opcji
dla określonych użytkowników i katalogów.
Posiadam wprawdzie podstawową wiedzę na temat bezpieczeństwa w sieciach
komputerowych, jednakże nie mógłabym w żadnym razie nazwać siebie ekspertem w tej
dziedzinie. W pracy nad tym rozdziałem pomagał mi Eric Murray, który od lat zajmuje się
projektowaniem i programowaniem rozwiązań, zapewniających bezpieczeństwo w Internecie.
Jak lepiej zabezpieczyć serwer WWW?
Tak więc pragniesz zabezpieczyć swój serwer przed tym, co może go spotkać pod
osłoną ciemności? Jeżeli tak, to dobrze trafiłeś, bowiem porady, które za chwilę
przeczytasz, pomogą ochronić system i pliki nie tylko przed intruzami z zewnątrz, ale
także przed lokalnymi użytkownikami, którzy, celowo lub nie, przygotowując
publikację swoich prezentacji, mogą wyrządzić naprawdę duże szkody.
Pamiętaj jednak, że im bezpieczniejszy będzie Twój serwer, tym mniej możliwości da
się z niego wydobyć. Dwie najpoważniejsze luki, dzięki którym można dobrać się do
danych na serwerze WWW to skrypty CGI oraz mechanizm SSI. Umożliwiają one
zamieszczanie formularzy oraz stron WWW tworzonych „w locie”. W zależności od
przyjętych założeń bezpieczeństwa danych na serwerze i tego, jakie możliwości powinien
on udostępniać użytkownikom, możesz skorzystać ze wszystkich wskazówek
zamieszczonych w tym rozdziale lub też zastosować je tylko do pewnej
grupy
użytkowników.
Rozdział 30.
Bezpieczeństwo serwera WWW i kontrola dostępu
829
Urucho
m serwer jako użytkownik nobody
h serwerów jest zdefiniowanych tak, aby program
HTTPD uruchamiany był przez użytkownika
nobody
, należącego do grupy
nogroup
.
Nobody
i
nogroup
mają ograniczony dostęp do systemu operacyjnego, mają prawo
zapisu tylko w kilku katalogach, co oznacza, że nie mogą zmieniać i kasować plików
bez uzyskania specjalnych uprawnień.
Uruchamianie serwera WWW przez użytkownika o ograniczonych uprawnieniach jest
bardzo dobrym pomysłem. W ten sposó
wydzielonym obszarem. Jeżeli natomiast serwer zostanie uruchomiony przez użytkow-
nika
root
, włamywacz będzie mógł zrobić dokładnie wszystko to, co zechce, tak więc
potencjalne straty mogą być ogromne.
Takie rozwiązanie ma oczywiście również swoje wady. Jeżeli zechcesz, aby serwer,
mający uprawnienia użytkownika
nobody
sam zmienił treść skryptu CGI, będziesz mu-
siał udostępnić mu ten plik w pełnym zakresie, tak aby cały świat miał do niego prawo
zapisu. W ten sposób każdy będzie mógł zmienić jego treść, w tym momencie musisz
wybrać, którą metodę zabezpieczania danych chcesz zastosować.
rugi sposób to utworzenie specjalnej
grupy składającej się z ograniczonej liczby użytkowników, w tym
nobody
i uruchomie-
pę można zmienić w plikach konfiguracyjnych).
będą mieli wszyscy członkowie grupy, a serwer
również będzie miał do nich odpowiedni dostęp.
nie serwera HTTPD spod tej grupy (gru
W ten sposób prawo do zapisu plików
Ograni
cz dostęp do skryptów CGI
Skrypty CGI pozwalają każdemu użytkownikowi sieci WWW na uruchamianie pro-
gramów, które oparte są o wprowadzone przez niego dane, w systemie operacyjnym
serwera. Mechanizm ten jest zdecydowanie najbardziej niebezpieczny z punktu widze-
nia bezpieczeństwa danych, przechowywanych na serwerze WWW. Umożliwiając wy-
konywanie skryptów CGI, narażasz serwer na potencjalne włamanie, uszkodzenie danych
lub zwykłe przeciążenie systemu poprzez wywołanie zbyt wielu skryptów jednocześnie.
est wyłączenie me-
chanizmu CGI, a przynajmniej ograniczenie jego wykorzystania do kilku dobrze przete-
stowanych, bezpiecznych skryptów, które na pewno nie wyrządzą żadnej szkody.
Z drugiej jednak strony, CGI oraz SSI dają tak wiele ciekawych możliwości, że trudno
jest podjąć decyzję o całkowitym pozbyciu się tych mechanizmów.
Wobec tego najlepiej będzie ograniczyć wykorzystanie skryptów w systemie. Powinny
się o
Standardowo większość uniksowyc
b nikt z tych, którym uda się uzyskać dostęp do
systemu za pośrednictwem serwera, nie będzie mógł wyrządzić żadnych szkód poza
Istnieją dwa rozwiązania tego problemu. Pierwszy z nich polega na tym, że należy
użytkownika
nobody
uczynić właścicielem wszystkich plików przeznaczonych do zapi-
su, służy do tego polecenie
chown
(nie będziesz po nim w stanie nic do nich zapisać,
tak więc musisz na pewno wiedzieć co robisz). D
Najlepszym sposobem zabezpieczenia się przed takim ryzykiem j
ne znajdować w jednym miejscu, na przykład, w katalogu
cgi-bin
, i powinny
830
Część 10.
Konfiguracja i administracja serwera WWW
mieć możliwość jednoczesnego uruchamiania przez wielu użytkowników. Jeżeli pozwa-
lasz twórcom stron na zamieszczanie własnych skryptów, sprawdź uprzednio każdy z nich
pod kątem luk w zabezpieczeniach, które mogą się tam znaleźć, w sposób zamierzony lub
nie.
GI” znajdziesz więcej in-
formacji na temat pisania skryptów, tak aby nie stanowiły one potencjalnego zagrożenia
dla bezpieczeństwa systemu.
Ograni
cz zastosowanie połączeń symbolicznych
Połączenia symboliczne
to coś w rodzaju aliasów, kolejnych wystąpień tego samego
pliku w innym miejscu drzewa katalogów. Jeżeli w systemie operacyjnym połączenie
tego typu zostanie utworzone do strony HTML, może ono zostać wykorzystane w adre-
sie URL i serwer bez żadnych problemów odczyta taki plik.
sz serwer
CERN HTTPD
, nic nie stoi na przeszkodzie, aby twórcy
prezentacji prowadzili połączenia symboliczne ze swoich stron do plików, które mogą
znajdować się w dowolnych miejscach drzewa katalogów, przez co są one dostępne
praktycznie dla każdego użytkownika WWW. W zależności od Twojego podejścia do
sprawy udostępniania plików na zewnątrz, możesz traktować to jako wadę lub jako kolej-
ną opcję programu.
W serwe
nych. Nie oznacza to, że połączenia te zostaną usunięte, będą one dalej istniały, są bo-
wiem zdefiniowane w systemie operacyjnym, lecz serwer WWW nie będzie ich odczy-
tywał. Aby to zrobić, należy usunąć zapis
FollowSymLinks
z pliku
access.conf
(więcej na temat tej opcji do
rze
NSCA
istnieje możliwość wyłączenia przetwarzania połączeń symbolicz-
wiesz się z dalszej treści tego rozdziału). Inna opcja,
Sym-
Links
Match
, pozwala na przetwarzanie połączeń symbolicznych tylko wtedy, gdy
cielem pliku i połączenia jest ten sam użytkownik. Jest to bezpieczniejsza meto-
da, która ogranicza wykorzystanie połączeń symbolicznych w obrębie drzewa katalo-
gów jednego użytkownika.
Wyłącz
SSI
Mechanizm SSI ze względu na swoje możliwości stanowi jedną z największych luk
w b
ąc
w locie” na zewnątrz przez serwer WWW, a Ty możesz łatwo stracić kontrolę nad tym
ezpieczeństwie serwerów WWW (szczególnie chodzi tu o polecenie
exec
, pozwala-
e na uruchamianie skryptów). W ten sposób bardzo różne dane są przekazywane
Wyłączenie SSI oprócz zwiększenia bezpieczeństwa poprawia także szybkość, z jaką pliki są
wysyłane przez serwer, bowiem nie muszą być za każdym razem przez niego przetwarzane.
W dalszej części rozdziału — „Jak pisać bezpieczne skrypty C
Jeżeli wykorzystuje
Owner
właści
j
„
procesem, nie możesz także przewidzieć, jaki będzie skutek takiej operacji dla systemu.
Rozdział 30.
Bezpieczeństwo serwera WWW i kontrola dostępu
831
Jeżeli jednak zdecydujesz się na korzystanie z SSI, możesz ograniczyć wykorzystanie
tego mechanizmu, zabraniając wykonywania polecenia
#exec
, służy do tego opcja
IncludesNoExec
. Pozwala to wciąż na wykonywanie prostych poleceń, takich jak
#inc-
lude
lub
#echo
, uniemożliwia jednak uruchamianie skryptów, co wydatnie zwiększa
bezpieczeństwo, nie ograniczając przy tym zupełnie możliwości SSI.
Wyłącz
wyświetlanie zawartości katalogów
Większość serwerów WWW ustawionych jest tak, że po nadejściu żądania URL koń-
czącego się katalogiem, a nie plikiem, przyjmują pewną standardową nazwę pliku (z re-
guły jest to
index.html
) i dołączają ją do całości adresu. Ale co się stanie, jeżeli we
wskazanym katalogu nie będzie pliku
index.html
? Standardową odpowiedzią serw
logu, wyświetlanej w sposób przypominający zawa
Ale czy stanowi to jakieś zagrożenie? Jeżeli nie przeszkadza Ci, że czytelnicy mogą
eglądać zawartość katalogów, odpowiedź brzmi: nie. Jeżeli jednak w swoim
przechowujesz jakieś
to stanowiło pewien problem, bowiem każdy będzie mógł podejrzeć ich zawart
katalo-
gu
prywatne dane lub nie do końca gotowe strony WWW, będzie
ość.
Istn
ieją dwa sposoby rozwiązania tego problemu:
u
ex.html
. W szczególnym przypadku może
być to plik pusty (choć kilka słów wyjaśnienia będzie zawsze mile widziane
mieszczaj w każdym katalogu plik
ind
przez czytelników).
w przypadku serwera NSCA HTTP
D mechanizm wyświetlania zawartości
katalogów jest standardowo wyłączony. Jednakże w przykładowym pliku
access.conf
znajduje się następująca linia:
Options Indexes FollowSymLinks
Jeż
eli zechcesz wykorzystać ten plik, to usunięcie z linii słowa
Indexes
spowoduj
czenie omawianego mechanizmu.
e
w
łą
Odetnij ro
botom sieciowym dostęp
do swojego serwera
Roboty sieciowe (czasami określane po prostu jako
roboty
) to programy, które zajmują się
automatycznym przeglądaniem zawartości stron WWW. Podążają one zgodnie z kolejnymi
połączeniami i zapisują w swoich bazach danych nazwy plików, ich adresy URL, a czasami
nawet całą zawartość. Utworzone w ten sposób zbiory danych służą następnie do
wyszukiwania słów kluczowych, dzięki czemu użytkownicy mogą szybko odnaleźć strony,
zawierające interesujące ich wyrażenia.
Pomysł wygląda fantastycznie, nieprawdaż? Niestety, prawda jest taka, że sieć rozrasta się
zbyt gwałtownie i roboty nie nadążają z indeksowaniem wszystkich nowych stron. Najlepsze
z tych programów, funkcjonujące na bardzo szybkich i kosztownych komputerach, potrzebuj
ą
aż sześciu miesięcy na przejrzenie całej sieci. Jednakże stron w sieci przybywa znacznie
szybciej i żaden robot nie jest w stanie dotrzymać kroku temu rozwojowi. Należy stwierdzić,
era
WWW jest w takim przypadku przesłanie listy plików, znajdujących się w danym kata-
rtość serwera.
prz
[ Pobierz całość w formacie PDF ]