Raport, licencjat
[ Pobierz całość w formacie PDF ]
RAPORT DOTYCZĄCY SYTUACJI MNIEJSZOŚCI NARODOWYCH I ETNICZNYCH
ORAZ JĘZYKA REGIONALNEGO W RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ
Warszawa, 2007 r.
Spis treści
WSTĘP
............................................................................................................................................................................3
CZĘŚĆ I:OGÓLNA
........................................................................................................................................................4
1.Rozmieszczenie geograficzne i liczebność mniejszości narodowych etnicznych oraz społeczności
posługującej się językiem regionalnym..........................................................................................................4
2. Charakterystyka mniejszości narodowych i etnicznych
oraz społeczności posługującej się
językiem regionalnym
....................................................................................................................................6
2.1 Ogólna charakterystyka................................................................................................................6
2.2 Charakterystyka poszczególnych mniejszości narodowych i etnicznych.....................................10
2.3 Charakterystyka społeczności posługującej się językiem regionalnym.......................................30
3. Opis sytuacji na terenach zamieszkałych przez poszczególne mniejszości................................................32
CZĘŚĆ II: REALIZACJA PRAW MNIEJSZOŚCI NARODOWYCH I ETNICZNYCH
........................................33
CZĘŚĆ III: ORGANY I INSTYTUCJE ODPOWIEDZIALNE ZA REALIZACJĘ POLITYKI WOBEC
MNIEJSZOŚCI NARODOWYCH I ETNICZNYCH ORAZ PODEJMOWANE PRZEZ NIE DZIAŁANIA
..........87
ZAKOŃCZENIE
.........................................................................................................................................................101
ZAŁĄCZNIKI
Załącznik nr 1 –
Stan Prawny
Konstytucja Rzeczpospolitej Polskiej...................................................................................................................3
Ustawa o mniejszościach narodowych i etnicznych oraz o języku regionalnym..................................................6
Przepisy dotyczące udziału w życiu publicznym..................................................................................................8
Przepisy dotyczące języka...................................................................................................................................18
Przepisy dotyczące kultury..................................................................................................................................50
Przepisy dotyczące oświaty.................................................................................................................................52
Przepisy zawarte w kodeksach............................................................................................................................71
Przepisy zawarte w umowach dwustronnych......................................................................................................76
Załącznik nr 2 -
Ogólna charakterystyka mniejszości narodowych i etnicznych oraz społeczności posługującej się
językiem regionalnym
Załącznik nr 3 -
Rozmieszczenie mniejszości narodowych i etnicznych oraz społeczności posługującej się językiem
regionalnym
Załącznik nr 4 -
Mniejszości narodowe i etniczne oraz społeczność posługująca się językiem regionalnym według
miejsca zamieszkania
Załącznik nr 5 -
Struktura wieku mniejszości narodowych i etnicznych oraz społeczności posługującej się językiem
regionalnym
Załączn
ik nr 6 -
Liczba obywateli polskich deklarujących przynależność do mniejszości narodowych i etnicznych
w poszczególnych województwach oraz liczba osób deklarujących używanie w kontaktach
domowych języka kaszubskiego w poszczególnych województwach
Załącznik nr 7
-
Lista gmin wpisanych na podstawie art. 10 ustawy z dnia 6 stycznia 2005 r. o mniejszościach
narodowych i etnicznych oraz o języku regionalnym (Dz.U. Nr 17, poz. 141, z późn. zm.) do
Urzędowego Rejestru Gmin, w których jest używany język pomocniczy
Załącznik nr 8 -
Lista gmin wpisanych na podstawie art. 12 ustawy z dnia 6 stycznia 2005 r. o mniejszościach
narodowych i etnicznych oraz o języku regionalnym (Dz.U. Nr 17, poz. 141, z późn. zm.) do
Rejestru gmin, na których obszarze używane są nazwy w języku mniejszości
Załącznik nr 9-
Zestawienie nieuwzględnionych uwag organizacji mniejszości narodowych i etnicznych
oraz społeczności posługującej się językiem regionalnym
2
WSTĘP
Prezentowany dokument jest pierwszym raportem dotyczącym sytuacji mniejszości
narodowych i etnicznych oraz społeczności posługującej się ęzykiem regionalnym,
przygotowanym zgodnie z art. 31 ust. 3 ustawy z dnia 6 stycznia 2005 r.
o mniejszościach
narodowych i etnicznych oraz o języku regionalnym
(Dz.U. Nr 17, poz. 141, z późn. zm.). Raport
taki powinien być przygotowywany nie rzadziej niż raz na dwa lata przez ministra właściwego
do spraw wyznań religijnych oraz mniejszości narodowych i etnicznych, opiniowany przez
Komisję Wspólną Rządu i Mniejszości Narodowych i Etnicznych, a następnie przekazywany
Radzie Ministrów.
Czas przygotowywania prezentowanego dokumentu zbiegł się z okresem, w którym
opracowywany był II raport dla sekretarza generalnego Rady Europy z realizacji przez
Rzeczpospolitą Polską
Konwencji ramowej o ochronie mniejszości narodowych
.
Pokrywają się
również zakresy tematyczne obu raportów, zwłaszcza, że wspomniana ustawa
o mniejszościach narodowych i etnicznych oraz o języku regionalnym
stanowi w znacznej części
implementację
Konwencji ramowej o ochronie mniejszości narodowych
. W tej sytuacji
przygotowywanie dwóch całkowicie niezależnych dokumentów byłoby zabiegiem sztucznym i
niepotrzebnym. W konsekwencji, raport dla sekretarza generalnego Rady Europy był podstawą
do opracowania prezentowanego materiału.
Przygotowując raport wykorzystano materiały przekazane przez ministerstwa, urzędy
wojewódzkie, Główny Urząd Statystyczny, Rzecznika Praw Obywatelskich oraz Krajową Radę
Radiofonii i Telewizji, a także informacje przekazane przez organizacje mniejszości narodowych
i etnicznych oraz społeczności posługującej się językiem regionalnym. Dzięki zgromadzonemu
materiałowi starano się przede wszystkim opisać sytuację prawną i rzeczywistą mniejszości, w
mniejszym stopniu wskazując na pojawiające się problemy.
W trakcie prac nad raportem prowadzono szerokie konsultacje, w szczególności z
organizacjami mniejszości narodowych i etnicznych oraz społeczności posługującej się językiem
regionalnym. Nie wszystkie zgłoszone uwagi udało się uwzględnić, część była bowiem zbyt
szczegółowa, nie mieściła się w formule raportu lub miała bardziej charakter komentarza niż
informacji. Uwagi, których nie można było zamieścić w tekście zasadniczym zostały zapisane w
aneksie.
3
CZĘŚĆ I: OGÓLNA
1. Liczebność i rozmieszczenie geograficzne mniejszości narodowych i etnicznych
oraz społeczności posługującej się językiem regionalnym.
Polskę zamieszkują przedstawiciele 13 mniejszości narodowych i etnicznych, których
liczebność potwierdzona w ostatnim spisie powszechnym z 2002 r. wynosi 253 273 osób.
Stanowi to ok. 0,7 % wszystkich obywateli polskich. Zgodnie z ustawą mniejszościami
narodowymi są następujące mniejszości: białoruska, czeska, litewska, niemiecka, ormiańska,
rosyjska, słowacka, ukraińska oraz żydowska, natomiast mniejszościami etnicznymi –
mniejszości: karaimska, łemkowska, romska i tatarska. Największe skupiska mniejszości
narodowych i etnicznych znajdują się w województwach: opolskim 105 509
TP
PT
obywateli polskich
(9,91 % mieszkańców województwa), podlaskim 53 807 (4,45 % mieszkańców województwa),
śląskim 32 679 (0,69 % mieszkańców województwa), warmińsko-mazurskim 17 096 (1,20 %
mieszkańców województwa), dolnośląskim 8 429 (0,29 % mieszkańców województwa),
zachodnio-pomorskim 5 956 (0,35 % mieszkańców województwa), małopolskim 5 734 (0,18 %
mieszkańców województwa) i pomorskim 5 560 (0,26 % mieszkańców województwa).
Ponadto, tereny województwa pomorskiego zamieszkuje społeczność posługująca się
językiem regionalnym (kaszubskim). W trakcie Narodowego Spisu Powszechnego Ludności i
Mieszkań z 2002 r. 52 665 osób zadeklarowało posługiwanie się w kontaktach domowych
językiem kaszubskim. Na terenie województwa pomorskiego jest 52 588 takich osób i stanowią
one 2,41 % mieszkańców województwa.
Liczebność poszczególnych mniejszości oraz osób posługujących się w kontaktach
domowych językiem regionalnym przedstawia się następująco:
1
PT
O ile nie podano inaczej wszystkie dane pochodzą z
Narodowego Spisu Powszechnego Ludności i Mieszkań
z
2002 r.
4
Mniejszości
narodowe
i etniczne
Deklarowana
przynależność do
mniejszości
narodowych
lub etnicznych
Deklarowane używanie
w domu języka
mniejszości narodowej
lub etnicznej oraz
języka regionalnego
U
Województwa o największym skupieniu mniejszości
lub społeczności posługującej się językiem
regionalnym
U
białoruska
47 640
40 226
podlaskie (46 041)
czeska
386
1 226 łódzkie (111), śląskie (61)
karaimska
43
-
mazowieckie (21), dolnośląskie (11)
litewska
5 639
5 696
podlaskie (5 097)
łemkowska
5 850
5 605
dolnośląskie (3 082), małopolskie (1 580), lubuskie (784)
opolskie (104 399), śląskie (30 531), warmińsko-
mazurskie (4 311)
niemiecka
147 094
196 841
ormiańska
262
321
mazowieckie (73), wielkopolskie (26), śląskie (23)
małopolskie (1 678), mazowieckie (1 291), łódzkie (1
018),
romska
12 731
15 657
rosyjska
3 244
12 125
mazowieckie (614), podlaskie (511)
słowacka
1 710
794
małopolskie (1 572)
tatarska
447
9
podlaskie (319)
warmińsko-mazurskie (11 881), zachodniopomorskie (
3 703), podkarpackie (2 984), pomorskie (2 831)
ukraińska
27 172
21 055
243
(języki jidysz
i/lub hebrajski)
żydowska
1 055
mazowieckie (397), dolnośląskie (204)
Osoby posługujące się w
kontaktach domowych językiem
regionalnym
52 665
pomorskie (52 588)
Źródło: Główny Urząd Statystyczny (GUS). Narodowy Spis Powszechny Ludności i Mieszkań 2002 r.
W 5 gminach przedstawiciele mniejszości narodowych stanowią większość mieszkańców.
Gminy te znajdują się w województwie podlaskim i są to - zamieszkałe przez mniejszość
białoruską gminy: Orla (powiat bielski – 68,47 % mieszkańców), Czyże (powiat hajnowski –
81,59 % mieszkańców), Dubicze Cerkiewne (powiat hajnowski – 81,23 % mieszkańców), gmina
Hajnówka (powiat hajnowski – 64,22 % mieszkańców) oraz zamieszkała przez mniejszość
litewską gmina Puńsk (powiat sejneński – 74,36 % mieszkańców).
5
[ Pobierz całość w formacie PDF ]